Արցախ

Ադրբեջանական բանակի արկակոծության հետևանքով Ներքին Ճարտարի դպրոցի ճանապարհին վիրավորված և զոհված 12-ամյա Վաղարշակ Գրիգորյանի նստարանը դասարանցիները զարդարել են բնական ծաղիկներով։ Դպրոցում դասերը դեռևս չեն վերսկսվել։

«Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ իրադրության զարգացման համատեքստում ռուսական կողմը հաստատակամորեն ելնում է նրանից, որ հրադադարի վերաբերյալ 1994 թվականի համաձայնագիրը, ինչպես նաեւ դրա զարգացումը հանդիսացող Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում զինադադարի մասին 1995 թվականի համաձայնագիրը անժամկետ բնույթ են կրում եւ առաջվա պես կազմում են հակամարտության գոտում զինադադարի հիմքը»,- ասված է ՌԴ ԱԳ նախարարության տեղեկատվության եւ մամուլի դեպարտամենտի մեկնաբանության մեջ:

Նա պատմում է, որ մինչև վերջին փամփուշտը մեր զինվորները պայքարել են: «Նույնիսկ եղել է, որ իրենց դիակների փոխանակման ժամանակ դիակներ ենք հայտնաբերել, որ քարով են ծեծել, քարով լուրջ վիրավորում, ընդհուպ մահ են պատճառել»,- ասում է հետախույզը:

Փորձագետները նշում են, որ հայ եւ ադրբեջանական հասարակություններում արմատավորվող ատելությունը վտանգավոր է դառնում: Փորձառու դիվանագետ, Ադրբեջանում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպան Ռիչարդ Կազլարիչի խոսքով, մթնոլորտը սրվում է հատկապես սոցիալական ցանցերում, որտեղ հիմնականում երիտասարդներն են. «Սոցիալական ցանցերի տոնայնությունը պատերազմի է տանում: Այսօր Հայաստանի եւ Ադրբեջանի երիտասարդ սերունդը միմյանց տեսել է միայն պատերազմի միջով»:

Առաջնային գծի ողջ երկայնքով, տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից հակառակորդը կրակի դադարեցման պայմանավորվածությունը խախտել է շուրջ 70 անգամ:

Ապրիլի երկուսին, երբ դեռևս բոթը չէր հասել գյուղ, Քյարամի հայրը վատ նախազգացում է ունեցել: Դադարեցրել է գործը հարևանի այգում և ասել. «Ուզում եք՝ տվեք վարձս, ուզում եք՝ չէ, բայց էսօր ձեռս չի գնում, որ աշխատեմ: Ոնց որ՝ սիրտս դանակով կտրտեն…»:

Լրատվամիջոցներում տարածվել է Թալիշում ադրբեջանցիների կողմից կատարված վայրագությունները պատկերող լուսանկարը. Վալերա Խալափյանին և նրա կնոջը գնդակահարել էին, կտրել նրանց ականջները: Գնդակահարվել էր նաև 1924թ. ծնված Մարուսյա Խալափյանը: Ապրիլի 10-ին Բաշ Քարվենդ բնակավայրի տարածքում հայկական կողմին էր հանձնվել ԼՂՀ ՊԲ 18 զինծառայողի մարմին. ադրբեջանական կողմից հանձնված զոհվածների բոլոր մարմինները ենթարկվել են խոշտանգման ու անարգանքի: Հանրությանը հայտնի են հակառակորդի կողմից հայ զինծառայողներին գլխատելու դեպքեր:

«Մենք կարող ենք մեզ պահել ցանկացած ձևով, որովհետև Ռուսաստանը մեզ բացահայտ դավաճանել է, բացահայտ։ Իսկ Ադրբեջանի վիճակը քաղաքական առումով հիմա ծանր է։ Դրա համար ՌԴ-ն կփորձի ամեն կերպ օգտագործել՝ թե՛ Իրան-Ադրբեջան-Ռուսաստան քաղաքական-տնտեսական այդ գիծը կառուցելու, թե՛ Թուրքիայից հեռու պահելու համար, մինչև ինքը թուրքերի հետ հարցերը լուծի»։

ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Ալեքսանդր Վերշբոուն Բրյուսելում հանդիպել է ՀՀ պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ Դավիթ Տոնոյանին: Հանդիպման ընթացքում կողմերը խոսել են Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման մասին:

Այսօր հրապարկվել է ԼՂՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի՝ անգլերեն լեզվով կազմված միջանկյալ հրապարակային զեկույցն ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ բնակչության և պաշտպանության բանակի զինվորների նկատմամբ ս.թ. ապրիլի 2-5-ն ընկած ժամանակահատվածում կատարված դաժանությունների մասին:

Իրանի խորհրդարանի խոսնակ Ալի Լարիջանին TASS-ի գլխավոր տնօրենի տեղակալ Միխայիլ Գուսմանին տված ծավալուն հարցազրույցում, ի թիվ այց խնդիրների, անդրադարձել է նաև Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորմանը։
Հարցին, թե ինչպես է Իրանը տեսնում այդ հակամարտության կարգավորումը, Ալի Լարիջանին ասել է, թե տարածաշրջանը լի է ճգնաժամերով։

Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի ընթացքում զոհված զինծառայողների ընտանիքներին, հրետակոծությունիծ տուժած բնակավայրերի բնակիչներին և առաջնագիծ մեկնած կամավորականներին նյութական աջակցություն է ցուցաբերվելու:

Ստեփանակերտի տարբեր թաղամասերում այսօր տեղի ունեցող պարբերաբար հոսանքազրկումները պայմանավրոված են պրոֆիլակտիկ աշխատանքներով:

Ապրիլի 12-ին Արցախում կդիտվի ամպամած եղանակ. ժամանակ առ ժամանակ սպասվում են անձրև և ամպրոպ:

Արցախյան կողմից բազմիցս պաշտոնապես հնչեցվել է, որ հակամարտության կարգավորման բանակցությունների ընթացքում առաջ քաշված ցանկացած փաստաթուղթ այդ թվում և Մադրիդյան սկզբունքներն առանց պաշտոնական Ստեփանակերտի ուղղակի մասնակցության, կիրառման առումով կենսունակ լինել չեն կարող:

Ռուսաստանը համոզված է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կողմերը պետք է հանդես բերեն զսպվածություն, վերսկսեն բանակցային գործընթացը: Այս մասին, ինչպես հայտնում է RIA Novosti-ն, այսօր հայտարարել է ՌԴ ԱԳՆ ղեկավար Մարիա Զախարովան:

ԼՂՀ կառավարության կողմից բացված հատուկ հաշվեհամարին ապրիլի 4-20 ժամանակահատվածում 4,350 իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց կողմից փոխանցվել է, ընդհանուր առմամբ, 3,317,677,639 դրամ՝ ներառյալ արտարժույթով փոխանցումները, իսկ միայն ապրիլի 20-ին՝ 45,894,276 դրամ՝ փոխանցված 155 անձանց կողմից:

Արցախի Հանրապետության կառավարության կողմից բացված հատուկ հաշվեհամարին ապրիլի 4-20 ժամանակահատվածում 4,350 իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց կողմից փոխանցվել է, ընդհանուր առմամբ, 3,317,677,639 դրամ՝ ներառյալ արտարժույթով փոխանցումները, իսկ միայն ապրիլի 20-ին՝ 45,894,276 դրամ՝ փոխանցված 155 անձանց կողմից: Հիշեցնենք, որ ողջ գումարն ուղղվելու է պաշտպանության բանակի մարտունակության հետագա ամրապնդմանը: Կառավարությունը, Արցախի ողջ բնակչության անունից, իր խորին շնորհակալությունն է […]

Ապրիլյան առաջին օրերի մեր ապրումները մեծամասամբ կապված են այն սխրագործությունների հետ, որոնք մեզ հպարտություն են հաղորդել Հայոց բանակի՝ Պաշտպանության բանակի ու, առաջին հերթին, նրա 18-20 տարեկան զինվորների եւ նրանց հրամանատարների անձնազոհ ջանքերի օրինակներով:

Արցախի Հանրապետության վարչապետ Արայիկ Հարությունյանը ապրիլի 20-ին խորհրդակցություն է հրավիրել՝պաշտպանության, քաղաքաշինության ու քաղաքացիական պաշտպանության ոլորտների պատասխանատուների,ինչպես նաև շինարարական կազմակերպությունների ղեկավարների մասնակցությամբ:

Այսօր Հայաստան կատարելիք պաշտոնական այցի ընթացքում ՌԴ ԱԳ ղեկավար Սերգեյ Լավրովը կքննարկի Լեռնային Ղարաբաղում ստեղծված իրավիճակը:

Գերմանիայի արտգործնախարար Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերը հանդիպել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների և ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրշիկի հետ:

«Այս քառօրյա պատերազմը մեկ բան հաստատ ցույց տվեց, այն է, որ ռազմական գործողություններն այս խնդիրը չեն լուծի: Դրանց միջոցով հնարավոր է միայն մարդկային կյանքեր խլել, իսկ մենք ուղղակի չենք կարող դա թույլ տալ»,- «Ամերիկայի ձայնի» հաղորդմամբ՝ ասել է Ադրբեջանում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպանը:

Արձանագրելով, որ քառօրյա պատերազմից հետո Հայաստանը հայտնվել է լիակատար միջազգային մեկուսացման մեջ, քանի որ ոչ մի երկիր կատարվածը չճանաչեց որպես Ադրբեջանի կողմից ԼՂՀ-ի դեմ իրականացված ռազմական ագրեսիա, Հովհաննիսյանը զուգահեռ անցկացրեց այսօր ստեղծված իրավիճակի և 1996-1997 թթ. ԵԱՀԿ-ի Լիսաբոնյան գագաթաժողովից հետո Հայաստանին և Ղարաբաղին միակողմանի զիջումներ պարտադրելու փորձերի միջև:

Ապրիլի 20-ի լույս 21-ի գիշերը ադրբեջանա-ղարաբաղյան զինված դիմակայության գոտում օպերատիվ իրադրության փոփոխություններ չեն արձանագրվել: Առաջնային գծի ողջ երկայնքով, տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից, հակառակորդը կրակի դադարեցման պայմանավորվածությունը խախտել է ավելի քան 70 անգամ:

Մարտակերտի զինվորներից մեկը, ում հետ զրուցում էինք, մի օր հետո վիրավորվեց: Լավ տղա է, շատ հումորով, ասում է՝ ոնց որ ջոմանջի խաղը լինի, նայում ես՝ տանիքը կա, մեկ էլ տեսնում ես՝ չկա:

Որդու սիրած հագուստն այնտեղ է՝ հողաթմբի տակ, իր տիրոջ կողքին։ Ոչինչ այլեւս չի հուշում նրա կենդանության մասին, էլ հետհաշվարկ չկա, 3 ամսից էլ Յուրին չի գա․․․

Կարծում եմ, որ ուժով Ղարաբաղին տիրելու բոլոր փորձերն անհաջողության են մատնվելու: Մի քանի տարի առաջ ես այցելել եմ Աղդամ, տեսել այնտեղ կառուցված ամրություն ները՝ դա ուղղակի Մաժինոյի գիծն է, որը ռազմական ուժով վերցնելը շատ դժվար է: Եթե Հայաստանի և Ադրբեջանի հանդեպ հավասար պատասխանատվության քաղաքականությունը շարունակվի, ապա դեռևս 1990-ականներին ձևավորված իրավիճակը կշարունակվի: Ղարաբաղը պետք է ինքն իրեն պաշտպանի:

Իբրև հայ զինվորական, հայ ժողովրդի հետ եմ, արյանս մեջ է հայությունը, չնայած միշտ օտար պատերազմների եմ մասնակցել, հինգ անգամ էլ վիրավորվել եմ:

Բարս Մեդիայի պատրաստած տեսանյութը հարավ-արևելյան ուղղությունից: Օպերատորներ՝ Վարդան Հովհաննիսյան, Ռուբեն Ղազարյան, Խաչատուր Չոբանյան և Խանե Պողոսյան: