«Առաջին հերթին Արցախի իշխանությունը պետք է ներկայացներ այդ այլընտրանքային ճանապարհի նախագիծը, որովհետև իրենց տարածքում է. այո՛, այնտեղ ապրողը պետք է որոշի, թե ո՞ր ճանապարհով է ուզում անցնել, իհարկե՛, Հայաստանն էլ ճանապարհի բյուջեից անմասն չպետք է մնա։ Միևնույն ժամանակ, պետք է նշեմ, որ մինչև 2020 թվականն էր, որ Արցախը Հայաստանին միացած էր Աղավնո գետով՝ կից էին իրար. պատերազմից հետո Արցախը հեռացավ Հայաստանից և ինչ այլընտրանքային ճանապարհ էլ կառուցեն, դա, որոշ տեղով, անցնելու է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքով»։
Հեշտ չի լինի, բայց հնարավոր է: Երբ 1992 թվականին կազմավորվում էր բանակը, մենք հազար անգամ ուժեղ և մարտունակ բանակ ունեինք, քան այսօր ունենք, երբ այն ժամանակ սնունդ չկար, շոր չունեինք, բայց գաղափարախոսություն, հայրենասիրություն, մտածելակերպ կար, հիմա դա չկա: Այն դեպքում, երբ սպասվում է մեծ պատերազմ, ավելին, քան 44-օրյան: Իսկ դրա արդյունքում՝ կամ կապրենք, կամ՝ չգիտեմ ինչ կլինենք, կամ ազգը կգոյատևի, կամ… բայց ապրելու ենք:
«Միանշանակ Հայաստանում, սփյուռքում և առհասարակ հայությունը պետք է անի այն, ինչ այսօր անում է արցախցին։ Իսկ Հայաստանը պետք է իր ամբողջ կարողությունները, ջանքերը ներդնի, որպեսզի միջագային հանրության վրա բավարար ճնշում գործադրի, որ նա իրեն հասանելիք գործողություններն իրականացնի՝ Արցախը շրջափակումից դուրս բերելու համար»։
168.am-ի հետ զրույցում, դիտարկելով բանակցային գործընթացը և Լաչինի միջանցքում ստեղծված իրավիճակը, եվրոպացի վերլուծաբան Ուվե Հալբախն ասաց, որ վերջին դիվանագիտական գործընթացները ցույց են տալիս, որ արևմտյան բանակցային գործընթացը տապալվեց, և չնայած տպավորությանը, որ այն շարունակվի Մոսկվայում, ՌԴ միջնորդությամբ գործընթացը ևս դեռ չի հաջողվում: Ըստ նրա, չի բացառվում, որ ՌԴ միջնորդությամբ գործընթացը խնդիրների է բախվում միջանցքում ստեղծված իրավիճակի պատճառով:
Կարծում եմ՝ որոշ չափով մեսիջ հասավ նաև ԱՄՆ-ին ու Եվրոպային, բայց ինձ զարմացրեց, որ Հայաստանի պետական հեռուստաալիքը՝ Հանրային հեռուստաընկերությունը, առհասարակ արհամարհեց հանրահավաքը և որևէ ուղիղ եթեր չապահովեց։ Ինձ հետաքրքիր էր, թե ի՞նչն էր խնդիրը, որ Հայաստանի բնակչությանը, որը հատկապես գյուղերում է բնակվում, զրկեցին այդ հանրահավաքը նայելու հնարավորությունից, որ տեսնեին՝ արցախահայությունը համախմբված ու պահանջատեր է։
Ադրբեջանագետ Արմինե Ադիբեկյանը կարծում է, որ հարցն ունի բացառապես ուժային լուծում, քանի որ, նրա համոզմամբ՝ միայն արժանի հակահարվածի դեպքում Ադրբեջանը կզսպի իր ախորժակն ու նկրտումները:
Ստեփանակերտում դեկտեմբերրի 25-ի հանրահավաքի կարևորութունը թշնամու սադրանքներին դիմագրավելու արցախցիների անկոտրում կամքի դրսևորումից զատ կայանում էր նրանում, որ ԱՐՑԱԽՑԻՆ ի լուր ողջ հայության հռչակեց ազատագրմանը և պետականությանը տեր կանգնելու իր նվիրական խոստման և անխախտ պարտավորության՝ ԱԶԳԱՅԻՆ ՈՒԽՏԻ մասին:
«Հանրահավաքը հույս տվեց բոլորին, որ գոնե Արցախում տակավին ունենք միասնություն: Դա կարծեք վերածնունդ էր բոլորիս համար 2020 թվականի պատերազմից հետո»,- 168.am-ի հետ զրույցում Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում համաժողովրդական հանրահավաքի մասին իր տպավորությունները նշեց Արցախում հաստատված սիրիահայ Հովիկ Ասմարյանը:
«Ոչ, եռակողմ հանդիպում չի լինելու, բայց երկկողմ շփումներ, բնականաբար, տեղի կունենան այս ոչ պաշտոնական հանդիպման շրջանակում»,- ասել է Պեսկովը։
Լաչինի միջանցքի շուրջ իրավիճակի սրումը բարդացնում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի կնքման աշխատանքները։ Այս մասին ՏԱՍՍ-ին տված հարցազրույցում ասել է ՌԴ փոխարտգործնախարար Միխայիլ Գալուզինը։
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը ուսումնասիրել է Թուրքիայի տարանցիկ դերակատարությունը՝ դեպի Եվրոպա գազի մատակարարման հարցում։
Կազմակերպիչները կոչ են անում Ֆրանսիայից ժամանած մեր բաժանորդներին միանալ ակցիային. հանրահավաքը համաձայնեցված է, անվտանգությունը՝ երաշխավորված։
Թբիլիսին վերահաստատել է իր պատրաստակամությունը խորհրդարանական մակարդակով նպաստելու Երևանի և Բաքվի միջև հարաբերությունների կարգավորմանը։ Այս մասին հայտարարել է Վրաստանի խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլին ամենամյա «Դեսպանների համաժողով-2022»-ի բացմանը։ «Ադրբեջանի և Հայաստանի հետ միասին մենք ցանկանում ենք նպաստել խաղաղության և կայունության հաստատմանը խորհրդարանական համատեղ ջանքերով»,- ասել է Պապուաշվիլին։ Նրա խոսքով՝ այդ ջանքերը նախապայման կդառնան տարածաշրջանի զարգացման համար։
Արցախի Հանրապետության մայրաքաղաք Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում դեկտեմբերի 25-ին տեղի ունեցած համաժողովրդական հանրահավաքը հայտնվել է միջազգային մի շարք առաջատար լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում:
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը, շարունակելով Եվրոպայում էներգետիկ ճգնաժամի և ադրբեջանական գազի գործոնի թեմային վերաբերող հոդվածաշարը, այս անգամ անդրադարձ է կատարում Հարավային գազային միջանցքին՝ ուսումնասիրելով ընդլայնման առկա խոչընդոտները և հեռանկարները։
Էդուարդ Շարմազանովը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Սրանք Հ1 -ի ուղիղ եթերով Փելոսիի այց են հեռարձակում, բայց Արցախի «արժանապատվության ու պայքարի» հանրահավաքը՝ ոչ։
Չնայած միջազգային հանրության արձագանքներին՝ Ադրբեջանը շարունակում է շրջափակված պահել Արցախն արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը։ Իրենց հեռահար նպատակին հասնելու համար այս փուլում թիրախավորել են տնտեսությունը՝ փորձելով դրան հասնել հանքերի գործունեությունը կասեցնելու միջոցով։ Որքան էլ Արցախի տնտեսությունը փոքր է, այն թույլ է տալիս այս կամ այն չափով լուծել այստեղ ապրող մարդկանց զբաղվածության, պետական ինստիտուտների կենսագործունեության, բնակչության եկամուտների ապահովման հարցերը։
Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների հարցերով հանձնակատար Դունյա Միյատովիչն ընդգծել է Լաչինի միջանցքով ազատ տեղաշարժն անհապաղ վերականգնելու անհրաժեշտությունը Արցախում հումանիտար իրավիճակի վատթարացումը կանխելու համար։ Միյատովիչն այս մասին գրել է «Թվիթեր»-ի իր միկրոբլոգում։
Կաթոլիկ եեկեղեցու Աուգսբուրգի եպիսկոպոս Բերտրամ Մայերը, որը ղեկավարում է Համաշխարհային եկեղեցու Գերմանիայի եպիսկոպոսական համաժողովը, պահանջել է դատապարտել Ադրբեջանին Գերմանիայի և Եվրամիության կողմից՝ նշելով. «Լեռնային Ղարաբաղի տարածքը փակելով՝ Ադրբեջանն ավելի է բորբոքում հակամարտությունը»: Այս մասին հայտնում է Կաթոլիկ լրատվական գործակալությունը (KNA)։
Սանկտ Պետերբուրգում ԱՊՀ ոչ պաշտոնական գագաթաժողովին սպասվում է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ներկայությունը, սակայն եռակողմ հանդիպում նախատեսված չէ։ Այս մասին ռուսական «ՌԻԱ Նովոստի» գործակալությանն ասել է ՌԴ նախագահի մամուլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը։
Այս պահին սարսափելի հումանիտար ողբերգություն է ծավալվում. Արցախը (Լեռնային Ղարաբաղը) Հայաստանին կապող կենսական նշանակության ճանապարհի 19-օրյա շրջափակման պատճառով Արցախի 120.000 հայ բնակչությունը լիովին կտրվել է արտաքին աշխարհից՝ առանց սննդի, դեղորայքի և վառելիքի պաշարների։
Լուռ եք, չեք տեսնում. մարտակերտցի կնոջ կոչը միջազգային հանրությանը։
«Ժողովուրդը որոշել է գալ Ստեփանակերտից, այդ կեղծ բնապահպանների հետ խոսել, համոզել: Ինձ թվում է՝ դա անիմաստ է, որովհետև նրանք ոչ թե բնապահպաններ են, որ ինքնակամ եկել են, այլ վարձու մարդիկ են, որոնք եկել են բնապահպանի անվան տակ՝ այդ ակցիան անելու: Դա պատերազմի մի ուղղություն է»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց արձակագիր, հրապարակախոս Բակուր Կարապետյանը՝ շեշտելով, որ գնում է նաև տեղեկատվական պատերազմ, ուստի, պետք է հասկանալ՝ ինչպես պայքարել սրա դեմ:
Արցախի պետական նախարար Ռուբեն Վարդանյանը հարցազրույց է տվել իտալական հեղինակավոր TEMPI պարբերականին՝ ներկայացնելով ադրբեջանական շրջափակման հետևանքով Արցախում ստեղծված իրավիճակը: Նա ընդգծել է, որ իրավիճակը բարդ է, սակայն արցախահայությունը մտադիր չէ հանձնվել և շարունակելու է պաշտպանել սեփական հողում ապրելու իր իրավունքը:
Ֆրանսիացի սենատոր Վալերի Բուայեն շնորհավորել է Սուրբ Ծննդի կապակցությամբ՝ չմոռանալով հայերի մասին։
Եթե նախկինում հաջողություն էր համարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հերթական այցը Ստեփանակերտ, ապա այսօր հաղթանակ է որակվում Արցախի նախագահի մուտքն իր իսկ ղեկավարած երկիր, այն էլ՝ մի քանի օր սպասելուց հետո։ Եթե նախկինում Արցախ էին այցելում ամենատարբեր երկրների պատգամավորներ, ապա այսօր Արցախ չեն կարողանում մուտք գործել այդ երկրի բարձրաստիճան պաշտոնյաները։
168.am լրատվական-վերլուծական կայքը համագործակցություն է սկսել անգլալեզու Groong փոդքասթի հետ։ Արցախում տիրող ճգնաժամի լույսի ներքո, երբ Արցախում 120 հազար հայ շարունակում է շրջափակված մնալ, Groong փոդքասթի համահեղինակ Հովիկ Մանուչարյանը զրուցելու է քաղաքական, տնտեսական, հասարակական գործիչների հետ:
«Երբ նայում ենք ԱԺ նիստերը, լսում ՔՊ-ականների ելույթները, այս մարդիկ տեղյակ չեն նույնիսկ վերջին 20 տարվա պատմությունից, իրենց մտածողությունն ուրիշ ուղղությամբ է զարգացած, Արևմուտքի նկատմամբ ունեն բացառիկ սեր: Ես չեմ ասում, որ մենք պետք է Արևմուտքի նկատմամբ թշնամական վերաբերմունք ցույց տանք: Ես ո՛չ ռուսամետ եմ, ո՛չ ռուսատյաց, ո՛չ արևմտամետ եմ, ո՛չ արևմտատյաց, այնպես որ, ինձ համար ծիծաղելի է այն օրակարգը, որ Հայաստանի քաղաքական խոսույթում կա: Այս խոսույթը ցույց է տալիս մեր քաղաքական իշխող խավի կատարյալ քաղաքական տհասությունը»։
168․am-ի հետ զրույցում, մեկնաբանելով ռուս-ադրբեջանական բանակցությունները, ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովն ասաց, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում լարվածություն կա, ինչը պայմանավորված է այն քննադատություններով, որոնք հնչում են Ռուսաստանի քաղաքականության և այս փուլում՝ նաև ռուս խաղաղապահների հասցեին։
168.am-ի ուղիղ եթերում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն էներգետիկ անվտանգության հարցերով ՄԱԿ-ի ազգային փորձագետ, «Օրբելի» վերլուծական կենտրոնի վերլուծաբան Արա Մարջանյանն է:
