Ինչպես մարմինը չի կարող ապրել առանց հոգու, այնպես էլ հոգին՝ առանց Աստծու
Արդի ժամանակաշրջանն իրապես կարող է հպարտանալ գիտատեխնիկական առաջընթացով, բնագիտական հայտնագործություններով, բացառիկ գյուտերով և տեսական ու գործնական հաջողություններով: Մարդը կարող է բարձրանալ մթնոլորտի ամենաբարձր շերտերը կամ անվախորեն թափանցել երկրի ընդերքը, մինչև անգամ ծովի ու օվկիանոսի հատակը, կշռել օդի քաշը, զբաղվել մոլորակների ուսումնասիրությամբ, որոշել արևի, լուսնի ու աստղերի չափերը: Ամբողջ բնությունը պատրաստ է ծառայել մարդուն և օրեցօր այն ավելի ու ավելի է ուսումնասիրվում մարդու կողմից և ենթարկվում նրա ուժին: Աշխարհը ճանաչելու և այն իշխելու հիմքում արտացոլվում է մարդու սկզբնական նպատակը՝ արարչատուր պարգևը՝ արարչությանը իշխելու.
«Աստված ասաց. «Մարդ ստեղծենք մեր կերպարանքով ու նմանությամբ, նա թող իշխի ծովի ձկների, երկնքի թռչունների, ողջ երկրի անասունների ու երկրի վրա սողացող բոլոր սողունների վրա»: Եվ Աստված մարդուն ստեղծեց Իր պատկերով, Աստծու պատկերով ստեղծեց նրան, արու և էգ ստեղծեց նրանց: Աստված օրհնեց նրանց ու ասաց. «Աճեցե՛ք, բազմացե՛ք, լցրե՛ք երկիրը, տիրեցե՛ք դրան, իշխեցե՛ք ծովի ձկների, երկնքի թռչունների, ողջ երկրի բոլոր անասունների ու երկրի վրա սողացող բոլոր սողունների վրա»» (Ծննդ. 1:26-28):
Գիտությունների ու արվեստների զարգացմանը զուգընթաց ավելացել են նաև մարդու կյանքի արտաքին հարմարությունները։ Մարդը գեղեցիկ և հարմարավետ բնակարաններ է կառուցում, հետևում է իր արտաքինին, հագուկապին, սննդին, օգտվում է իրեն առաջարկվող մի շարք հաճույքներից: Սակայն, երբ թեթև հայացք ենք նետում հասարակական կյանքին, տխուր պատկերի առջև ենք հայտնվում, քանի որ մեծ քայլերով առաջ գնացող գիտական աշխարհն ավելի ու ավելի է հեռացնում մարդուն կյանքի Աղբյուրից՝ սնելով նրան սին պատրանքներով: Աստծուց հեռացած աշխարհը ժամանակակից մարդուն բացահայտ և ուղղակիորեն հորդորում է՝ նպատակին հասնելու ճանապարհին ոչինչ և ոչ մեկին չխնայել: Իսկ թե ինչ է սպասվում հասարակությանը առանց Աստծու, այս մասին ֆրանսիացի մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, փիլիսոփա և գրող Բլեզ Պասկալն ասել է. «Առանց Քրիստոսի վարդապետության մարդիկ իրար կխժռեին, աշխարհը կվերածվեր դժոխքի ու կայլասերվեր»:
Բնության և գիտության ուսումնասիրությունը մարդու անմիջական և բնական կոչումն է երկրի վրա։ Բայց մարդը մոռացության է մատնել այն ճշմարտությունը, որ եթե երկրային կյանքի ամեն տեսակի առաջընթաց չի ուղեկցվում աստվածճանաչողությամբ, ապա իրեն բացի տառապանքից ուրիշ ոչինչ չի կարող տալ:
Աշխարհի խելահեղ ու արագընթաց այս տեմպի մեջ մարդն աստվածային գիտությունն ու փառքը փնտրելու փոխարեն, փնտրում է միայն իր հարմարավետությունն ու երկրային բարիքները, իր մարմնի և ժամանակավոր կյանքի համար օգտակարն ու հաճելին, չի փնտրում այն, ինչ անհրաժեշտ է անմահ հոգու համար: Մարդն, իր ողջ ուժերն ուղղելով դեպի նյութական առաջընթացը, ընդհանրապես կամ շատ քիչ է հոգում իր հոգևոր առաջընթացի մասին:
Մարդու արտաքին աշխարհն ավելի ու ավելի է ընդլայնվում, գիտությունը, արվեստը, արդյունաբերությունը, կյանքի հարմարավետությունները հասնում են զարմանալի բարձունքների, բայց նրա ներաշխարհը, կենդանի հավատքը, եղբայրական սերը, առաքինություններն աստիճանաբար անկում են ապրում և ընդհանրապես սառչում։
Եթե մարդու մարմինը չի կարող ապրել առանց հոգու, ապա հոգին, ինչպես նաև մարմինը, չեն կարող ապրել առանց Աստծու: Աստծուց և հոգևոր կյանքից հեռացող քաղաքակրթությունն իր մեջ կրում է մահվան ծիլը: Եթե կյանքը կորցնում է դեպի դրախտ տանող ուղին, ապա անխուսափելիորեն դառնում է դեպի անդունդ տանող ճանապարհը: «Ինչպես եղջերուն ջրի ակունքներին է փափագում, այնպես էլ ես քեզ եմ փափագում, ո՛վ Աստված, հոգիս ծարավ է քեզ, Աստված հզոր և կենդանի»,- կարդում ենք սաղմոսների գրքում (Սաղմ. 41:2-3): Աստծու հանդեպ այս ներքին ծարավը, որ արմատավորված է մարդու էության մեջ, չի կարող առանց բավարարվածության մնալ այնպես, ինչպես մարդու մարմինը չի կարող ապրել առանց սննդի: Մարդու հոգին ձգտում է դեպի Աստված, և երբ կանգ է առնում այդ ձգտումը, մարդը դադարում է ապրելուց, քանի որ առանց Աստծու կյանքն անիմաստ է։
Եթե երկինքը դատարկ է և գերեզմանից այն կողմ ոչինչ չկա, ապա որտե՞ղ է կյանքի իմաստը:
Աստծուց հեռու ժամանակավոր նվաճումների հասած հպարտ մարդը, ինչպես ավետարանում նկարագրված անմիտ հարուստը (Ղուկ. 12:16-21), իր հոգուն կարող է միայն հետևյալն առաջարկել՝ երկար տարիների համար կուտակած հարստություն ունես, հանգի՛ստ եղիր, կե՛ր, խմի՛ր, և վայելի՛ր: Բայց հոգին նման կերակրի ու վայելքի կարիք չունի, այն ձգտում է Աստծուն, հոգևոր սննդին:
Մարդու աստվածանման հոգին ձգտում է կատարելության, հոգևոր հարստություն ձեռք բերելուն, որ ոչ ցեցն ու ժանգը կարող են փչացնել, ոչ գողերը կարող են պատը քանդել, ներս մտնել ու գողանալ (Մտթ. 6:20):
Մարդն անբան էակ չէ, այլ բանական և չի կարող ապրել միայն զգայական կյանքով, բոլոր զգայական հաճույքներն իրենց հաճախակի կրկնություններով վաղ թե ուշ հոգնեցնելու են մարդուն, բթացնելու նրա զգացմունքները՝ թողնելով կյանքի հանդեպ դառնության, դժգոհության և զայրութի ապրումներ: Ո՞րն է Տիրոջ կողմից ասված այս խոսքերի իմաստը. «Ի՞նչ օգուտ, եթե մարդ ամբողջ աշխարհը շահի, բայց իր կյանքը կորցնի. որովհետև նա ի՞նչ փրկագին պիտի տա իր կյանքը հետ վերցնելու համար» (Մատթ. 16:26):
Ըստ հայրաբանության՝ մարդկային հոգու գինը նույնն է, ինչ Աստծու Որդու արյան գինը: Ուրեմն մարդ, կշռելով իր հոգու գինը, պետք է գիտակցի, թե ինչ է նշանակում ժամանակավոր և խելահեղ հաճույքների համար վնասել ու կորցնել հոգին: Այդ պատճառով հոգին ցավ է ապրում, քանի որ մոռացվել է, հոգևոր քաղցից և երկնային հայրենիքի հանդեպ կարոտից թառամել:
Գիտությունը, մշակույթն ու քաղաքակրթությունը կարող են մարդուն ուրախություն պարգևել միայն այն դեպքում, երբ ձգտում են աստվածճանաչողության: Քանի որ բացի Աստծուց ոչինչ չի կարող հագեցնել մարդու հոգին և որքան այն լիացնեն նյութականով, այնքան ավելի ու ավելի կուժեղանա դատարկության զգացումը: Տարբեր ոլորտներում մեծ նվաճումների հասած մարդը վայելում է ամեն ինչ, բայց վերջիվերջո ամեն ինչ ունայն է և «ի՞նչ օգուտ, եթե մարդ ամբողջ աշխարհը շահի, բայց իր կյանքը կորցնի»:
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
