«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը պատմական գիտությունների դոկտոր, թուրքագետ Վահրամ Տեր-Մաթևոսյանն է։
«Հայաստանում իշխանությունը զավթած մարդիկ համարում են, որ առաջին փուլով Արցախի հարցը փակել են և իրականում հիմա անցել են Հայաստանի կեղեքմանը:
Նախապես հայտարարած ժամկետից երկու ամիս ուշ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այսօր ստորագրել են Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման հանձնաժողովների համատեղ գործունեության կանոնակարգը, որը կուղարկվի ՍԴ։
Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանի թիկնազորի՝ ձերբակալված աշխատակից Աշոտ Դանիելյանին աջակցող բողոքի ցույցին ներկա էր նաև Արցախի ԱԺ պատգամավոր Նելա Գրիգորյանը:
«Մեզ ասում են՝ սպասեք՝ մինչև հարցը լուծվի, տանտերն էլ, բնականաբար, չի ցանկանում սպասել: Նա իր գումարի տերն է: Կասի ՝չես կարողանում մուծել՝ դուրս արի, մեկ այլ մարդ կգա, ով կարողանում է վճարել: Հիմա ես երկու անչափահասներին վերցնեմ, ո՞ւր գնամ, կասե՞ք: Առանց այն էլ ամենալավ պայմաններում չենք ապրում»,- վրդովված ասաց արցախցի Արինա Սարգսյանը:
Անցած տարվա հոկտեմբերի սկզբին Հայաստան տեղափոխված Հայրիյանները ֆինանսական լուրջ խնդիրների առջև են կանգնած: Երեք անչափահաս երեխայի հայր Նվեր Հայրիյանը 168.am-ի հետ զրույցում հայտնեց, որ Արցախից բռնի տեղահանվելուց հետո ո՛չ գումար ունեն, ո՛չ բնակավայր: Տան վարձը նույնպես չեն կարողանում վճարել:
«Էս լռությունն էլ մի տեսակ տարօրինակ է, բայց ինձ թվում է՝ Արցախի հետ կապված է, որ էս շրջանում սենց մի տեսակ հանգիստ են: Իրենց նպատակին հասան՝ հանգստացան: Բայց էլի վերջնական հանգստություն ակնկալել չենք կարող. որ պահին ցանկանան՝ կարող են կրակել: Ադրբեջանցուն չես կարող վստահել»,- 168.am-ի հետ զրույցում համոզմունք հայտնեց գյուղի բնակչուհի Կարինե Միրզոյանը:
Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունն իր մարզային այցերն ամփոփեց Արմավիրի մարզ կատարած այցի ժամանակ։ Ինչպես Հայաստանի մյուս մարզեր կատարած այցերի ընթացքում, այնպես էլ Արմավիրի մարզում կուսակցության անդամներն իրենց հետ հանդիպման եկած բնակիչներին հորդորեցին՝ լինել անկաշկանդ ու տալ իրենց հուզող բոլոր հարցերը։ Իսկ այդ հարցերը բամաթիվ էին ու վերաբերում էին տարբեր ոլորտներին՝ անվտանգությունից մինչև տնտեսություն։
Արցախում Ադրբեջանի ցեղասպանական գործողությունների հետևանքով բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցները ՀՀ-ում մեծաթիվ խնդիրների առջև են կանգնում: Վերջին շրջանում հատկապես այդ խնդիրներն ավելանում են՝ ՀՀ քաղաքացիություն «չունենալու» ու 070 կոդով անձնագրերը փոխելու վերաբերյալ ներկա իշխանությունների կողմից ներկայացվող պահանջի առումով:
«ՀՀ քաղաքացուց՝ փախստական. արցախցիների իրավունքների զանգվածային ոտնահարում» խորագիրը կրող այսօրվա պանելային քննարկման ժամանակ, ՔԻՀԿ անդամ, իրավապաշտպան, հասարակական գործիչ Նարե Սիմոնյանն արձանագրեց, որ արցախցիներին ՀՀ քաղաքացիությունից զրկելու ՀՀ իշխանությունների որոշումը հակասահմանադրական է, իսկ ՀՀ հարյուր-հազարավոր քաղաքացիների իրավունքների աննախադեպ խախտման մեղավորները պետք է պատասխան տան օրենքի առջև:
«Մեզ ասացին՝ գնացեք, կզանգենք՝ նոր կմոտենաք: Բայց մենք մի շաբաթ կսպասենք, դրանց հետո կգնանք, որպեսզի հասկանանք՝ հաշվառումը տեղի՞ է ունեցել, թե՞ չէ: Որովհետև ես իրենց հարցրի՝ ամեն դեպքում քաղաքացիության դիմելու համար փախստականի վկայական պե՞տք է, թե՞ չէ՝ իրենք ասացին, որ անկախ դրանից, եթե անձնագրում առկա է «070» կոդն արդեն իսկ կառավարության որոշմամբ, հավաստում է, որ Դուք փախստական եք: Այսինքն, եթե հիմա անգամ գնանք քաղաքացիության համար դիմելու՝ պետք է նորից գնանք անձնագրային՝ հաշվառվելու»,- հայտնեց Հովսեփյանը:
Արցախում ադրբեջանական ցեղասպանական գործողությունների հետևանքով բռնի տեղահանված պահեստազորային սպա, մայոր Սլավիկ Իսրայելյանը համոզված է, որ ՀՀ իշխանությունները բավարար քայլեր չեն իրականացնում՝ Ադրբեջանում գտնվող մեր հայրենակիցներին վերադարձնելու ուղղությամբ:
«Ես Արցախբանկում ոսկու գրավ դրած մարդ գիտեմ, որ 1 մլն 200 հազար դրամի ոսկին ուղղակի վերցրել է հետ: Մերը, որ հաշվենք, շատ ավելի քիչ է, մոտ 300.000 դրամ է կազմում: Որ ճիշտն ասեմ, հիմա մենք այդքան փող չունենք ու հնարավորություն էլ չունենք դա ձեռք բերելու, ինչո՞ւ հնարավոր չէ ընդառաջել: Ես էլի կտայի, բայց հիմա անգամ երեխաներիս համար սնունդն ենք դժվարությամբ հայթայթում, ես այդ գումարը ո՞նց եմ վճարելու, որ ոսկեղենս տան: Քանի անգամ գնացել եմ, ասում են՝ պետք է գումարը տաք, որ հանեք: Բա մնացածներինը ո՞նց է հանել: Մանավանդ, որ գիտեն, որ ամեն ինչ թողել ենք, դատարկաձեռն ստիպված հեռացել ենք մեր տներից: Մի՞թե չգիտեն մեր վիճակը»,- ասաց արցախցի մեր հայրենակիցը:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Աննա Մկրտչյանի գնահատմամբ՝ Հայաստանում քաղաքական զարգացումները, Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացու համար, բացի նիկոլական խմբակից, տանում են դեպի քրեակատարողական հիմնարկներ:
Արցախցի մեր հայրենակիցների բռնի տեղահանությունից 2 ամիս անց, ԱԺ հարցուպատասխանի ժամանակ, Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Նարեկ Մկրտչյանը վստահեցրել էր, թե Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսների թոշակները կհաշվարկվեն ու կտրամադրվեն դեկտեմբերին:
Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներն անցած մի քանի ամիսներին անդադար բարձրաձայնում են ՀՀ տեղափոխվելուց հետո իրենց առջև ծառացած նոր խնդիրների մասին: Նրանց մի մասը բռնի տեղահանությունից երկու ամիս անց էլ կանգնած է օրվա սնունդը հայթայթելու խնդրի առջև: Բնակվում են տարրական կենցաղային պայմանների բացակայությամբ: Քիչ չէ նաև այնպիսի ընտանիքների թիվը, որոնք զրկվել են իրենց հասանելիք օգնությունից:
Արցախցի մեր հայրենակից Էլլադա Մարտիրոսյանն արդեն երկրորդ անգամ է տարհանվում իր տնից. Սկզբում՝ Բաքվից, հետո արդեն՝ Ստեփանակերտից: Նա 168.am-ին հայտնեց, որ Արցախում էլ ինքն ու ամուսինը շատ լավ չեն ապրել, բայց անցած 30-ից ավելի տարիներին արդեն հարմարվել էին կյանքի ընթացքին: Ապրուստի միջոցներ կարողանում էին վաստակել: Արցախյան վերջին իրադարձություններից հետո, սակայն, գրեթե ոչինչ չեն կարողացել վերցնել իրենց հետ: Դատարկաձեռն հասել են Հայաստան ու կանգնել բնակարանի անմարդկային բարձր վարձավճարների խնդրի առջև:
«GALLUP International Association»-ի Հայաստանում լիիրավ անդամ Էմ Փի ՋԻ ՍՊԸ տնօրեն Արամ Նավասարդյանն այսօր ներկայացրել է հերթական հարցումների արդյունքները: Հարցումներն իրականացվել են նոյեմբերի 1-4-ն ընկած ժամանակահատվածում՝ հանրապետության ամբողջ տարածքում: Հեռախոսային հարցմանը մասնակցել է 1100 քաղաքացի:
ՀՀ ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավորները ստացած պարգևավճարն ամբողջ ծավալով ուղղելու են Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների սոցիալական խնդիրների լուծման համար:
«Հիմա 1 ամիս անցել է: Արդյո՞ք տեսել եք, որ ՀՀ ԱԺ-ն կանչի իր կոլեգաներին և հանդիպում ունենա: Դրա փոխարեն՝ գործող կառավարության ղեկավարը չշնորհավորեց Արցախի նախագահին՝ ասելով՝ դե, շնորհավորելու բան չկա, և այլն: Բա այդ ինչի՞ մի հատ ռիսկ չեն անում: Վա՞խ կա, որ կարող է ինչ-որ մեկն իրենց ծեծի, թե՞ խոստումներ ունեն տված»,- ասաց նա:
«Եթե այդ կոնտեքստում նայենք, ապա այո՛, մենք՝ արցախահայերս, մանավանդ Արցախի իշխանությունները, շատ գործողություններ պետք է կատարենք, որպեսզի կարողանանք դիմակայել ո՛չ միայն Ադրբեջանի կողմից տեղեկատվական «հարձակումներին», այլև աշխատել ՀՀ իշխանությունների հետ, այդ հարցերը բերել օրակարգ, որպեսզի նրանք նույնպես հասկանան, որ Արցախի հարցը միայն իրենց հարցը չէ, և դա հայկական հարց է: Նրանք պետք է նաև հասկանան, որ իրենք իրավունք չունեն, ընդհակառակը, պարտականություններ ունեն, որպեսզի մի օր կարողանանք վերադառնալ ու տեսնել իրական, հայկական Արցախը»,- ասաց Արցախցի պատգամավորը:
Արցախից Հայաստանի Հանրապետություն տեղափոխված Անի Հովսեփյանը 168.am-ին հայտնեց, որ այս անգամ էլ իրենց ընտանիքը կանգնած է իր տատիկի կենսաթոշակը ստանալու խնդրի առջև:
Բնակարանների վարձավճարների կտրուկ աճ ավելի շատ նկատվում է վերջին երկու շաբաթների ընթացքում: Չեմ կարող ասել՝ դա կապված է Արցախում տեղի ունեցած իրադարձությունների հետ, թե ոչ: Բայց գնային աճ, անկասկած, կա: 168.am-ին հայտնեց անշարժ գույքի «Բարս» գործակալության ներկայացուցիչ Մարգարիտա Հարությունյանը:
Տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանի խոսքով՝ զուտ շուկայական տեսանկյունից դիտարկելու պարագայում, այս երևույթը կարելի է բացատրել հետևյալ կերպ՝ «պահանջարկի աճելուն զուգահեռ՝ առաջարկը համաչափ չի ավելանում, իսկ շուկայի վրա առաջացած ճնշումը բալանսավորվում է գների բարձրացմամբ»:
Սեպտեմբերի 27-ին փաստաբան Արսեն Բաբայանը տեղեկացրել էր, որ դատավոր Կարեն Ֆարխոյանի կողմից Արցախի ամբողջական հանձնումից հետո մեկնարկած բողոքի ակցիաների արդյունքում կալանավորված 18-ամյա Մարատ Հակոբյանի՝ Արցախից բռնի տեղահանված ընտանիքը հասել է Հայաստան:
Նիկոլ Փաշինյանի ասուլիսն այսօր, թերևս, մի քանի անցանկալի շեղումներ ունեցավ. դրանցից մեկն Արցախի բնակչի հարցն էր: Հեռախոսով հնչեցված հարցը, տպավորություն էր, որ հունից հանեց ասուլիսում իր հունը դժվարորեն պահող պաշտոնյային: Իսկ Արցախի բնակչին՝ 44-օրյա պատերազմի մասնակից Միքայելին, հարց տալու հնարավորություն էր տվել լրագրողը:
«Արևմուտքից ասում են՝ չեք կարող բռնի ինտեգրացիայի ենթարկել, կամ՝ նման հայտարարություններ հնչեցնել, իրենք էլ այս տեսանյութը պատրաստել են՝ ցույց տալու, որ ամեն ինչ նորմալ է, քաղաքակիրթ է»,- մանրամասնեց ադրբեջանագետը՝ նկատելով, որ ռուսական կողմը ևս պետք է տրամադրի իր տարբերակը, քանի որ հակառակ պարագայում՝ հայկական կողմը հայտնվում է անհասկանալի իրավիճակում:
Քաշաթաղցին այս պահին բնակարանային լուրջ խնդիր ունի, քանի որ ՀՀ կառավարության կողմից տրամադրված սերտիֆիկատներում նշված է, որ բնակարան գնելու համար մինչև 10 մլն դրամ են պատրաստ փոխհատուցել։
