Արցախ

«ԱԳՆ-ն չհերքեց, որ Ադրբեջանը, որպես խաղաղության փաստաթղթի ստորագրման նախապայման՝ ուղղակի պարտադրում է, որ Հայաստանը փոխի իր Սահմանադրությունը: Ադրբեջանի պաշտոնյան հստակ ասում է, որ առանց ՀՀ Սահմանադրության փոփոխության՝ 100 տարի էլ անցնի՝ խաղաղության որևէ պայմանագիր չի կնքվելու, որովհետև իրենց պետք են հստակ երաշխիքներ, որ որևէ հաջորդ իշխանություն չի գալու և այն չի չեղարկելու: Մենք տեսնում ենք, որ այսօր ԱԳՆ-ն ինչի մասին ասես՝ խոսել է, բացի այն ուլտիմատումից, որ ՀՀ Սահմանադրությունն Ադրբեջանի պահանջով պետք է փոխվի»։

Կարևորը՝ հիմա մեզ չխանգարեն, կոնկրետ այն, որ մարզադահլիճ է տրամադրվել, վատ է ընդունվել համապատասխան գերատեսչության կողմից։ Ստիպված եմ եղել հանդիպել ԿԳՄՍ նախարարի հետ և ցույց տալ փաստաթղթերը, որ ամեն ինչին օրինական ենք հասել։

Վատիկանյան Avvenire թերթը հրապարակել է Վենետիկի Կա Ֆոսկարի համալսարանի պրոֆեսոր Ալդո Ֆերրարիի հոդվածը Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղում հայկական մշակութային ժառանգության ոչնչացման քաղաքականության մասին։

Կովկասագետ, «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր Կարեն Իգիթյանը 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում անդրադառնալով Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրման հնարավորությանը, նշեց, որ Բաքվից հստակ ժամկետներ են նշվել:

Արցախը հանձնե‘լ եք. Արցախը պատերազմով պարտվելիք չէ’ր. Վստահաբար եմ ասում բոլոր ստահակներին. Սրբազան

«Այս իրավիճակում համերգները, գինու փառատոներն ու այլն գերեզմանափոսի առաջ պարել է նշանակում: Չգիտեմ՝ հասարակությա՞նն են փորձում թմրեցնել, թե՞ մանթրաժ վիճակից է: Հեծանիվ քշելը երևի մանթրաժ վիճակ է, ասում էին՝ սկզբում հեծանվով էիր գործի գալիս, ու սկսեց ոչ միայն Հայաստանում, այլ նաև եվրոպաներում հեծանիվ քշել»:

Ի վերջո, չպե՞տք է պարզել՝ ով, ինչ չափով է տեղյակ եղել, կամ մեղավոր: Եթե ԱԳՆ-ն տեղյակ չի եղել, ՊՆ-ն ստորագրելու իրավունք չի ունեցել, բայց ստորագրել է, ԳՇ-ն համաձայն չի եղել, սրա համար պատասխանատվություն կրող կամ կրողներ չպե՞տք է լինեն:

Վայ այն երկրին, որի թագավորի մանուկ է և կամ՝ մանկամիտ։

Լեհ քաղաքական գործիչ, փաստաբան Տոմաշ Լեխ Բուչեկը Լեհաստանում դատապարտվել է 3 ամսվա ազատազրկման և բարձր տուգանքի։

«Տարածաշրջանը եռում է, հնարավոր են լայնամասշտաբ պատերազմներ, իսկ ՀՀ իշխանություններն անհոգ զբաղված են ուրախ և երջանիկ օրեր անցկացնելով: Ես հիշեցնեմ, որ Հայաստանի պարտքը 12 մլրդ դոլարն անցել է, նրանց իշխանության ժամանակ ՀՀ պետական պարտքը կրկնապատկվել է: Սա նույնն է, երբ մարդը վերցնում է գյուղատնտեսական վարկ, բայց իր տան համար խոլ ու հեռուստացույց է առնում, չի կարողանում պարտքը սպասարկել, և գալիս-ասում են՝ այդ տունն արդեն մերն է: Այսպես շարունակվելու դեպքում չենք կարողանալու պետական պարտքը սպասարկել»:

«ՀՀ ԱԳ նախարարը հայտարարել է նոյեմբերին ադրբեջանական հնարավոր ռազմական հարձակման մասին, և աշխարհաքաղաքական վերլուծությունները թույլ են տալիս եզրահանգել, որ դա, թերևս, այն քիչ ճշմարտություններից է, որ ինքն ասում է, որովհետև դա ոչ թե իր կարծիքն է, այլ իր լսածն է իր պաշտոնական հանդիպումներից, որովհետև այդ սպառնալիքները հնչում են բոլոր կողմերից: Թուրք-ադրբեջանական զորավարժությունները կանոնավոր կերպով, ըստ պլանի շարունակվում են»:

Այն, որ 2020 թվականի հուլիսյան մարտերից և 44-օրյա պատերազմից առաջ ՀՀ ռազմական ղեկավարությունը Նիկոլ Փաշինյանին զգուշացրել է, որ մեր թշնամին այլևս միայն Ադրբեջանը չէ, այլ նաև Թուրքիան, հետևաբար՝ այդ պետությունների համահավաք ռազմական ներուժին Հայաստանը չի կարող արդյունավետ դիմակայել, 168.am-ը մեկ անգամ չէ, որ գրել է՝ հղում անելով ՀՀ ԶՈւ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանին, ով 2020 թվականի հունիսին՝ ԳՇ պետի պաշտոնում նշանակվելուց հետո, այս մասին Փաշինյանին և ՀՀ անվտանգության խորհրդին ներկայացրել էր տարածաշրջանում ռազմաքաղաքական իրադրության համապատասխան վերլուծություն՝ հորդորելով քաղաքական ու դիվանագիտական ողջ ներուժն ուղղել պատերազմից խուսափելուն կամ գոնե այն հետաձգելուն:

168.am-ի հետ զրույցում Արծվաշեն համայնքի ղեկավար Մամիկոն Խեչոյանը խոսելով Արծվաշենի հետագա ճակատագրի մասին և պատասխանելով հարցին, թե ինչո՞ւ է վերջին շրջանում աստիճանաբար մոռացվում Արծվաշենի թեման, ասաց՝ խնդիրն այն է, որ այդ պասիվությունը պայմանավորված է նրանով, որ այսօր թվացյալ բանակցային գործընթաց է իբրև թե տեղի ունենում, Ալիևը Բաքվից հաթաթա է տալիս, հայկական կողմն էլ դրան չի պատասխանում պատշաճ ձևով։

168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության ԱԺ «Արդարություն» կուսակցության համահիմնադիր Հակոբ Հակոբյանը պատասխանելով այս հարցերին, շեշտեց, որ բազմիցս են ասել (մասնավորապես. 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո), որ Արցախի Հանրապետության հակամարտության բանալին գտնվում է Երևանում։ Այդ մասին հայտարարել են նաև 2022-2023 թվականներին, երբ Ադրբեջանն ամբողջովին շրջափակել էր Արցախը։ Այժմ ևս այդ կարծիքին են։

168.am-ի հետ զրույցում բողոքող արցախահայերն ասացին, որ մոտ մեկ շաբաթ առաջ են հանդիպել ՔԿ պաշտոնյաների հետ։

ՀՀ արտաքին գործերի նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանն այսօր կրկին անդրադարձել է Արցախի Հանրապետությունից բռնի տեղահանված արցախահայերի՝ Արցախ վերադառնալու իրավունքին, ինչպես նաև արցախահայերի իրավունքների առաջմղման համար ստեղծված հատուկ հանձնախմբի աշխատանքներին։

«Տարածաշրջանը գտնվում է պայթյունավտանգ իրավիճակում, տարածաշրջանում տեղի են ունենում շատ կարևոր գործընթացներ, որոնք բավականին մեծ առնչություն ունեն նաև Հայաստանի հետ, որովհետև «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման ջատագովը նաև Արևմուտքն է, որը համագործակցելով Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, փորձում է ամեն գնով այդ միջանցքը բացել և խնդիրներ ստեղծել ՌԴ-ի համար»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ՇՊՀ դասախոս, քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանը:

«Եթե Մերձմերձավոր Արևելքը խառնվում է և Իրանն էլ ներքաշվում է դրա մեջ, մենք կարող ենք սպասել, որ, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» հետ կապված սրացումներ կարող են տեղի ունենալ: Օգտվելով Իրանի խառը վիճակից՝ կարող է Ադրբեջանի կողմից՝ ագրեսիա, իսկ Թուրքիայի կողմից՝ դրա պաշտպանություն տեղի ունենալ: Մանավանդ, որ վերջերս Էրդողանն էլ որպես հարաբերությունները կարգավորելու նախապայման՝ նշել է «Զանգեզուրի միջանցք»-ի իրագործումը»:

«Թուրքիան ու Ադրբեջանը կփորձեն իրենց ծրագրերն իրականացնել այս տարածաշրջանում։ Այս համատեքստում հիշեք Էրդողանի խրոխտ հայտարարությունը, երբ ասում էր՝ ինչպես մտանք Արցախ, այնպես էլ կմտնենք Իսրայել։ Կարող ենք եզրակացնել, որ թուրք-ադրբեջանական ախորժակը մեծանում է, և Մերձավոր Արևելքում հնարավոր իրավիճակի սրման դեպքում նրանք Հարավային Կովկասում կգնան ոտնձգությունների»,- եզրափակեց Արարատ Կոստանյանը։

«Գորիսում Արսենիս դին չկար, Երևանում՝ Հերացիում, չկար, մեկ շաբաթ է պահանջվել, որ երեխուս դին գտնեմ՝ Ավանի դիահերձարանում էր, մի փոքր խուց է եղել, 5 դիակ էին դրել ու մոռացել էին։ Եթե ես չհետաքրքրվեի, երեխեքը այդպես էլ կմնային այնտեղ։ Հոկտեմբերի 9-ին հուղարկավորել եմ, երկու որդիներս էլ Եռաբլուրում են, նոյեմբերին Արսենս կդառնար 20 տարեկան»։

– Բա Ղարաբաղն աշխարհ չի, ի՞նչ ա․․․ ինձ ասել են, թե ես ուզալ ըմ Ղարաբաղը պոկեմ Ադրբեջանից ու Հայաստանին կցեմ։ Այ քե մատաղ, ես հի՞նչ կտրող-կցո՜ղ եմ։ Հի՞նչը կտրեմ, հինչի՞ն կցեմ։ Բա սա ասելու բա՞ն ա․․․ Բա սրա համար մարդու կհանեն տնից, հողից, աշխատանքից ու Սիբիրնե՞ր կքշեն․ այ քե մատաղ․․․ էն քորփեն հինչ ա, նա էլ գիտի, որ Ղարաբաղը է՜է՜է՜, աթադան-բաբադան Հայաստան ա եղել ու Հայաստան էլ կա․․․ Ե՞ս պիտի կտրեմ, կցեմ․․․ Բո՜ո՜,- անդրադարձավ նա ատամները ցրտից չխկչխկացնելով,- ցուրտը ջանս մտավ․․․ ես քինացի․․․ տաքերն ընկնեն՝ կնստենք, կխոսենք․․․ ասում եմ՝ տաքերն ընկնեն, միտքս լավ հասկացի․․․ Բալունց Հեթում որ ասում են, ես եմ, իմացած կաց․․․

ՀԱԵ Արցախի թեմը հայկական մշակութային ժառանգության յուրացման և ադրբեջանական քարոզչության ծառայություն է որակել Վատիկանի պաշտոնական «L’Osservatore Romano» թերթի հոդվածը։ Տեղեկությունը հայտնում է Արցախի թեմը։

Նա շեշտեց՝ Ադրբեջանը մինչ այսօր չունի որևէ իրավական հիմքերով սահմաններ, մանավանդ՝ ճանաչված. «Այդ բոլոր հոխորտանքները, որ միջազգային հանրությունը ճանաչել է 1991 թվականին, խելացի ձեռքերում այդ փաստարկներն անմիջապես փլուզվում են, որովհետև երբևիցե Ադրբեջանը ո՛չ մինչև Սովետական Միություն, ո՛չ սովետական ժամանակ, ո՛չ դրանից հետո չի ունեցել ինքնիշխանություն այն տարածքների հանդեպ, որի հանդեպ ունի նկրտումներ, այդ թվում՝ Արցախը»:

«Փաշինյանն ասում է այն, ինչ Ալիևն է իրեն ասում, նա կարծես Ալիևի բարձրախոսը լինի։ Ալիևը բավական խորամանկ է, ինքն էլ, Թուրքիան էլ հասկանում են, որ իրենց պետք չէ բացահայտ պատերազմական կոչեր անել։ Նրանք կարող են համատեղ վարժանքներ անցկացնել, այլ ձևերով հաղորդակցվել, իսկ փակ կապուղիներով այդ բանակցողները, լինելով բավական լավ դիվանագետներ, չեն ասում՝ մենք պատերազմով ենք սպառնում, ասում են՝ չենք ուզում պատերազմ լինի»։

«4 տարվա այդ խաղաղության դարաշրջանի բլեֆը փլվել է, գոյություն չունի, և հիմա չգիտեն՝ ինչ օրակարգ ձևավորեն: Նիկոլ Փաշինյանի խաղաղության օրակարգը գոյություն չունի: Այդիսկ պատճառով, հեծանիվը դառնում է դարդ, ցավ»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:

«Նորերից որևէ մեկին մեր գրասենյակի պադվալում չեմ պահում։ Եթե ամեն մեծ-մեծ խոսացող 100 մարդ կարողանար հավաքել, շատ ավելի հեշտ կլիներ։ Բազկաթոռի վրա նստած չենք, մեր գործընկերները հայտնվել են բանտում, մինչդեռ, բազմոցին նստածներն ասում են՝ հարմար ընդդիմություն ենք, պետք է փոխել։ Ասել ու նորից կրկնում եմ՝ այս խորհրդարանական ընդդիմությանը փոխելու ամենահեշտ տարբերակն այդ ընդդիմությունից ավելի արդյունավետ աշխատելն է»,- ասաց Իշխան Սաղաթելյանը։

Էդգար Ղազարյանն ու Դավիթ Սարգսյանը «Երկու ճակատ» պոդկաստի հերթական թողարկմանն անդրադառնում են կարևորագույն մի թեմայի՝ Ալիևի շարունակական պահանջներին և այս վարչախմբի կողմից դրանք բավարարելուն։

«Սրանք աշխարհաքաղաքական և ռեգիոնալ տրանսֆորմացիաների հետևանքով առաջացած հակասություններ են, որոնք, չի բացառվում, որ խորանան։ Սակայն կարծում եմ՝ ամեն դեպքում ՀՀ-ում չպետք է դրա հետ հույսեր կապեն, ոգևորվեն, քանի որ ՀՀ-ի հետ կապված հարցերում երկու երկրները գործում են տանդեմով և այդ մասին հայտարարում են անընդհատ ռեժիմով»,- նկատեց նա։

«Հետ-առաջ՝ էլի պատերազմ լինելու է, խաղաղություն չի լինելու։ Էդ գյուղերը, որ տվեցին իրեն, էլի է պահանջելու, ու քանի որ նա եկել է մեր տերիտորիան՝ մեզ պիտի խփի։ Այս ղեկավարությունը ճիշտ չի. Հեն ա, թող Հայաստանը տան՝ պրծնեն»։

Ադրբեջանական մեդիայում և սոցցանցերի ադրբեջանական տիրույթներում օգտատերերը շարունակում են դժգոհել Անկարայից հնչող այն հայտարարություններից, որ «Ադրբեջանը Ղարաբաղում հաղթել է Թուրքիայի շնորհիվ»։