Սեպտեմբերի 3-ին Ադրբեջանի իշխանությունների պահանջով Բաքվում փակվեց Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի գրասենյակը, որի ներկայացուցիչները միակն էին, որ կարող էին այցելել Բաքվի բանտերում պահվող հայ գերիներին ու պատանդներին, ապահովել նրանց և Հայաստանում գտնվող հարազատների միջև կապը։
«Սա իրենց խաղաղության օրակարգն է և այն խաղաղության օրակարգը, որն իրենք բերեցին Արցախի գլխին, նույն օրակարգն իրենք այսօր բերում են Հայաստան։ Այո այսօր Արցախում խաղաղություն է, այնտեղ չկա պատերազմ, կրակոցներ չկան, բայց առանց հայերի է»:
«Միասնական Վարդենիս» դաշինքի ղեկավար Դավիթ Շահնազարյանը, ով գրեթե ամեն օր շփվում է վարդենիսցիների հետ՝ վստահեցնում է, որ գրեթե բոլորի մոտ անորոշություն է՝ օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում նախաստորագրված «Խաղաղության պայմանագրի» և առհասարակ դրան առնչվող գործընթացների շուրջ։
Սեպտեմբերի 3-ին Ադրբեջանի իշխանությունների պահանջով Բաքվում փակվեց Կարմի խաչի միջազգային կոմիտեի գրասենյակը, որի ներկայացուցիչները միակն էին, որ կարող էին այցելել Բաքվի բանտերում պահվող հայ գերիներին ու պատանդներին, ապահովել նրանց և Հայաստանում գտնվող հարազատների միջև կապը։
իգրան Աբրհամյանը նաև ընդգծեց՝ Հայաստանի իշխանությանն անհրաժեշտ է հույսի, լավատեսության և խաբկանքի փաստաթուղթ, ինչը կիսատ-պռատ ստացել է ու փորձում է որպես խաղաղություն ծախել, իսկ Հայաստանի շահերը շոշափող, բովանդակություն ապահովող և երկարաժամկետ կայունության ու անվտանգության երաշխիքներ չկան, որովհետև իշխանությունն օրվա քաղաքական կուրսով է շարժվում և առաջնայինը իր վերարտադրության ապահովումն է:
Ինձ ասել են, որ՝ մենք դուրս չենք գա, մինչև վերջին արցախցին, հայը դուրս չգա Արցախից, գաղտնիք չկա, սա է՝ իրենք մնացել են ու վերջում գերեվարվել են։ Հիմա եթե արցախցի չկար Արցախում, մնացել էին ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը, ադրբեջանցիներն իրենց բռնել-տարել են։
«Ի՞նչ են պատրաստվում Ադրբեջանի հետ ստորագրել, ի՞նչ խաղաղություն, ո՞ր խաղաղության համար, որ մեր գերիներին ու պատանդներին արդեն հե՞տ են տվել, որ ՀՀ սուվերեն տարածքները վերադարձրե՞լ են, դրա համա՞ր են ստորագրում։ Ադրբեջանցին մտավ Կապան, մեր հային սպանեց, 2 օրում հանցագործին հետ տվեցին, բայց մեր անմեղ գերիներն ու ռազմագերիները մնացել են Բաքվում»։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի խորհրդի նախագահ, Արցախի ժողովրդի հիմնարար իրավունքների պաշտպանության հարցերով հանձնախմբի ներկայացուցիչ Կարեն Բեքարյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայ ազգային կոնգրես (ՀԱԿ) կուսակցության փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանն է։
Թրամփը խնդրե՞լ է Ալիևին ազատ արձակել 23 հայ գերիներին. Վաշինգտոնում Փաշինյան-Թրամփ առանձնազրույցից տարածված չափազանց կարճ տեսանյութից հետո այս հարցի առնչությամբ որևէ պարզաբանում դեռևս չի եղել։ Ամեն դեպքում, օգոստոսի 11-ին Երևանի և Բաքվի կողմից համաժամանակյա հանրայնացված «խաղաղության համաձայնագրի» տեքստում այս մասին որևէ խոսք չկա։
«Հիմա որ գնաք Քննչական, կարող է՝ տեղեկություններ պարունակող մի 10-12 «պապկա» դրված լինի իրար վրա, բայց դրանք բոլորն անհետ կորածների ծնողներն են գտել, հայթայթել ու տարել այնտեղ։ Քննչականում չկա մեկ փաստ, որ ասեն՝ սա մենք ենք բերել, բոլորը ծնողներն են արել, որևէ բան չունեն։ Երկու օր առաջ էլ ԱԱԾ էինք գնացել, բայց ի՞նչ, ոչ մի բան»։
Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի ներկայացուցիչները Բաքվում պահվող հայ պատանդներին, գերիներին վերջին անգամ այցելել են հունիսին։ Բաքվում Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի գրասենյակի փակումը խաթարել է այն աշխատանքը, որն իրականացնում էր գրասենյակը գրեթե ամեն ամիս՝ այցելելով հայ պատանդներին, գերիներին։
Երեկ ադրբեջանական ԱՊԱ գործակալությունը հայտարարել էր, որ Կարմիր խաչի կոմիտեն այցելել է Բաքվի բանտերում պահվող հայ ռազմագերիներին։
Ռուբեն Վարդանյանի փաստաբան Ջարեդ Գենսերը վերջերս Երևանում էր, հարցազրույց էր տվել «Ազատություն» ռադիոկայանին և անդրադարձել Բաքվում պահվող Ռուբեն Վարդանյանի և մյուս պատանդների իրավունքների ոտնահարմանը։
«Եթե Հայաստանում լիներ ազգային իշխանություն, ապա Ադրբեջանի այդ նկրտումները չէին կարող կյանքի կոչվել, քանի որ նախկինում էլ թշնամին մշտապես այդ քայլերն իրականացրել է, սակայն չի կարողացել հասնել նպատակին»։
«Ադրբեջանում ավելի շատ մարդիկ են պահվում անազատության մեջ, և այս ժամանակներում, իհարկե, ինձ անհանգստացնում է, թե այդ ի՞նչ նպատակով են թաքցնում այդ մարդկանց։ Մենք ունեցել ենք փորձ, երբ հինգ տարուց հետո Ադրբեջանում մասնավորի մոտ պահվող անձը հրաշքով վերադարձվել է՝ այն դեպքում, երբ Ադրբեջանը միշտ հերքել է այդ անձի պահման մասին հարցումները։
ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդի 58-րդ նստաշրջանի արդյունքներով Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհուրդը (The World Council of Churches) հանդես է եկել Ադրբեջանում պահվող հայ գերիներին անհապաղ ազատ արձակելու մասին հայտարարությամբ։
«Ես այն կարծիքին եմ, որ լավ աշխատանքի պարագայում կարելի է այս «շենքն» աստիճանաբար կառուցել ու բարձրացնել վերև։ Սկզբում շատերը թերահավատ էին, որ որևէ արդյունք չի ունենա այս ամենը, բայց մենք տեսնում ենք՝ քայլ առ քայլ արդյունքը կլինի։ Իսկ մենք՝ նկատի ունեմ մեր ազգը, այս հարցերը պետք է հնարավորինս բարձրացնի տարբեր երկրներում ու նրանց խորհրդարաններում»,- հավելեց Վ. Բալայանը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ամերիկահայ հայտնի փաստաբան, «Քերքոնյան & Դաջանի» (Kerkonian Dajani) ընկերության գործընկեր, միջազգային իրավունքի մասնագետ, Արցախի ժողովրդի հավաքական հայրենադարձության և հիմնարար այլ իրավունքների պաշտպանության հանձնախմբի անդամ, Հայ փաստաբանների միության (Armenian Bar Association) ներկայացուցիչ Գառնիկ Քերքոնյանն (Karnig Kerkonian) է։
«Մենք մեր հարաբերությունները խզել ենք բոլոր պետությունների հետ, մեր հարաբերությունները մնացել են Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ։ Չգիտեմ՝ ինչու, իշխանությունը մտածում է՝ այդ խաղաղության պայմանագրից հետո Ադրբեջանն ու Թուրքիան խաղաղ կմնան, ու ամեն ինչ լավ կլինի»։
ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաբի նախկին պետ, նախկին գլխավոր ռազմական տեսուչ, գեներալ-գնդապետ Մովսես Հակոբյանի կարծիքով՝ Բաքվում ապօրինի պահվող հայ պատանդների և գերիների հարցը ո՛չ քաղաքական, ոչ էլ դիվանագիտական լուծում չունի։
ՀՀ վաստակավոր արտիստ, Արցախի այա Մադլեն Ասրյանը ցավով է հետևում Բաքվում ընթացող շինծու դատավարությանը, առավել մեծ ցավով է նայում այն լուսանկարները, որոնցում հայ պատանդները, գերիները հյուծված տեսք ունեն։
Այսօր Ստրասբուրգում Եվրոպական խորհրդարանի լիագումար նիստի շրջանակներում տեղի կունենա քննարկում Բաքվում ապօրինաբար պահվող հայ գերիների վերաբերյալ։
Ադրբեջանի իշխանություններն արդեն պաշտոնապես հաստատել են, որ մտադիր են փակել Բաքվում Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի ներկայացուցչությունը, ինչի մասին մարտի 5-ին հայտարարել էր Բաքվում ԿԽՄԿ-ի գրասենյակի ղեկավարը։
«Կարևոր է, որպեսզի մենք բոլորս հասկանանք մեր առջև ծառացած խնդրի վտանգավորությունը և հասկանանք, որ նպատակը պետք է լինի մեր հայրենակիցներին հայրենիք վերադարձնելը, հակառակ պարագայում մենք ձախողվելու ենք անվերադարձ։ Իմ հայրենակիցների հայրենիք վերադառնալու և արցախահայերի Արցախ վերադառնալու իրավունքը հավասար է ինձ համար։ Երկուսն էլ ինձ համար կարևոր են»,- ընդգծեց Մետաքսե Հակոբյանը։
Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը Բաքվի բանտից ընտանիքի միջոցով աուդիոուղերձ է փոխանցել՝ հեռախոսազրույցի ժամանակ խնդրելով ձայնագրել իրեն և հրապարակային դարձնել այն: Աուդիոուղերձում նա մասնավորապես խաղաղության կոչ է հղել՝ հիմնված մարդկային հիմնարար արժեքների և արժանապատվության վրա։
«Նիկոլ Փաշինյանն իր կառավարման տարիներին այնպիսի դավաճանություններ է կատարել, և ցանկացած անձի խոսք, որը կարող է վնասել իր իշխանությունը մեկ օր ավելի պահելուն, ջանք չի խնայի այդ խոսքը լռեցնելու համար։ Հետևաբար, իրենց համար ապահով ու նորմալ է, որ Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը գտնվում է Բաքվի բանտում»։
«Մենք բոլոր այդ կառույցներին դիմել ենք և հստակ պահանջներ ունենք՝ այցելություն Բաքվի բանտում գտնվող հայ պատանդներին, պայման պահմաններին ծանոթանալը, նրանց հոգեբանական, ֆիզիկական վերլուծությունը։ Իհարկե, նաև շարունակական աշխատանք ենք տանում անհապաղ ազատ արձակման ուղղությամբ։ Շատ դրական էր ՄԱԿ-ի գլխավոր հանձնակատարի ելույթը և դրա շրջանակներում արձանագրումը, որ հայերի կալանավորումն Ադրբեջանում ապօրինի է, որին էլ հաջորդեց ազատ արձակման ուղերձը, և այդ ուղղությամբ աշխատանքները պետք է շարունակվեն, որպեսզի Ադրբեջանը հետևի այս ուղերձներին, կոչերին»,- ընդգծեց Սիրանուշ Սահակյանը։
168.am-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ռուս քաղաքագետ, Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի երկրների հարցերով փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովն է:
Ըստ ադրբեջանական Report-ի՝ ՊԲ նախկին հրամանատար, գեներալ Լևոն Մնացականյանն իր ցուցմունքում հաստատել է իր մասնակցությունը Ադրբեջանի դեմ պատերազմին Հայաստանի կանոնավոր բանակի կազմում։
