Նրանք ովքեր ապրել ու հասակ են նետել հարևան երկիր Իրանում վստահաբար կհաստատեն, որ հեղափոխության բացասական կողմերից մեկը հասարակական ու կենցաղային բոլոր երևույթների ու նաև համազգային արժեքների անհարկի քաղաքականացումն է, որը միշտ էլ բացասական արդյունք է ունեցել:
Արթուր Ղազինյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Սիրելի ընկերներ ջան, մի բան խնդրեմ ձեզ: Ամեն հիմարություն չի կարելի կրկնել, որքան էլ որ այդ հիմարության հեղինակը պետության ղեկավարն է:
Վարչապետի աթոռը զբաղեցնող անձը քաղաքական-հասարակական-իրավական ոլորտներն ավիրելուց հետո, հիմա էլ անցել է հոգեւորին. նախօրեին Աստվածաշունչը խմբագրեց, իր եւ Տեր Հիսուս Քրիստոսի միջեւ զուգահեռներ անցկացրեց:
Կար մի քաղաք: Այդտեղ քաղաքային նոր իշխանությունները արտասահմանյան կապիտալով աշխատող մասնավոր ընկերությունից աղբահանության բիզնեսը խլում են ու դնում իրենց ախպերության տակ: Հետո պարզվում է, որ այդ ընկերությունը գործն անում էր շուրջ 1.5 միլոն դոլարով ավելի էժան, քան իրենք են անելու: Ավելին` այդ ընկերությունը պետությանը հարկեր էր վճարում, իրենք` չեն վճարելու: Այնուհետև պարզվում է, որ իրենց տակ քաշած բիզնեսի մի մասը բնակիչների վճարած փողերով է ստեղծված, մյուս մասը` տնտեսվարողներից կամ ռեկետ է արված, կամ էլ` կաշառք է վերցված` իհարկե նվիրատվության անվան տակ:
ԱԺ նախկին պատգամավոր Միհրան Հակոբյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Պա՞րզ է չէ, որ Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանի կոռուպցիոն արիշ-վերիշների մասին վաչապետ Փաշինյանն առնվազն տեղյակ է եղել, եթե ոչ անմիջական մասնակից կամ անմիջական հրահանգող: Բայց գլխավոր հարցը, ավելի շուտ` ողբերգությունը, այլ տեղ է. Արթուր Մեսչյանը, մեր մաեստրոն, իր երգերով մի ողջ ազգի ոգեշնչած մտավորականը ո՞նց կարող էր ընկնել սրանց խելքին:
«Համոզված եմ, որ այդ նվեր ստացած «զիբիլի ավտոների» սկանդալային պատմության մասին լավատեղյակ է նաև Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը… Տեսնենք, երբ է վերջինս Սպայդերմենի պես հայտնվելու, և ինչպես որոշ ժամանակ առաջ փրկեց սուպերնախարար Արայիկ Հարությունյանին, այնպես էլ այս խայտառակ պատմությունց փրկելու Հայկ Մարությանին…»:
«Մեկ Հայաստան» կուսակցության փոխնախագահ Վլադիմիր Մարտիրոսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Հեղափոխակարգ իշխանությունը վերջին շուրջ երկու տարվա ընթացքում այնքան «տաղանդավոր» գտնվեց, որ կարողացավ այս կարճ ժամանակահատվածում կրկնել և նույնիսկ գերազանցել նախորդ իշխող ուժի բոլոր սխալները: Այլ կերպ ասած՝ եթե վերջ չտրվի հեղափոխական քաղաքական աբսոլյուտիզմին, ապա կարժանանա նույն բախտին:
Սամվել Ֆարմանյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Կրկնում եմ այն, ինչ ասել եմ մի քանի ամիս առաջ. Հայկ Մարությանը պիտի հրաժարական տա և պիտի անցկացվեն Երևանի ավագանու արտահերթ ընտրություններ` հետևյալ երեք առանցքային հանգամանքներով պայմանավորված.
«Երկրորդ կուտակայի՞նն են փաթաթում մեր վզին: Սա մեծ գումարներ հավաքագրելու, ժողովրդին հերթական անգամ կլպելու քաղաքական որոշում է, որովհետև ներդրումներ չկային երկրում, ի՞նչ էր պետք անել, որպեսզի բյուջեի որոշակի ծախսերը կարողանան բալանսավորել, հեքիաթ են հնարում այն մասին, որ, եթե գրիպով հիվանդանաք, ինչպես ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում է, կգնաք, ու ձեզ էլ անվճար կսպասարկեն: սա լուրջ բարեփոխումների խնդիր է»,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ՝ խոսելով Հայաստանի Առողջապահության նախարարության առաջարկի մասին, ասաց «Ռեֆորմիստներ» կուսակցության ղեկավար Վահան Բաբայանը:
Որպես պատգամավոր, գրավոր դիմել եմ Երեւանի քաղաքապետին ու հարցս շատ պարզ է՝ ո՞ վ է քաղաքապետարանին նվիրել, կամ քաղաքապետարանի պատի տակ թողել թվով 20 «Կամազ»-ները։
Մեծ է մտավախությունը, որ նախագիծը մշակելիս առաջնորդվել են նույն սկզբունքով՝ կարևոր չէ նախագծի որակը, կարևորը՝ փոխկապակցված լինի նախկին իշխանության հետ: Այդպիսին է հասարակության պահանջը: Կարևորը հանրային իշխանության կողմից դրված նպատակին հասնելն է:
Ստեփան Դանիելյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Ալիևը լավ է հասկանում խորհրդանիշների նշանակությունը։ Առհասարակ պետություններն ու ազգերը խորհրդանիշների միջոցով են կառուցում, իսկ քաղաքականությունը հաճախ խորհրդանիշների շուրջ պայքարի տեսք է ստանում։
Հայաստանի Հանրապետությունում ձևավորված քաղաքական վարչաձևը ոմանք բնորոշում են ժողովրդավարական, իսկ ոմանք՝ դեռևս ավտորիտար: Այն, չի անցել այն ճանապարհը, որպեսզի համարվի լիակատար ժողովրդավարական՝ իր բոլոր հասարակական և պետական ինստիտուտներով: Համենայն դեպս, այս վարչաձևը բնութագրելիս չի կարելի բավարարվել «ավտորիտարիզմ» կամ «ժողովրդավարություն» հասկացություններով:
Բացելով տուփը, որի վրա «ՍԵՐ» էր գրված ՀՀ քաղաքացին գտավ… «ՖԵՅՍԲՈՒՔՅԱՆ ՀԱՅՀՈՅԱՆՔՆԵՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒ» ձեռնարկը, որտեղ մանրամասն նկարագրված էին անսահման «սիրո» բոլոր դրսևորումները բոլոր այլախոհների հանդեպ` «ժողովրդի» տարբեր ներկայացուցիչների կատարմամբ` «sev hovaz» անունով օգտատիրոջից, մինչև «matnahardarman paraganer» օգտատեր:
Հեղափոխությունից հետո զերծ եմ մնացել շուրջ 11 տարի առաջ իմ դեմ տեղի ունեցած հարձակման շուրջ քննարկումներ սկսելուց: Համարել եմ, որ մարտի 1-ը, կոռուպցիոն հանցագործությունները, Ռոբերտ Քոչարյանի ու մասշտաբային շատ այլ գործեր ավելի կարեւոր են, քան օրինակ իմ ու մի շարք այլ ընկերներիս դեմ տեղի ունեցած բռնություններով ՀՀ գլխավոր դատախազությանն ու քննչականն այլ մարմիններին ծանրաբեռնելը:
ՀՀԿ երիատսարդական կազմակերպության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Այն, որ Սերժ Սարգսյանի ելույթը իշխանական ֆեյք և իրական «ցլերի» համար կարմիր շորի ազդեցություն կունենա` կանխատեսել էինք: Բովանդակային քննարկում այդպես էլ չծավալվեց, թեպետ ելույթի նպատակներից մեկը դատարկ ներքաղաքական դիսկուրսը content-ով լցնելն էր:
Ինձ սկսում է թվալ, որ Փաշինյանը իրոք հավատում է, որ հնարավոր է լուծում, որ կբավարարի մեզ էլ, իրանց էլ։
Այսօր այդ մարդկանցից շատերը մեզ մեղադրում են իշխանությունը Փաշինյանին զիջելու մեջ՝ մոռանալով, որ միակ ուժը, ով չողջունեց «թավշյա» իշխանազավթումը՝ հանրապետականն էր և, բացառությամբ ինձ և իմ մի քանի հանրապետական ընկերների, որևէ մեկը չէր համարձակվում քննադատել Փաշինյանի՝ իզմեր չունեցող ապազգային քաղաքականությունը, իսկ վաղը՝ «հեղափոխականները» պահանջելու են նրա անհապաղ հրաժարականը:
Մոտ երկու տարի մեր երկիրը ցնցումների մեջ է, մարդիկ՝ մոլորության, սպասումների, հիասթափության եւ թավշյա խաբկանքի մեջ։Ատելությունը դարձել է Սեր բառի համարժեքը, մեզանում հիմա ատում են սիրելու պես եւ սիրում են ատելությամբ, ամբողջ կյանքում իրենց խոհանոցային գոգնոցները քնելուց անգամ չհանած կանայք դարձել են «Մոլի» քաղաքագետներ, կարծիք ունեն, պարզվում է, համակարգչի ստեղնաշարն են տկտկացում, ապրի Նիկոլը, որ նրանց բերանը լեզու դրեց։
«Մենք մի քանի տեսլական ունենք, սակայն լավագույն տեսլականն անգամ ոչինչ է առանց հաղորդակցման, առանց ուղենիշային կոալիցիաների մոբիլիզացման՝ ի թիվս Հայ Ազգի այլ կառուցվածքային միավորների: Մենք հենց այս գործընթացում պետք է լինենք և փորձենք համապատասխան ռազմավարություններ ձևավորել»:
«… Ընդգծեցինք նաև միմյանց մշակութային ժառանգության պահպանման կարևորությունը: Մենք ցանկանում ենք, որ Իտալիան առավել ներգրավված լինի մեր կրթական համակարգում, որն ավելի հաղորդակից կդարձնի մեզ իտալական մշակույթը, պատմությունը և մտածողությունը մեր ժողովրդի շրջանում տարածելու հարցում:…»:
Փաստաբան Լուսինե Սահակյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Երբ ամբողջ կյանքդ վախեցել ես սեփական մտքերդ արտահայտել, յուրաքանչյուր բառ ասելիս` մտածել ես միայն սեփական շահի և վրա հասնող հետևանքների մասին, բնականաբար, Ռուբեն Սահակյանի խոսքը քո համար ընկալելի չէ, վիրավորական է։
Իշխանությունն ունի աշխատելու ե՛ւ պարտավորություն, ե՛ւ հնարավորություն։ Քաղաքական ուժը կամ քաղաքական լիդերը, իշխանության գալուց հետո, պետք է ձեռնամուխ լինի ընդդիմադիր գործունեության ընթացքում իր կողմից բացահայտված եւ բարձրաձայնված խնդիրների լուծմանը՝ ապացուցելով, որ ինքը ճիշտ էր, նախկինները՝ սխալ։ Այս աշխատանքն իրականացվում է ոլորտային համակարգային բարեփոխումների հայեցակարգերի, ռազմավարությունների եւ օրենքների մշակման միջոցով` հիմնված տվյալ քաղաքական ուժի գաղափարախոսության եւ ռազմավարական տեսլականի վրա:
Մի՞թե իրոք նա այդ կարծիքին է, որ գիտնականների առաքելությունն ինստիտուտներում սուրճ խմելն է…
«Մեկ Հայաստան» կուսակցության փոխնախագահ Վլադիմիր Մարտիրոսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Հեղափոխակարգ իշխանությունը շարունակում և շարունակելու է իռացիոնալ և իրեն սպառած իրավական քաղաքական և բարոյական մամլիչ մեխանիզմի կիրառումը: Ինչո՞ւ: Տեսնում են ռացիոնալ ընդդիմախոսության և կառավարման մեթոդաբանության առումով սխալնե՞րը: Պոտենցիալ ձախողումները ֆիքսող և ապագա հնարավոր վերնախավի՞ն: Արդյո՞ք դա լավ չէ: Թե՞ դրանում տեսնում են միայն իրենց մոտեցող քաղաքական սննկացման վտանգ:
Քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը յուրահատուկ պոպուլիստ է… Ելույթ ունենալով Միլանի Հայ առաքելական եկեղեցում հավաքված տեղի հայության առաջ և պատասխանելով վերջիններիս հարցերին` պարոն Փաշինյանը հայտարարեց.«Վարչապետը, որը չունի ժողովրդի վստահությունը, անկախ անձերից, չարիք է երկրի համար… Այնպես, ինչպես, կներեք, չարիք են եղել բոլոր ղեկավարները, սկսած 1996 թ-ից և որ առանց ժողովրդի վստահության տիրացել են իշխանությանը և փորձել են պահել այդ իշխանությունը…»:
Ազգագրագետ Մխիթար Գաբրիելյանն արձագանքեց՝ ասելով. «Տպավորություն է, որ այս օրենքի հետ կապված աշխատանքային խումբն «անորսալի վրիժառուների» մի խումբ է, որ ամբողջ հարվածն ուղղվում է պարոն Կարաբեկյանին: Հրապարակե՚՛ք փորձագետների ցանկը: Ես պետք է հասկանամ՝ վաղն այս օրենքի ընդունման քաղաքական պատասխանատվությունը՝ մշակման մակարդակով, ո՞ւմ վրա է: Ես հստակ ճանապարհային քարտեզ եմ ուզում տեսնել, որովհետև, ցավոք, դրա տապալումը ես տեսել եմ Վրաստանում: Գնացե՛ք և տեսեք, թե ի՞նչ վիճակում է հայտնվել վրացական գիտությունը՝ նման մի վերափոխումից հետո»:
Նախորդ օրը, երբ հետևում էի քաղաքական ամենամեծ դատավարությանը, ուսումնասիրում դատավորի կեցվածքն ու պահվածքը, անընդհատ աճում էր համոզմունքս, որ առաջին հերթին իշխանության համար է ձեռնտու, որ այս տիկինը հեռացվի դատավարությունից: Ի դեպ, առաջին անգամ եմ անդրադառնում սույն դատավորի մասնակցությամբ վարվող դատավարությանը:
Փաստորեն Նիկոլ Փաշինյանը հաստատում է, որ 1996 թվականից 1998 թվականների ընթացքում Լևոն Տեր-Պետրոսյանն առանց ժողովրդի վստահությունը ունենալու անօրինական կերպով տիրացել է իշխանությանը և չարիք է եղել ժողովրդի համար:
Քաղաքագետ Արծրուն Պեպանյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Ճ կլասի պաշտոն զբաղեցնելու համար բարդ քննություն են հանձնում, իսկ ահա երկիր ղեկավարելու համար՝ ոչ:
