«Եթե չգնամ, թուրքը վաղը իմ տուն կմտնի ու բոլորին կսպանի, այդ ժամանակ ամոթից կմեռնեմ». Փոխգնդապետ Կորյուն Վարդանյանն ընկավ հերոսի մահով
2020 թվականի արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում, երբ արդեն ընկել էին Թալիշն ու Մատաղիսը և այլ շրջաններ, Տավուշի դիրքերում կանգնած մեծ ցավ էր ապրում փոխնգնդապետ Կորյուն Վարդանյանը, քանի որ 11 տարի շարունակ ծառայել էր այդ վայրերում և պահել դիրքերը։ Այդ ցավն էլ նրան 2020 թվականի հոկտեմբերի կեսերին տարավ Արցախ։
40-ամյա Կորյուն Վարդանյանը Վանաձորից էր, դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել էր Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարան, որն ավարտելուց հետո հայտարարել էր, որ ծառայության կմեկնի միայն Արցախ, այդպես էլ արել էր։
Մատաղիս, Թալիշ, Ասկերան, Ստեփանակերտ, սրանք այն վայրերն են, որտեղ 11 տարի շարունակ ծառայել է Կորյուն Վարդանյանը։ Ամուսնանալուց հետո երկու ամիս ծառայել էր Թալիշում, այնուհետև տեղափոխվել Վանաձոր, ապա Տավուշ՝ Բերդ և հետո՝ Իջևան։
168.am-ի հետ զրույցում Կորյունի կինը՝ Աննա Քերոբյանը, պատմեց, որ 2020 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Կորյունն իր զինվորների հետ մեկնել էր Արցախ, սակայն տեղյակ չի եղել, թե որտեղ, կարծել է, թե Իջևանում է։
«Արցախ հասնելուն պես Քաշաթաղի շրջանի Այգեհովիտ գյուղում երկու օր համառ մարտերի մեջ են եղել։ Կռիվը մղել են Լաչինի միջանցքի համար, որը հանձնեցին թշնամուն՝ ափսոս թե՛ մեր երեխաները, թե՛ սպաները։
Կորյունը բանակի վերաբերյալ տանը ոչինչ չէր ասում, եթե զորամասից մտնում էր տուն, ուրեմն՝ բանակի թեման փակվում էր տանը։ Աշխատանքին շատ էր նվիրված, սիրում էր աշխատանքը, զինվորներին։ Պետք է արդեն զորացրվեր, բայց չարեց, պայմանագիրը երկարացրեց ու շարունակեց ծառայությունը։ Աշխատանքի մեջ պահանջկոտ էր, բոլոր զինվորներին միշտ ուշադրության կենտրոնում էր պահում, ու միշտ ասում էր՝ առաջինն այս բանը իմ զինվորին թող տան, հետո՝ ինձ։ Երբեմն զարմանում էի, որ նա կարողանում էր լինել և՛ լավ հրամանատար, և՛ լավ ընկեր, և՛ լավ ամուսին ու հայր։
Հոկտեմբերի 15-ին վերջին անգամ տուն եկավ՝ Իջևանում էինք, իսկ 17-ին արդեն Քաշաթաղում էր։ Հոկտեմբերի 18-ի երեկոյան զանգահարեց ու երկար խոսեց, զարմացել էի, սովորաբար աշխատանքի ընթացքում այդքան երկար չէր խոսում, մանրամասն հարցրեց բոլորից, նույնիսկ հետաքրքրվեց, թե ինչ ենք կերել։
Այգեհովիտում հրաման են ստանում, որ զորքին այդ կետից տեղափոխեն մեկ այլ կետ, Կորյունն ասում է, որ քարտեզներ տան իրեն, որպեսզի հասկանա, թե ո՞ւր են տանում իր զորքին, սակայն պատասխանում են, որ քարտեզ չկա, այդպես տեղափոխվեք։ Կորյունը չի համաձայնվում, ասում է՝ մինչև չգնա տեղանքը ստուգի, իր զորքին չի տանելու, մոտ 300 հոգու թողնում են այդ կետում, ինքը, փոխգնդապետներ ու այլ սպաններ գնում են առաջ՝ հասկանալու, թե ուր պետք է տանեն զորքին։ 36 հոգի են լինում, առաջ են գնում, մտնում այդ տարածք ու ընկնում շրջափակման մեջ։ Կորյունը վիրավորվել է՝ ոտքից և կողքից, հետո զինվորներից մի քանիսը եկել են, որ փախցնեն, թույլ չի տվել, չի ցանկացել վտանգել զինվորների կյանքը։ Մի քանի հոգու հանել են, Կորյունի վարորդին ևս հանել են վիրավոր, ուղղակի ճանապարհին արնաքամ է եղել։
Բայց Կորյունը դուրս չի եկել՝ ասելով, որ մինչև վերջին զինվորը դուրս չգա, ինքը դուրս չի գա։ Հետո պատմում են, որ այդտեղ այլ հայ զինվորների են հանդիպել, որոնք տեղանքը լավ չիմանալով՝ մոլորվել են, քանի որ հրամանատար չեն ունեցել, այդ զինվորներին էլ են իրենց հետ վերցրել։ Մի քանի ժամ հետո թշնամու հետ արդեն ձեռնամարտի են բռնվել, և Կորյունը հասկանալով, որ արդեն չեն կարողանում, ինքն իրեն պայթեցրել է, որպեսզի գերի չընկնի։
Ես չէի հավատում, որ Կորյունը չկար, որովհետև գիտեի, որ շուտ կողմնորոշվող է, ուժեղ է, ելք կգտնի դուրս գալու, Արցախի բոլոր անկյուններն անգիր գիտեր։ Հոկտեմբերի 19-ին զոհվելուց հետո Կորյունի մարմինը մնացել էր գրավված տարածքում։ Հետո մեր հետախույզ տղանները փոս են փորել, բոլորի մարմինները լցրել են մեջը, փակել, որպեսզի թշնամին չպղծի։ Դեկտեմբերի 15-ին՝ երկու ամիս անց, բերեցին Կորյունի մարմինը, ԴՆԹ-ի ենք ուղարկել, պատասխանը ստանալուց հետո հուղարկավորել ենք հունվարի 9-ին»,- պատմեց Աննա Քերոբյանը։
Կորյուն Վարդանյանը 4 երեխաների հայր է՝ 2 տղա և 2 աղջիկ, փոքր երեխան 1,5 տարեկան էր, երբ հայրը զոհվեց, շուտով կդառնա չորս տարեկան ու հաճախ է մորը հարցնում. «Մամ, մենք տանը ինչո՞ւ հայրիկ չունենք…»։
Այսօր Աննա Քերոբյանին կորստյան ցավը հաղթահարելու համար օգնում են երեխաները, փորձում է նրանց հետ ժպտալ, ապրել ու պայքարել, որպեսզի լավ ապագա ունենա, ինչպիսին երազում էր ամուսինը։ Բոլոր 4 երեխաների հետ կապված ուներ երազանքներ, իսկ առաջնայինը, որ նրանք ապրեն խաղաղ երկրում։
«Մյուս երեխաները տեսել են պատերազմը, կրակոցների դեպքում նրանք հիշում են, որ մենք նկուղ ենք իջել, այդպես է եղել թե՛ ապրիլյան պատերազմի ժամանակ, թե՛ հուլիսյանի ժամանակ։ Զինվորականի երեխաներ են եղել, սովոր են եղել… ամուսինս միշտ ասում էր, որ գուցե լինի այնպիսի մի օր, երբ ես չլինեմ, այդպես էր մեզ տրամադրում։ Միշտ տանից բացակա եղած ժամանակը լրացնում էր, գալիս էր, մինչև ինքը հաց էր ուտում, երեխաներին ասում էր՝ որոշեք, թե ինչ եք ուզում խաղալ, ավարտում էր, ու սկսում էինք խաղալ։
Մենք 11 տարի ամուսնացած էինք, երբեք չեմ տեսել, որ լացի, բայց պատերազմի ժամանակ, երբ տուն էր գալիս, լացում էր, ասում էր՝ այս զինվորս չկա, ընկերս չկա, այն երեխան չկա, ծանր էր տանում, ասում էր՝ հիմա մեր ապրելն ամոթ է։ Ասում էի՝ այդպես մի ասա, դու դեռ քո աշխատանքը կանես։
Կորյունի զոհվելուց հետո մեծ տղայիս ջերմությունը չէր իջնում, անընդհատ հայրիկին էր սպասում, պատկերացնում էր, որ հայրը տուն է եկել ու իրեն գրկել է։ Երկար ժամանակ հոգեբանի հետ աշխատեցինք, երբ նրա հետ խոսում էի, հոգեբանն ասում էր՝ դու ինձանից ուժեղ ես։ Ես չեմ ուզում կոտրվեմ, ես իրենց համար եմ ապրում, պետք է իրենց համար ժպտամ, ես չեմ ուզում իրենց կյանքի գույները փոխեմ։ Մեծ տղայիս ամբողջ նպատակն այն է, որ իր պարապած սպորտաձևում դառնա աշխարհի չեմպիոն և այլ երկրում բարձրացնի հայկական դրոշը Կորյունի նկարով, որպեսզի իր հայրիկի մասին իմանան ոչ միայն Հայաստանում, այլև ամբողջ աշխարհում, և հայրն իրենով հպարտանա»,- հավելեց մեր զրուցակիցը։
Այսօր Կորյունի ընտանիքը վերադարձել է Վանաձոր, հերոսի երեխաների դպրոցի դասասենյակներից մեկը հոր անունն է կրում:
«Մի անգամ Թալիշի մեր տան համար վարագույր էի գնել, երեկոյան տուն եկա, տեսա՝ պատուհաններին չէր, հարցրեցի՝ Կորյուն, որտե՞ղ են վարագույրները, ասաց՝ բա մեր տունը պետք է վարագույր ունենար, զորամասը չունենա՞ր։ Երբ տան համար որևէ բան էր առնում, նույնից առնում էր նաև զորամասի համար, ասում էր՝ զորամասն իմ տունն է, օրվա մեծ մասն այնտեղ եմ լինում։
Կորյունը միշտ ասում էր, որ 18-20 տարեկան զինվորներն ուրիշ են, ուժեղ, կամքով, հայրենասեր։ Միշտ ասում էր՝ Աննա, եթե այս պատերազմում ողջ մնացինք, ուրեմն՝ հալալ է մեզ։ Ասում էի՝ երեխաները փոքր են, դու մի գնա պատերազմ, ասում էր՝ չեմ կարող չգնալ, եթե չգնամ, թուրքը վաղն իմ տուն կմտնի ու բոլորին կսպանի, այդ ժամանակ ամոթից կմեռնեմ։
Մեծ տղայիս ծննդյան օրը միշտ Կորյունը նրան դիրքեր էր տանում, ամեն տարի տանում էր։
Ուղղակի լավագույնները գնացին…»։
Աննա Քերոբյանը դժվարանում է խորհուրդ տալ այն մայրերին, քույրերին ու կանանց, որոնք անցել են նույն ցավի միջով, պարզապես նրանց ուժ է ցանկանում՝ հանուն ընկած տղաների, որպեսզի միշտ նրանց հիշեն, որովհետև նրանց հիշատակը վառ պահողները մայրերն են, երեխաները, կանայք։
Կորյուն Վարդանյանի զոհվելու լուրը ցավով են ընդունել նրա զինվորները, ընկերները, նրան ճանաչողները, համացանցում բոլորը գրառումներ են արել, բոլորի համար փոխգնդապետը բանակի ու հայրենիքի նվիրյալ զավակն էր, ով կյանքը նվիրեց բանակին ու հայրենիքին։
Լուսանկարները տրամադրել է Կորյուն Վարդանյանի կինը՝ Աննա Քերոբյանը
