Մենք կոչ ենք անում միջազգային հանրությանը, իրավապաշտպան կազմակերպություններին և պետություններին վճռական դիրքորոշում որդեգրել Ադրբեջանի Հանրապետության նկատմամբ՝ պահանջելով դադարեցնել մարդու իրավունքների և միջազգային մարդասիրական իրավունքի համակարգային խախտումները: Միջազգային արձագանքի բացակայությունը կնպաստի անպատժելիության մթնոլորտի խորացմանը և կարող է հանգեցնել անդառնալի հետևանքների:
Նման հավակնություն ունեցող որևէ ուժից կամ ուժերից ժողովուրդն իրավասու է այսօրվանից արդեն պահանջելու հետևողական պայքար՝ ադրբեջանական ցեղասպան քաղաքականությանը զոհ գնացած և բռնագաղթված հայ բնակչության իրավունքների պաշտպանության համար։
Արցախի ղեկավարությունը պատանդառվել է, որ մյուսները գերի չընկնեն, սրանք ասում էին՝ չգնայիք. Սիմոնյան
Սումգայիթի ոճրագործությունը սկսվեց 1988թ. փետրվարի 26-ի երեկոյան ու հենց միանգամից ուղեկցվեց սպանություններով, հայերին կենդանի վիճակում այրելով ու անդամալույծ անելով, նրանց տներն ու անձնական իրերն ավերելով:
Այսօր Բակո Սահակյանը գտնվում է Բաքվում, որ մենք կարողանանք գտնվենք այստեղ. Արմեն Պետրոսյան
«Նիկոլ Փաշինյանը մահու չափ վախենում է հայրենասերներից, իսկ Ռուբեն Վարդանյանը և Բաքվում պահվող մյուս հայրենակիցները հայրենասերներ են։ Այդ ինչ հրեշ պետք է լինես, որ թողնես մարդը Բաքվում տանջվի, մտածելով, թե հետագայում ինքը կարող է քաղաքական ամբիցիա ունենալ կամ չունենալ։ Դա ինձ համար անընկալելի է»։
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանի կարծիքով՝ ցեղասպանությունների ճանաչման միջազգայնացման գործընթացը, որը Հայաստանը մի քանի տասնամյակ տարել է, գործող իշխանությունների օրոք անտեսվում է:
ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը շարունակում է միջազգային հանրության, մասնավորապես տարածաշրջանում խաղաղությամբ շահագրգռված և մարդասիրական արժեքները կարևորող գործընկերների ուշադրությունը հրավիրել Ադրբեջանում պահվող հայազգի ռազմագերիների, պատանդների և այլ պահվող անձանց ազատ արձակման խնդրի, ինչպես նաև դատավարական կոպտագույն խախտումներով և խոշտանգման աղաղակող նշաններով նրանց մի մասի նկատմամբ ընթացող բեմականացված դատավարությունների վրա:
1988թ. փետրվարի 27-29-ը Ադրբեջանի Սումգայիթ քաղաքում տեղի են ունեցել իրադարձություններ, որոնք հավերժ մտել են պատմության մեջ որպես մարդկության դեմ հանցագործություն։ Հանցագործություն, որն ունի ՄԱԿ-ի «Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխարգելելու և պատժելու մասին» կոնվենցիայի չափանիշներին լիովին համապատասխանող հստակ իրավական գնահատական։ Դա իրոք ցեղասպանություն էր, որն անխոչընդոտ ու անպատիժ երեք օր շարունակ տեղի էր ունենում Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվից 25կմ հեռավորության վրա գտնվող Սումգայիթում։
«Անտանելի է տեսնել ադրբեջանական ռեժիմի կողմից իմ վաղեմի բարեկամ և գործընկեր Ռուբեն Վարդանյանին հասցված ցավն ու անարդարությունը: Ժամանակն է, որ բոլոր հայերը, հատկապես Հայաստանի Հանրապետության ղեկավարությունը, իրենց ձայնը բարձրացնեն»,- գրել է նա։
Նման գործարք կարող է իրականացնել միայն Հայաստանի կառավարությունը, որ սակայն դրանում շահագրգռված չէ։
Հայաստանից որևէ պաշտոնական արձագանք չկա, որևէ միջազգային մարդասիրական արձագանք չկա, բայց երբ Ռուբենը ազատության մեջ էր, բոլորը նրա «ընկերներն» էին, իսկ հիմա լուռ են, բոլորը լուռ են, իսկ Ռուբենը ըստ իս, ավել չի լինի ասել ՏՂԱՄԱՐԴՈՒՆ վայել տանումա իր խաչը ու հույս ունի, որ մենք բոլորս կկանգնենք նրա կողքին:
Գրեթե ամբողջովին հողին հավասարեցված Գազայում պաղեստինցիները կարողանում են իսրայելական բանտերից ազատել տալ հազարավոր իրենց հայրենակիցների՝ նրանց փոխանակելով իսրայելցի գերիների և նույնիսկ նրանց աճյունների հետ։
Պատճառահետևանքային կապի անտեսումը գրեթե միշտ եղել է հայկական քաղաքական իրականության գլխավոր արատը։ Բայց նաև, իսկ գուցե առաջին հերթին՝ դա է հանգեցրել այսօրվա ողբերգությանը, երբ որպես հետևանք հանդես եկող ամենամեծ քաղաքական արատը դեռևս հաջողությամբ պայքարում է Հայաստանի, հայկականության սկզբնապատճառների, ակունքների դեմ՝ վստահ լինելով, որ առանց պատճառի նոր իրականությունում ինքը մնալու է միակ հետևանքը։
«Ադրբեջանում հայ պատանդների ու գերիների ապօրինի ազատազրկման ու նրանց տառապանքների, ինչպես նաև նրանց ազատ արձակման միակ պատասխանատուն, ինչ ուզում եք, արեք, մեկ մարդ է` ՔՊ ղեկավարը, որ զբաղեցնում է Հայաստանի վարչապետի պաշտոնը: Գլխավոր հասցեատերը նա է:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Դի-ԷՍ-ԷՅ Խորհրդատվական խումբ» ընկերության գլխավոր տնօրեն, ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) նախկին ղեկավար, տնտեսագետ Դավիթ Անանյանն է։
Արայիկ Հարությունյանը, ըստ ԶԼՄ-ների, ժամանակ է խնդրել պատրաստվելու համար ու ցուցմունք չի տվել։
Վաչե Բրուտյանը շեշտեց՝ Հայաստանի վարչախումբը ոչ միայն քայլեր չի անում, այլև կաշկանդում է ուրիշների կատարած աշխատանքը. «Այս վարչախումբը ե՞րբ է ճշմարտությունն ասում, անընդհատ ստերով են կերակրում անգամ միջազգային հանրությանը, պարզապես պատասխանատվությունից խուսափելու համար ասում են՝ մենք շատ զգույշ ենք խոսում: Այս երեխայական խաղը շատ ժամանակավրեպ է»:
«Չեմ հասկանում՝ ի՞նչն է այստեղ անհասկանալի, հետևապես, Մարիա Կարապետյանի ասածը տեղավորվում է հերթական մոլորությունների համատեքստում։ Դա քաղաքական ժանգլյորություն է և ոչ տաղանդավոր. ինչպես անում են, գցում են իրենց ոտքերին,- ասաց Մամիջանյանը՝ հավելելով,- Լավ, ուզում եմ հասկանալ՝ ինչո՞ւ պետք է այս ու հայանպաստ այս թեզերը, հայկականությունը ես պաշտպանեմ ոչ թե ադրբեջանցիներից, այլ Մարիա Կարապետյանից»։
Նրանք իմ և ձեր հայրենակիցներն են… արյունակիցներն են… հայերն են: Նրանց կռիվը մեր կռիվն է: Հիշե՛ք: Մի՛շտ»:
Դիմում ենք Ձեզ խորը մտահոգությամբ՝ Բաքվի բանտում պահվող և ավելի քան մեկ շաբաթ հացադուլի մեջ գտնվող Ռուբեն Վարդանյանի առողջական վիճակի և Ադրբեջանում քաղաքական պատճառներով ապօրինի կերպով դատվող մյուս հայ գերիների վիճակի վերաբերյալ։
Ռուբեն Վարդանյանի հայտարությունները Բաքվի բանտից և արդեն մեկ շաբաթ տևող հացադուլը մեզ բոլորիս հստակ ուղերձ պետք է լինեն, որ իրավունք չունենք անտարբեր մնալու և պարտավոր ենք անել մեզանից կախված ամեն ինչ մեր հայրենակիցների անհապաղ ազատ արձակման համար։
Հայաստանի ազգային հավաքականի բոլոր ժամանակների լավագույն ռմբարկու, «Ինտերի» կիսապաշտպան Հենրիխ Մխիթարյանն իր աջակցությունն է հայտնել Բաքվում ապօրինի պահվող Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանին։
Հայ գերիների Հայաստան վերադառնալու բանալին Նիկոլ Փաշինյանի մոտ է։ Այս մասին այսօր ֆեյսբուքյան տեսաուղերձի միջոցով հայտարարել է ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը` պահանջելով Նիկոլ Փաշինյանից դադարեցնել Ադրբեջանի հետ բոլոր տեսակի բանակցությունները։
Հասկանալի է, որ միջազգային կառույցների վրա հույս դնելը անհեռանկար քայլ է, սակայն ամբողջովին ադրբեջանական հանցավոր կամայականություններն անտեսելու դեպքում, առնվազն դժվար է լինելու հետագայում հաղթահարել ստեղծված խութերը։
44-օրյա պատերազմում նահատակված զինծառայող Ժիրայր Մարգարյանի մոր՝ Նաիրա Մարգարյանի խոսքով՝ Սարիկ Մինասյանը պետք է ոչ թե առաջ տանի Աննա Հակոբյանի ու Նիկոլ Փաշինյանի թեզերը, այլ պարզապես շրջի ՀՀ ամբողջ տարածքում՝ գյուղից գյուղ, տեսնի, թե պանթեոններում որքան զոհեր են հուղարկավորված։
#ՈւՂԻՂ. ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ ԱՐՑԱԽՈՒՄ ԷԹՆԻԿ ԶՏՈՒՄՆԵՐԻ, ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՁՆՄԱՆ, ՍՊԱՌՆԱԼԻՔՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ. #ՀԻՄԱ
Հայկական բարեգործական ընդհանուր միությունը միացյալ դիմում է ստորագրել՝ Ռուբեն Վարդանյանի նկատմամբ քաղաքական հետապնդումները դադարեցնելու համատեղ կոչով։
Եթե մեզ թվում է, թե մեր կիսաձայն, ծույլ ու մշտապես անկազմակերպ աջակցությամբ կարողանալու ենք օգնել Բաքվի բանտերում տանջամահ արվող մեր հայրենակիցներին, ապա չարաչար սխալվում ենք։
«Երբեմն հեռախոսով հաջողվում էր կապ հաստատել Սումգայիթում մեր հարազատների, բարեկամների հետ, նրանք էինք վախեցած, կցկտուր տեղեկություններ հաղորդում։ Տեղեկատվության պակասի պատճառով մենք այդ օրերին չգիտեինք՝ իրականում ինչ է կատարվում Սումգայիթում, հետագայում էլ՝ արդեն Բաքվում։ Հետո մեր հարենակիցները մազապուրծ վերադարձան Արցախ, Հայաստան, նրանցից արդեն իմացանք ահասարսուռ դեպքերի մասին, կային վկայող լուսանկաներ, տեսանյութեր»։
