Հոգևոր

Աստված և մարդ հարաբերության մեջ արդարության գրավականը, անշուշտ, նաև ապաշխարության պտուղներն են:

Մատթեոսի Ավետարանում նշված է․ «Նախ խնդրեք Աստծո արքայությունը և Նրա արդարությունը, և այդ բոլորը Աստված ձեզ ավելիով կտա» (Մատթ. 6:33)։

«Խաչը մեր փրկության նշանն է, Խաչը քրիստոնյաների հույսն է, Խաչը եկեղեցու հիմքն է, Խաչը սատանայի պարտությունն է, Խաչը որբերի հայրն է, Խաչը ամբարիշտների դատավորն է, Խաչը հիվանդների բժիշկն է, Խաչը օրվա զենքն ու գիշերվա պահպանիչն է, Խաչը ծարավողների աղբյուրն է, Խաչը լույսն է խավարում նստածների և ազատագրումը գերվածների, Խաչը անօրենի տապալումն է» (Սբ. Հովհան Ոսկեբերան):

Վաղը` մայիսի 14-ին, ժամը 10:00-ին, Արարատյան Հայրապետական թեմի առաջնորդական փոխանորդ Գերաշնորհ Տ. Նավասարդ արքեպիսկոպոս Կճոյանի օրհնությամբ Զորավոր Ս. Աստվածածին եկեղեցի կբերվի Զորավոր Ավետարանը, որը պահվում է Մ. Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի մատենադարան ինստիտուտում:

Մարդկային ու բնական է այն հանգամանքը, որ երբեմն-երբեմն առերեսվում ենք մեզ համար բավական ծանոթ մի երևույթի՝ ծուլությանը։ Գտնվելով մեզ համար «հարմարավետ գոտում»՝ ոչ միշտ է, որ ցանկություն ենք ունենում ինչ-որ գործ սկսելու, սկսած գործը շարունակելու։ Իմանալով հանդերձ, որ ծուլությունը համարվում է յոթ մահացու մեղքերից մեկը՝ միևնույն է, երբեմն չենք կարողանում խուսափել այս երևույթի հետ հանդիպումից։

Լավ վախն այն է, երբ մարդը վախենում է սխալներ գործելուց. երբեք երկրորդ անգամ ձեռքը վառվող կրակին չի մեկնի, ավտոմեքենան արագ չի վարի: Օրինակ, օգտակար վախ է, երբ ես վախ ունեմ, որ լավ քահանա չեմ, լավ մարդ չեմ կամ լավ մասնագետ չեմ:

Հոգևորականները, Մայր Աթոռի լուսարարապետ Գերաշնորհ Տ․ Մուշեղ եպիսկոպոս Բաբայանի հանդիսապետությամբ, աղոթք բարձրացրին առ Աստված նրանց հոգիների հանգստության համար: 

Մեր կյանքում երբեմն տեղի են ունենում այնպիսի բաներ, որոնց պատճառները չենք կարողանում հասկանալ, այստեղից էլ առաջանում է հոգին տանջող ու մեզ մաշող «ինչու՞» հարցը: Թվում է՝ երբ այդ հարցը տալիս ենք Տիրոջը, Նա հենց նույն պահին էլ պետք է պատասխան տա մեզ: Իրականում, այդ ինչուների պատասխաններին գուցե շատ երկար սպասենք, անգամ տարիներով, սակայն մի օր հասկանալու ենք, պատճառները, բայց մինչ այդ համբերություն է պետք, սպասելու ու տեսնելու կարողություն:

Մեր կյանքում, անշուշտ, լինում են անելանելի թվացող իրավիճակներ։ Այնպիսիք, որոնց արգացումները, ընթացքը և արդյունքը կախված չէ մեզանից։ Օրինակ՝ մեր հարազատի կորուստը, մեզ հետ պատահած անդառնալի, ծանր հետևանք ունեցող դժբախտ պատահարները կարող են պատճառ դառնալ հուսահատության։ Սակայն այսօր սրա մասին չէ, որ խոսելու ենք։

Ծաղկեպսակի զետեղումից հետո հուշահամալիրում՝ անմար կրակի առջև, Վեհափառ Հայրապետի նախագահությամբ կատարվեց Հայոց ցեղասպանության սուրբ նահատակների բարեխոսական կարգ:

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը հրավիրում է մեր ժողովրդի զավակներին նվիրական այս օրն աղոթակից լինել հոգևոր դասին և հայցել մեր սուրբ նահատակների բարեխոսությունն առ Աստված՝ աշխարհասփյուռ մեր ժողովրդի անվտանգ կյանքի և մեր հայրենիքի խաղաղության ու բարօրության համար։

Աղոթքը Աստծո կողմից յուրաքանչյուրիս շնորհված երկնային պարգև է: Տերըգիտի՝ որքան շատ ունենք Իր առաջնորդության կարիքը: Ու մենք պետք է աղոթենք` ինչպես բարձրաձայն, այնպես էլ մեր մտքում, ինչպես աշխարհի առաջ, այնպես էլ գաղտնի:

Խաչելությունից երկու օր առաջ Քրիստոսին մատնելու որոշում կայացրեց Նրա առաքյալներից Հուդա Իսկարիովտացին: Ավետարանում այս մասին հիշատակության մեջ կարդում ենք․ «Այն ժամանակ Տասներկուսից մեկը՝ Հուդա Իսկարիովտացի կոչվածը, գնաց քահանայապետների մոտ ու ասաց. «Ի՞նչ կկամենաք ինձ տալ, որ ես նրան ձեզ մատնեմ»: Եվ նրանք երեսուն արծաթ դրամ խոստացան նրան» (Մատթ. 16:14-15)։

Հիսուս Քրիստոսի հրաշափառ Հարության տոնը կոչվում է նաև Զատիկ, որը նշանակում է զատում, բաժանում, հեռացում մեղքերից և վերադարձ առ Աստված: Զատիկը Հայ Առաքելական Ս. Եկեղեցու 5 տաղավար տոներից մեկն է: Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունից և մահից հետո` երեկոյան, բարեպաշտ մարդիկ Նրա մարմինը իջեցրին խաչից և դրեցին վիմափոր գերեզմանի մեջ՝ փակելով մեծ քարով:

Խաչելության խորհրդին ընդառաջ ավելի շատ լռելու ցանկություն կա․ փորձում ես ի մի բերել մտքերդ, զգացումներդ։

Այս օրը պատկերն ու օրինակն է արարչության յոթերորդ օրվա, երբ Աստված հանգստացավ Իր բոլոր գործերից: Աստված վեց օրում արարեց աշխարհը, իսկ յոթերորդ օրը հանգստացավ: Անցած օրերն Աստված պատվեց արարչությամբ, իսկ այս օրը՝ օրհնությամբ ու սրբությամբ: 

Արարողության ավարտին Ամենայն Հայոց Հայրապետը «Պահպանիչ» աղոթքով օրհնեց ներկա բարեպաշտ ժողովրդին, որից հետո օրհնված յուղը բաժանվեց հավատացյալներին:

Ապրիլի 14-ին՝ Ավագ հինգշաբթի, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին հիշատակեց մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Վերջին ընթրիքը և Սուրբ Հաղորդության խորհրդի հաստատումը:

Փետրվարի 28-ից մեկնարկել է Մեծ պահքը, որը տևում է 48 օր` Բուն Բարեկենդանից մինչև Ս. Հարության (Զատկի) տոնի նախօրեն: Ծաղկազարդի կիրակիով (այս տարի՝ ապրիլի 10) սկսվում են մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի երկրային կյանքի վերջին շաբաթվա իրադարձությունների հիշատակության օրերը: Շաբաթվա յուրաքանչյուր ունի իր խորհուրդը։

Ուստի՝ ողորմություն կատարենք՝ նույն պահին իսկ մոռանալով մեր արածի մասին, աղոթենք Աստծուն, որ պահպանի ամենքին՝ ինչ վիճակում էլ որ լինեն, քանի որ ամենքս ապրում ենք ոչ թե միմյանց, այլ Աստծո ողորմածությամբ։

Ծաղկազարդի առավոտյան եկեղեցում օրհնում են ձիթենու կամ ուռենու ոստերը և բաժանում ժողովրդին:

Սերը համարվում է առաքինություններից մեծագույնը: Եվ պատահական չէ, որ Վարդան Այգեկցին սիրո մասին իր խրատում գրում է. «Որդյակնե՛ր, այսուհետև ձեր մեջ սե՛րն ընդունեք, որովհետև սերն Աստծո անունն ու գործն է, քանի որ Նա սիրո պատճառով Իր անձը մահվան մատնեց մեզ համար և նույն սերն էլ հրամայեց մեր մեջ պահել խոնարհությամբ ու առանց նենգության»:

Այդ պահին բոլորը մի տեսակ նախանձող ու անհանդուրժող են քեզ թվում, տպավորություն է՝ մարդիկ ամեն բան անում են քո կյանքը փչացնելու, քեզ լարված վիճակում պահելու ու հուսալքության գիրկը  նետելու համար։ 

Մայրությունը բարձրագույն գաղափար ու կոչում է եղել բոլոր ժամանակներում։ Հենց մայրությամբ է կինը մասնակից դառնում աստվածային արարչագործությանը։ Ասում են՝ նոր կյանք ծնունդ տալով, արարելով՝ կինը նմանվում է Աստծուն։

Հիշենք մի պարզ ճշմարտություն, Աստված երբեք ու երբեք չի դավաճանում մեզ, այդ մե՛նք ենք դավաճանում Աստծուն՝ մեր վարքով ու մտքերով։

Ամեն փոքր դեպքից ու մանրուքից հաճախ կարող ենք մինչև անգամ վեճի բռնվել մեր սիրելիների, մեր հարազատների ու մտերիմների հետ։ Փոքրիկ հարցերը հաճախ որոշիչ են լինում մարդկային հարաբերությունների շարունակման, ընթացքի համար, քանզի հենց նման վեճերում ու քննարկումներում է, որ ի հայտ է գալիս մարդու տեսակը։ Նման վեճերից, փոքրիկ ու աննշան դեպքերից է, որ հնարավոր է հասկանալ մի շարք հարցեր։ Մասնավորապես՝ ի՞նչ արժեքներ է կարևորում տվյալ մարդը, ինչպիսի՞ն է նա որպես քրիստոնյա, ինչո՞վ է առաջ շարժվում։

Պահքի ընթաղքում կան կանոններ, որոնք մարդն անհատապես ինքն իր համար է հաստատում՝ հաշվի առնելով սեփական տկարությունները։ Այդ կանոնները անհատական են և պարտադիր չեն բոլորի համար, թեև կարող են օրինակ լինել յուրաքանչյուրին։

Մեզանից շատերը, կամ գուցե բոլորս էլ ունեցել ենք կյանքում իրավիճակներ, երբ մերժել ենք Աստծուն և Նրա նախանշած ճանապարհները:

Այս հարցը երբևէ տվե՞լ ենք մեզ, թե՞ վախեցել ենք տալ կամ խորհել այս մասին։ Կհարցնենք՝ իսկ ինչո՞ւ պիտի վախենայինք այս հարցին առերեսվելուց, չէ՞ որ որպես իրական քրիստոնյաներ կասկած անգամ չունենք այն մասին, որ Քրիստոս լավն է։ Եվ վախենալու ի՞նչ կա մեր օրերում, երբ վաղուց անցել են այն ժամանակները, երբ Քրիստոսի հետևորդը լինելու համար մարդիկ պատժի, նահատակության էին արժանանում: Ուրեմն՝ ինչո՞ւ պիտի վախենանք։

Աստված մարդուն ստեղծեց Իր պատկերով և նմանությամբ, սակայն՝ ոչ կատարյալ: Մարդը, ունենալով անկատար բնություն, մշտապես ձգտում է կատարելության, և սրանում է կայանում նրա կյանքի ողջ իմաստը: