«Հայաստանի ասոցիացման դուռը փակ է այլևս, թեև ՀՀ-ում շատ են խոսում, որ մի օր Հայաստանը կարող է ասոցիացվել ԵՄ-ին, սակայն ԵՄ-ի հետ ասոցիացումը մի գլոբալ գործընթաց է, այն, ինչպես 2013-ին, այնպես էլ՝ այսօր կամ ապագայում չի կարող տեղի ունենալ մասնակի, կիսատ»:
«ՌԴ-ի համար բավականին բարդ ժամանակահատված է, քանի որ, չնայած Թուրքիայի նախագահի հետ լիարժեք հարաբերությունների վերականգնման ցանկությանը, ՌԴ նախագահը չի ցանկանում, որպեսզի Էրդողանը մասնակցի ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացին, քանի որ դա Ռուսաստանի մենաշնորհն է, առանց այն էլ՝ ՌԴ-ն զիջում է համարում այն, որ այս հարցում հաշվի է առնում ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի դիրքորոշումները, ստիպված է աշխատել նրանց հետ համատեղ»:
Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացի շուրջ բավականին բարդ և բազմաշերտ գործընթաց է ուրվագծվում:
Ուշագրավն այն է, որ ՌԴ ԱԳ նախարարի օտարերկրյա այցերի հերթականությունը փոխվեց այն բանից հետո, երբ մեկ շաբաթ առաջ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանն Ադրբեջանում հայտարարեց, որ ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման բանալին Մոսկվայում է, և իր ռուս պաշտոնակցի հետ կայանալիք հանդիպմանը քննարկելու է այդ հարցը` որոշ առաջարկներ անելով:
Առաջիկա շաբաթվա ընթացքում Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովը մեկօրյա այցեր է կատարելու Բաքու և Երևան: «168 Ժամի» ռուսաստանյան աղբյուրների փոխանցմամբ՝ ռուս նախարարը նոյեմբերի 19-ին կմեկնի Բաքու, իսկ 20-ին կժամանի Երևան: Մեր տեղեկությունների համաձայն՝ Լավրովի տարածաշրջանային այցի օրակարգում ԼՂ հակամարտության կարգավորման հարցն է:
«Որպեսզի բանակցությունները շարունակվեն, որոնք այսօր Ադրբեջանի սրտով են, Ադրբեջանը պետք է համաձայնի այդ պայմանավորվածությունների կատարմանը»,- ասաց Ս. Տարասովը:
«Սա Սերժ Սարգսյանի պատասխանն է Էրդողանին, Սերժ Սարգսյանը հստակեցնում է, թե ինչ ձևաչափում և ինչպես պետք է ընթանան առաջիկա բանակցությունները, որ այլ տարբերակ գոյություն չունի, որի մասին երազում է ադրբեջանական կողմը»:
«Ռուսական կողմը ոչ թե անտեսում է ԼՂ հակամարտությունը, այլ փորձում է այն օգտագործել՝ որպես կողմերի վրա ազդելու գործոն, որը հակամարտության կարգավորումից հետո այլևս արդիական չի լինի»,- ասաց Գոբլը:
«Թրամփի վարչակազմը սկսել է իր արտաքին քաղաքականության վերանայման գործընթացը»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց Նեյլ Մաքֆարլեյնը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանում ԱՄՆ դեսպան Ռոբերտ Սեկուտայի դիտարկումներին:
«Իմ փորձից ելնելով՝ կարող եմ ասել, որ ամերիկյան կողմին հայտնի է, որ հետաքննական մեխանիզմների ներդրմանը խոչընդոտում է Ադրբեջանը, և Ադրբեջանը պետք է կատարի այն պարտավորությունը, որը ստանձնել է նախագահի մակարդակով»:
«Իմ համոզմամբ, այս հանդիպումների ընթացքում լուրջ հարցեր չեն քննարկվում, բացի շփման գիծը, սահմանը, իրավիճակը հակամարտության գոտում և որոշ դետալներ: Կարևոր հարցերը բանակցում են նախագահները, որոնց հանդիպումները կազմակերպելու տեսանկյունից կարևոր են նախարարական հանդիպումները, դրանց ընթացքում բազում աշխատանքային հարցեր են քննարկվում»:
Մեր տեղեկություններով, առաջիկայում նախատեսվում էր նաև Ադրբեջան-ԵՄ համաձայնագրի ստորագրում, սակայն այս տարաձայնություններն անժամկետ հեռացրել են համաձայնագրի ստորագրման ժամկետը:
«Ամենայն հավանականությամբ, Պուտինը մեղմորեն կմերժի Էրդողանին, ավելին, սա չի անդրադառնա երկու երկրների հարաբերությունների վրա: Նույնիսկ Պուտինի համաձայնության դեպքում Հայաստանը չի համաձայնի ԼՂ խնդրում Թուրքիայի միջամտությանն ու մասնակցությանը»:
«Եթե ՀՀ-ԵՄ համաձայնագիրը նախաստորագրվել է, այն կստորագրվի»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Ալեքսանդր Սկակովը՝ անդրադառնալով Հայաստան-ԵՄ շրջանակային համաձայնագրի ստորագրմանն ու դրանից առաջ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի Մոսկվա կատարելիք այցին։
«Ես չէի ասի, որ այս պրոյեկտն այնպիսի հզոր համագործակցություն է ենթադրում, որ Հայաստանը դուրս է մնում տարածաշրջանից, քանի որ Իրան-Հայաստան հարաբերություններում շատ ավելի լուրջ, գլոբալ ծրագրեր կան, որոնք ևս այն փուլում են, ինչ այս եռակողմ համագործակցության շրջանակում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները»
«Մոսկվա-Բաքու-Թեհրան առանցքը Հայաստանի դեմ օգտագործելու փորձեր գուցե անի Ադրբեջանը ԼՂ հակամարտության պատճառով, փորձելով ճնշում գործադրել Հայաստանի նկատմամբ: Սակայն պետք է շեշտել, որ այս ձևաչափի մյուս երկու երկրները` Ռուսաստանը և Իրանը, սերտ հարաբերություններ ունեն Հայաստանի հետ, այս երկու երկրները հստակ դիրքորոշում ունեն ԼՂ հակամարտության հարցում»:
«Կարծում եմ` այս հարցում Հայաստանի գործընկերը Վրաստանը կարող է լինել, Վրաստանը կարող է միջնորդել, որպեսզի Հայաստան-Ադրբեջան բանակցություններ սկսվեն այս հարցի շուրջ, կարծում եմ` էականն այստեղ Ադրբեջանի դիրքորոշումն է, Ադրբեջանը կարող է մի շարք պատճառաբանություններ ներկայացնել, թե ինչու Հայաստանը չի կարող միանալ այս պրոյեկտին»:
Հարցին` հնարավո՞ր է՝ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի` նոյեմբերի 15-ին կայանալիք աշխատանքային այցը Ռուսաստան ավարտվի ՀՀ-ԵՄ Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի խափանմամբ, ինչպես 2013 թվականի սեպտեմբերի 3-ին, Ռիչարդ Չարնեցկին պատասխանեց, որ ոչ:
«Վրաստանի և Հայաստանի հարաբերությունները չափազանց լավ են, հատկապես ռուս-վրացական պատերազմից հետո շրջափակման նպատակով նման պրոյեկտ նախաձեռնելու համար»,- «168 Ժամ»-ի հետ զրույցում այս մասին է ասել Վրաստանի ԱԳ նախկին նախարար Իրակլի մենագարիշվիլին, անդրադառնալով երկաթուղու բացմանն ու շրջանառվող տեսակետներին, թե դրա նպատակը Հայաստանի մեկուսացումն է:
«Հավանաբար հետաքննական մեխանիզմների ներդրման հարցն այն նախաձեռնություններից մեկն է, որոնք նախագահները քննարկել են` որպես շփման գծում լարվածությունն իջեցնելու միջոց»:
«Ժնևի թնջուկը սկսեց բացվել»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց բրիտանական Քինգզ քոլեջի դասախոս, բրիտանացի քաղաքագետ Թրեյսի Ջերմանը՝ անդրադառնալով Ժնևում կայացած Սարգսյան-Ալիև բանակցություններին և ներկայումս ընթացող զարգացումներին:
«Հայաստանի մասնակցությունը Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղուն կարող է բանակցության առարկա դառնալ ԼՂ հակամարտությունից առանձին»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Վրաստանի Դիվանագիտական ակադեմիայի ռեկտոր, վրացի քաղաքագետ Սոսո Ցինցաձեն՝ անդրադառնալով Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու բացման հարցին:
«Կարծում եմ, որ Թրամփի աշխատակազմը ԼՂ հակամարտությանն ամենաբարձր մակարդակով չէ ուշադրություն դարձնում: Սա տեղի է ունենում այն պատճառով, որ նախագահ Թրամփը փորձում է նվազեցնել ԱՄՆ ղեկավարության դերակատարությունն աշխարհում, այդ թվում՝ Պետքարտուղարությունում խիստ բյուջետային կրճատումների միջոցով»:
Ժնևյան Սարգսյան-Ալիև հանդիպումից հետո ղարաբաղաադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում բռնկված լարվածությանը զուգահեռ՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներն աշխատում են առաջիկա շաբաթների ընթացքում Նալբանդյան-Մամեդյարով հանդիպում կազմակերպելու ուղղությամբ:
Եվրամիության և Հայաստանի Հանրապետության միջև կնքվելիք Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը, որի տեքստը Եվրոպական միությունը հրապարակեց հոկտեմբերի 13-ին, հայ հասարակությունն ու փորձագիտական հանրությունը դրական գնահատեցին:
«Քաղաքական իրադրությունը Բաքվում և Երևանում թույլ չի տալիս կանխատեսել լուրջ, բովանդակային բանակցություններ Ղարաբաղյան հարցի շուրջ: Երկու երկրների ղեկավարությունները պատրաստվում են ներքաղաքական փոփոխությունների, ինչը թույլ չի տա լուրջ սցենարներ քննարկել Ղարաբաղյան հարցի լուծման վերաբերյալ, քանի որ ողջ ուշադրությունը կենտրոնացած է այս հարցի վրա»:
«Իրականությունն այն է, ինչ մենք ունենք: Այս համաձայնագիրը հաշվի է առնում այն սահմանափակումները, որոնք Հայաստանն ունի՝ որպես Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկիր, հետևաբար և՝ չնայած այն ներառում է Ասոցացման համաձայնագրից զգալի բովանդակություն, էական առևտրային քաղաքականության էլեմենտներն ազդված են, և ԽՀԱԱԳ-ն այլևս անհնարին է»:
«ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման բանակցային գործընթացը ծանր է առաջ ընթանում, համապատասխանաբար՝ ուղեկցվելով սադրանքներով, քանի որ բանակցությունների իրական բովանդակությունը չի հրապարակվում»:
«Ես լավատես եմ` եթե ԵՄ-ն, ԵՄ անդամ երկրներն իրենց առավելագույնն են անում, ուստի կարծում եմ, որ համաձայնագիրը կստորագրվի կամ գագաթաժողովի ընթացքում, կամ դրան մոտ օրերին: Եթե ոչ, ապա վստահ եմ, որ համաձայնագիրը կստորագրվի դրանից անմիջապես հետո»:
ՀՀ-ԵՄ տապալված Ասոցացման համաձայնագրից հետո նախաստորագրված ՀՀ-ԵՄ Համապարփակ և ընդլայնված համագործակցության համաձայնագրի վավերացման ժամկետը կախված է հայկական կողմից: 168.am-ի աղբյուրների համաձայն, ԵՄ-ն չի պատրաստվում հայկական կողմին պարտադրել համաձայնագիրը վավերացնել կարճ ժամկետներում:
