Հոգևոր

Երանի՜ և երիցս երանի նրան, ով ժուժկալ է, քանզի ժուժկալությունն էապես մեծ առաքինություն է:

Հանդիպմանը Հայր Սուրբը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին ներկայացրեց հյուրերին՝ տեղեկություններ փոխանցելով կազմակերպության գործունեության մասին։

Երբեմն հայտնվում ես փակուղում կամ քեզ թվում է՝ փակուղում ես, և ոչ մի հաղթանակ ու շողարձակում քեզ չի «սպառնում»։ Հենց այդ ժամանակ պիտի բաց թողնես ինքդ քեզ ու աշակերտես Աստծուն։

Մի բան հստակ է՝ փրկությունը կախված է մեզնից ու մեր արարքներից: Ի՞նչ ենք տալիս մեր մերձավորներին, ինչպե՞ս ենք կանգնած Աստծո առաջ և ի՞նչ ուղի ենք ընտրել մեր երկրային կյանքի համար: Հենց սրանք են, որ պայմանավորում են մեր փրկությունը:

Մեր կյանքն, այո՛, մեզ տրված սահմանափակ ժամանակ է, որն օգտագործում ենք՝ հնարավորինս բարի նպատակներով:

Ցանկացած աշխատանք քրիստոնեական իմաստով ծառայություն է, որի գլխավոր նպատակը մարդու՝ հոգևոր, բարոյական և ֆիզիկական զարգացմանը նպաստելն է։

Այս ամենը վկայում է նաև Ավետարանը, որտեղ մենք գտնում ենք մարդկային բարի գործերի մի ամբողջ շարք, առանց որի անհնար է ժառանգել երկնքի արքայությունը և արդարանալ Աստծո դատաստանի առջև, քանզի բոլոր նրանք, ովքեր ողորմածություն և գթասրտություն չեն ցուցաբերել իրենց մերձավորներին, ապա չեն ստանա այն Աստծո կողմից:

Հետագայում հենց այդ վկայարանների տեղերում կառուցվեցին Սուրբ Հռիփսիմե, Սուրբ Գայանե և Սուրբ Շողակաթ եկեղեցիները: Այս եկեղեցիները կանգուն են մինչ այսօր, դրանք նվիրական ուխտատեղիներ են յուրաքանչյուր հավատացյալի համար։

Երբեմն սխալվելով մեր որոշ ընտրություններում սկսում ենք մտածել, թե ինչու սիրել: Մեր մտորումները հիասթափված պահերին հասնում են մինչև անգամ նրան, որ մտածում ենք, թե չկա մի երևույթ, հանուն որի կարելի է սիրել: Մտածում ենք, որ սերն ընդունակ է միայն մեզանից տանելու այն ինչ թանկ է մեզ համար՝ ժամանակը, զգացմունքները, և ոչինչ չվերադարձնել ի պատասխան:

Մեր ֆիզիկական արթնության ժամերին մշտապես զբաղված ենք գործերով: Երբեմն այդ գործերը հենց ինքներս ենք մեզ համար ստեղծում, երբեմն էլ դրանք կարևոր ու էական չեն, չունեն տեսանելի արդյունք: Սակայն միաժամանակ ֆիզիկական արթնության ժամերին մարդ շարունակ փնտրում է որևէ գործ, զբաղմունք:

Մեզ համար խոնարհության կատարյալ օրինակ է Հիսուս Քրիստոս, Ով մարդկությանը փորձեց հասցնել Աստվածային խոնարհության: Այնպիսի խոնարհության, որը վանելով ատելություն՝ ծնում է սեր, հույս, ներդաշնակություն, ներողամտություն, երջանկություն ու այս կերպ մերժում է խավարը՝ լույս սփռելով աշխարհի վրա:

Երբեմն կարծում ենք, թե միայն հավատով ավարտված է որպես քրիստոնյա մեր առաքելությունը և մեր Տիրոջ՝ Հիսուս Քրիստոսի հետ կապը՝ ասելով, թե հավատում եմ, ուրիշ էլ ինչպե՞ս պիտի վարվեմ:

Հիսուս իր հրապարակային ծառայությունը սկսեց ապաշխարության կոչով: Ապաշխարությունը քրիստոնյայի ամենակարևոր սխրանքն է և ունի բացառիկ հոգևոր նշանակություն: Սակայն այն նախևառաջ մարդկային հոգևոր գիտակցություն է, այլ ոչ պարզապես եկեղեցական արարողակարգ:

Մայիսի 23-ին՝ Հոգեգալուստի տոնին, հանդիսապետությամբ Գուգարաց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տեր Հովնան եպիսկոպոս Հակոբյանի, օծվեց և տեղադրվեց Հաղբատավանքի (10-13-րդ դար) զանգակատան խաչը:

«Եթե մեկը քեզ հարկադրի մի մղոն ճանապարհ անցնել, նրա հետ երկո՛ւսն էլ գնա: Տո՛ւր նրան, ով քեզնից խնդրում է. և ով կամենում է քեզնից փոխ առնել, երես մի՛ դարձրու նրանից»: Մատթեոս Ե 41-42:

…Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին եղավ պատմական արդարության համար պայքարի հոգևոր մարտիկը: Հայոց ցեղասպանությանը զոհ գնացած հազարավոր մտավորականների փաղանգի շարքում էին հոգևորականները, ովքեր ընկան՝ խաչն ու սուրը ձեռքին:

«Չարաբախտ և խղճուկ է նա, ով ապրում է ամենայն ստի մեջ»: Սուրբ Եփրեմ Ասորին իր «Հոգևոր խրատներ»-ում այս կերպ է բնութագրում ստախոսներին:

Աստված կործանեց աշխատարակը և խառնեց աշխարհի բոլոր մարդկանց լեզուները, որպեսզի նրանք չկարողանան հասկանալ միմյանց, քանզի մինչ այդ աշխարհի բոլոր մարդիկ խոսում էին նույն լեզվով:

Ո՞րն է այն ձեռքը, որ պահել է քեզ, երբ ընկնում էիր։ Ո՞ւր ես քայլել մխիթարություն գտնելու համար։ Ի՞նչն է օգնել քեզ, որ ոտքի կանգնես ու շարունակես ճանապարհդ, ի՞նչն է քեզ լուսավորել համատարած խավարի մեջ։ Ի՞նչ ես դու տեսնում, երբ նայում ես վեր․․․

Եվ ով որ Մարդու Որդու դեմ խոսք ասի, նրան պիտի ներվի, բայց ով ասի Սուրբ Հոգու դեմ, նրան չպիտի ներվի ո՛չ այս աշխարհում և ո՛չ էլ հանդերձյալում» (Մատթեոս ԺԲ 31-32):

Նարինեն ապրող ու արարող Արցախի իսկական մարմնացում է: Այնքան հաճախ ընդհատվող խաղաղության կամ գուցե ընդհատվող պատերազմի ժամանակ երբեք չհուսահատվողն ու չհանձնվողը: Արցախի դպրոցներում սեր դասավանդողն է Նարինեն, կրթությունն ու հույսը ամենահեռավոր գյուղեր տանողը, որ հերոսին հատուկ սիրով է սիրում իր աշխատանքը:

Այսօր Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին նշում է Քրիստոսի Համբարձման տոնը։ Տոնի խորհրդի մասին զրուցել ենք Նոր Նորքի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Աշոտ քահանա Սաֆարյանի հետ։

Սուրբ Եկեղեցու նվիրյալ զավակ, ազնիվ բարերար Տիար Վահե Գաբրաշը (Շվեյցարիա) Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ծայրագույն Պատրիարք Ամենայն Հայոց Հայրապետին ընծայաբերել է պատմամշակութային մի ստեղծագործություն, որը տարիներ առաջ գնել էր աճուրդներից մեկի ժամանակ՝ կորստից փրկելով ազգային ժառանգության մասունքը:

Խորը ցավով տեղեկացնում ենք, որ մայիսի 10-ին ի Տեր ննջեց Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի երիտասարդ միաբաններից Հոգեշնորհ Տ. Մամբրե աբեղա Տաշչյանը

Մեր հուսահատության պահերին թվում է՝ այլևս անզոր ենք որոշումներ կայացնելու: Թվում է, թե ինչ որոշոմ էլ որ կայացնենք, միևնույն է, սխալվելու ենք ու ձախողելու:

Մենք երբեմն մեզ տեսնում ենք այնպիսի իրավիճակներում, այնպիսի արարքներ գործելիս, որոնց պատճառն ու շարժառիթը ինքներս էլ չենք հասկանում: Ինչո՞ւ վիրավորեցի որևէ մեկին, ինչո՞ւ ասացի մի բան, որը վիրավորական եղավ իմ ընկերոջ, բարեկամի համար, ինչո՞ւ նեղացրի: Նման դեպքերում մենք պարզապես ընկել ենք մոլորության մեջ, կորցրել Աստծուն ու մեր ճշմարիտ ուղին: Ինչպե՞ս վարվել:

Աստված լքե՞լ է մեզ, թողել մենա՞կ մեր փորձությունների դեմ՝ տալով միայն խնդիրներ՝ առանց լուծումների՞։ Նման հիասթափեցնող, փակուղու հասցնող խոհերը ժամանակ առ ժամանակ այցելում են ամենքիս՝ որպես մի փորձություն մեր հավատքի մեջ։

Մենք առանց Աստծո գոյություն չունենք, մեր ամեն առավոտը բացվում է Տիրոջ կամքով ու ողորմածությամբ։ Հավատն առ Աստված եղել է ու կլինի միակ փրկությունը։

Երբ անկեղծորեն ձգտենք Իրեն, ապա Աստված կլինի մեր ապավենն ու զորությունը՝ նեղությունների մեջ միայնակ չթողնելով մեզ:

Երբեմն մենք նեղության մեջ դիմում ենք Աստծուն և ասում. «Տե՛ր Աստված, այլևս չեմ կարող, սրանք իմ ուժերից վեր նեղություններ են»: