Երբ մեծ փիլիսոփա Սոկրատը մեռնում էր, նրա աշակերտները հավաքվեցին նրա շուրջը: Փիլիսոփայի հակառակորդները դատապարտել էին նրան մահապատժի` թունավորումով: Նա ինքը պետք է ըմպեր թույնով լցված բաժակը: Թույնը խմելուց առաջ Սոկրատը պատվիրեց իր սիրելի աշակերտներից մեկին աքլոր զոհաբերել:
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից կոչ ենք ուղղում միջազգային հանրությանը և հատկապես մեր բարեկամ երկրներին՝ ազդու քայլեր ձեռնարկել կասեցնելու Ադրբեջանի հերթական ագրեսիան և նկրտումները Հայոց աշխարհի նկատմամբ։
Շարունակ բամբասելու և իրար հետևից չարախոսելու սովորությունը շատերիս կործանում է, բայց չենք նկատում այդ ամենի հետևանքները: Ու քանի դեռ չենք պատժվում մեր` գուցե անգամ անգիտակցաբար գործած սխալների համար, թվում է՝ ամեն բան ճիշտ ենք ասում, դրա համար էլ անպատիժ ենք մնում:
Մենք ապրում ենք այնպիսի ժամանակներում, երբ կարող ենք զանազան արդիական միջոցներով հեշտորեն իմանալ ամեն օր աշխարհի չորս ծագերում պատահած տխուր դեպքերի մասին, և դա կարող է ուղղակի և անուղղակի ձևով բացասական ազդեցություն թողնել մեր մտքի, սրտի և հոգու վրա: Սակայն, երբ մեր ձեռքն առնենք Աստծու խոսքը՝ Աստվածաշունչ մատյանը, այնտեղ պիտի տեսնենք ուրախության մասին հարյուրավոր համարներ, որոնք առնչվել են Աստծուն, մարդկանց, որոշ դեպքերի և այլն:
Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունը նշել է Վերացման Սուրբ Խաչի տոնը։ Այս մասին տեղեկացնում են Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունից։
Այս ախտի պատճառով են բառերը սահում իրենց շավիղներից: Բառերը սպանվում են, լեզուն` ոչնչացվում: Վախկոտությունն ու մորթապաշտությունը թաքցվում են խոհեմության ազնվագույն թիկնոցի տակ, արկածախնդրությունը, վրեժխնդրությունն ու հավակնոտությունը քողարկվում սկզբունքայնության շքեղ պատմուճանով։
Խաչի խորհուրդը տառապանքի ճանապարհով հաղթանակի հասնելն է. Արշակ Սրբազան
Այսօր`սեպտեմբերի 11-ին, հայ առաքելական եկեղեցին տոնում է Խաչվերացը։ Խաչվերացը Հայ Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից վերջինն է:
Խաչվերացը Հայ Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից վերջինն է: Այն Խաչին նվիրված տոներից ամենակարևորն է, որովհետև նվիրված է գերությունից խաչի վերադարձի և փառաբանության հիշատակին: Հայաստանյայց Եկեղեցում Խաչվերացը տոնում են սեպտեմբերի 11-17-ն ընկած ժամանակահատվածում հանդիպող կիրակի օրը: Սուրբ Խաչը տոնվում է ի հիշատակ Տիրոջ խաչափայտի` պարսկական գերությունից Երուսաղեմ վերադարձի և Գողգոթայում կանգնեցման (վերացման): Այստեղից էլ տոնը կոչվում է Խաչվերաց:
Պատահում են դեպքեր, երբ ունենք անպատասխան հարցեր, երբ խճճվել ենք ինչ- ինչ իրավիճակներում, երբ թվում է, թե մութ թունելում ենք, որից լույս չի երևում։ Լինում են նաև իրավիճակներ, երբ մեր կյանքում կա հակասություն՝ այլ մարդկանց, հանգամանքների ու իրավիճակների հետ, երբ հաշտ չենք ինչ- որ խնդրի և կամ էլ դրա լուծման հետ։ Այդ բոլոր դեպքերում մենք ուղղում ենք մեր սիրտը, միտքն ու հոգին առ Տերը՝ խնդրելով․ «Օգնի՛ր»։
Հաճախ է տրվում այն հարցը, թե ինչու է քրիստոնեական Եկեղեցին մեծարում խաչը, որով սպանել են Քրիստոսին: Իրականում սա մի մոլորեցնող քայլ է՝ ուղղված մարդկությանը, քանզի խաչի միջոցով կարող ենք պարտության մատնել սատանային և հաղթանակած մոտենալ Քրիստոսին: Քրիստոնյան կարիք ունի հասականալու խաչի` Հիսուս Քրիստոսի տնօրինական մեծ խորհուրդն իր հավատքի և նվիրումի մեջ անսասան մնալու համար:
Սովոր ենք մեր հավատքի որոնումների մասին խոսելիս երբեմն ասել՝ դեռ չեմ գտել Աստծուն, Աստծո փնտրտուքների մեջ եմ, և կամ էլ ասել՝ որտե՞ղ գտնեմ Աստծուն։ Մենք զբաղված ենք Աստծուն որոնելու գործով, երբ ցանկանում ենք հաստատել մեր հավատը, երբ ցանկանում ենք էլ ավելի ճանաչել Քրիստոսին։ Սովոր ենք Նրան փնտրել դրսում՝ շարունակաբար գուցե անգամ հուսահատվելով, թե գուցե անօգո՞ւտ է մեր գործը, գուցե սխա՞լ տեղ ենք փնտրում կամ գուցե Աստված չի՞ ցանկանում հայտնվել մեզ, չի՞ ցանկանում, որ ճանաչենք Իրեն։
Գուցե իմ պես էլի մարդիկ կան, ովքեր ժամանակին վախեցել են Աստծուց ու դա եղել է զուտ այն պատճառով, որ դեռևս փոքր տարիքից մեզ ասել են՝ այսինչ բանը եթե սխալ անես, «Աստված պապաիկը» կպատժի: Իմ մեջ այդ վախը այնքան ժամանակ մնաց, մինչ ինքս սկսեցի կարդալ Աստվածաշունչը ու ծանոթանալ Աստծո հետ:
Գերմանիայի Կառլսրուէ քաղաքում գումարուող Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի 11-րդ համաժողովը Մեծի Տանն Կիլիկիո Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա Կաթողիկոսին ընտրել է խորհրդի նախագահ՝ ներկայացնելով արևելեան ուղղափառ եկեղեցիները: Այս մասին տեղեկացնում են Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունից։
Քրիստոսի առաքյալներից չորսը Բեթսայիդայից են: Այս քաղաքը հիշվում է մեղավոր քաղաքներին վերաբերող Քրիստոսի վայերի մեջ: Քրիստոս ասաց. «Վա՜յ քեզ, Քորազին, վա՜յ քեզ, Բեթսայիդա. որովհետև եթե Տյուրոսում և Սիդոնում տեղի ունեցած լինեին այն զորավոր գործերը, որ ձեր մեջ արվեցին, վաղուց արդեն քուրջով և մոխրով ապաշխարած կլինին» (Մատթ. 11.21, Ղուկ. 10.13): Այս հայտարարությունը ցույց է տալիս, որ Բեթսայիդան մեղսալի տեղ էր, սակայն այս քաղաքից են ծագում հինգ մեծ առաքյալներ` Պետրոսը և նրա եղբայր Անդրեասը, Զեբեդեոսի որդիներ Հակոբոսն ու Հովհաննեսը և Փիլիպպոսը:
Հացի երկրորդ բազմացման ավետարանական դրվագում Քրիստոս ասում է․ «Սիրտս ցավում է այս ժողովրդի համար» (Մարկ․ 8։2)։ Հենց այս խոսքերին է հետևում հացի բազմացման հրաշքը։ Մարդիկ քաղցած էին, և եթե Քրիստոս արձակեր նրանց, ճանապարհին ուժասպառ կլինեին։ Հենց այդ եղավ առիթը, որ Քրիստոս, բազմացնելով եղած հացն ու ձուկը, կերակրեց նրանց։
Մեզանից ամեն մեկը բարություն ասվածը տարբեր կերպ է պատկերացնում: Յուրաքանչյուրն ինքն է որոշում բարություն անելու իր կերպը: Բայց մեկ բան շատ հստակ է, մենք բարություն ենք անում, որովհետև այդ պահին մեր սրտում և մտքում աստվածային կամքն է տիրում:
Վանա լճի Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցում ամենամյա պատարագի համար նախապատրաստություններն ավարտվել են: Այս մասին հայտնել է Վանի նահանգի մշակույթի և զբոսաշրջության վարչության պետ Էրոլ Ուսլուն՝ հիշեցնելով, որ տարվա մեջ մեկ անգամ կատարվող արարողությունն իրականացվում է Թուրքիայի մշակույթի և զբոսաշրջության նախարարության հատուկ թույլտվությամբ:
Եկեղեցու համար մեծագույն, աններելի ոճիր և նույնիսկ Սուրբ Հոգու դեմ մեղանչում է հեթանոսական ազդեցությամբ շաբաթ օրվա փոխարեն կիրակին սուրբ պահելը: Ըստ տասնաբանյայի՝ շաբաթ օրը սուրբ պահելու հարցն աստվածային է, մինչդեռ կիրակնօրյա հանգստի կարգադրությունը մարդկային է:
«Ի՞նչ ես ուզում, որ անեմ քեզ համար» (Ղուկաս 18.41) «Ի՞նչ ես ուզում, որ անեմ քեզ համար» (Ղուկաս 18.41)։ Եթե պատկերացնենք, թե Քրիստոս այս հարցն ուղղում է մեզ՝ յուրաքանչյուրիս, արդյոք մտածե՞լ ենք՝ ի՞նչ պատասխան պիտի տանք։ Մեզանից ոմանք կցանկանան գումար ու ֆինանսական միջոցներ՝ այս աշխարհում բարեկեցություն ապահովելու համար։ Այլք գուցե աշխատանք ցանկանան՝ իրենք իրենց իսկ արդար […]
Մերը կրոնների կրոնն է, հայտնության կրոն է՝ իսկական, անսուտ,- բացատրում էր հայր Պորֆիրիոսը։- Այն ճշմարիտ կրոնն է։ Մյուսները մարդկային են, փուչ։ Նրանք անհաղորդ են Սուրբ Երրորդության վսեմությանը։ Նրանք չգիտեն, որ մեր նպատակը, մեր կոչումը ըստ շնորհի աստվածներ դառնալն է, աստվածնմանությունը, միավորումը Նրան ու միմյանց։
Մարդը պետք է մեծ ուշադրություն դարձնի իր խոսվածքին, որպեսզի իր բերանից դուրս չգան Աստծուն ոչ հաճելի մտքեր, արտահայտություններ ու բառեր: Քրիստոս, կարևորելով լեզուն զսպելը, ասում է. «Լսեցե՛ք և իմացե՛ք. ոչ թե` ինչ որ բերանով է մտնում, ա՛յն է պղծում մարդուն, այլ ինչ որ ելնում է բերանից` ա՛յն է պղծում մարդուն» (Մատթ. 15.10-11, Մարկ. 7.15):
Աղոթքը քրիստոնյայի կյանքի շնչառությունն է և հավատքի մեջ առաջադիմելու գրավականներից մեծագույնը: Որքան շատ է քրիստոնյայի կյանքում աղոթքը, այնքան նա ավելի մոտ և հարազատ է Աստծուն՝ կյանքի աղբյուրին և, հետևաբար, առավել լիարժեք և բարի կյանքով է ապրում:
Մենք չէինք հասկանա Ավետարանի պատմվածքների, մասնավորապես՝ Հիսուսի գործած բժշկությունների ո՛չ գեղեցկությունն ու ո՛չ էլ շահեկանությունը, եթե ուշադրություն չդարձնեինք այն նպատակին, որը նկատի ունեն ավետարանիչները յուրաքանչյուր բժշկության պարագայում։
Հիմա բացատրեմ: Ինչպես գոյություն ունեն բնության օրենքներ, այնպես էլ հոգևոր կյանքում կան հոգևոր օրենքներ: Ենթադրենք՝ մարդ մի ծանր առարկա է նետում վեր: Որքան ուժեղ և որքան վերև այն նետի, այնքան մեծ ուժով այդ առարկան ցած կընկնի ու կկոտրվի: Դա բնության օրենք է:
Շա՜տ վաղուց Եգիպտական անապատում մի ճգնավոր էր ապրում։ Երբեմն գնում էր Ալեքսանդրիա՝ իր հյուսած կողովները վաճառելու։ Վաճառքից ստացված համարյա ողջ գումարը ճգնավորը բաժանում էր աղքատներին, իսկ իր համար գնում էր միայն խիստ անհրաժեշտը։
Երբևէ ինքներդ ձեզ հարցրել եք՝ կարո՞ղ ենք լինել բարի ու լավն առանց Աստծո։ Առաջին հայացքից այս հարցի պատասխանն այնքան ակնհայտ է թվում, քանի որ մենք՝ բոլորս, ովքեր քրիստոնյաներ ենք, անկասկած, Աստծո մեջ ենք գտնում բարոյական ամրության ու վճռականության աղբյուրները, որոնցով ի վիճակի ենք լինում ապրել բարոյապես ավելի լավ կյանքով, քան կապրեինք առանց Իրեն։ Սակայն, Քրիստոս չասեց լավ մարդ եղեք, այլ` նմանվեք Ինձ:
Մեր կյանքում երբեմն լինում են այնպիսի իրադարձություններ ու պատահարներ, որոնք մեզ թողնում են վշտի, անզորության մեջ։ Այս դեպքերի լինելիությունը և դրանց ընթացքը մեզանից կախված չեն, սակայն յուրաքանչյուրս յուրովի ենք ընկալում ցավը, տառապանքն ու վիշտը, և յուրաքանչյուրս մե՛ր հարցերն ենք ձևակերպում։
Բոլորիս կյանքում էլ լինում են այնպիսի պահեր, երբ կարծում ենք, որ միայնակ ենք մեր փորձությունների մեջ։ Մտածում ենք, որ դրանք այլևս անհնար է հաղթահարել, քանի որ դրանցից պարզապես ելք չկա։ Փորձությունները ընկալում ենք որպես չարիք՝ հարատև, ոչ ժամանակավոր։ Իսկ փորձություններից հնարավոր ելքերը մշտապես պատկերացնում ենք վատագույն կերպերով՝ երբեք ու երբեք չմտածելով՝ իսկ գուցե բնավ էլ վատ չվերջանա՞։
Մարդու ձեռնարկած յուրաքանչյուր գործողություն, եթե նպատակաուղղված և իմաստալից չէ, ապա զուր են գործադրված ջանքերը: Օրինակ՝ հողագործը, եթե ճիշտ ժամանակին սերմեր չսերմանի և մոռանա ժամանակին ջրելու ու մշակելու մասին, ապա անպտուղ են լինելու նրա ջանքերը:
