«Հայաստանի պահանջատիրությունը և միջազգային ճանաչման հարցով Սփյուռքի ակտիվությունը մշտապես դիտարկվել է խնդիր Թուրքիայի համար»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց թուրք վերլուծաբան Ջենգիզ Աքթարը՝ անդրադառնալով ՀՀ իշխանությունների՝ Թուրքիային ուղղված ուղերձներին։
Կարծում եմ, որ Հայաստանի համար առնվազն, որպես առաջնահերթություն, Իրանի հետ կապի կոնտեքստում պետք է սահմանվի Սյունիքի մարզը, այսինքն՝ որևէ պարագայում չպետք է Սյունիքի մարզով Իրանի հետ ուղղակի հաղորդակցությունը կտրենք որևէ այլ պայմանավորվածությունների հետևանքով: Դա մեզ համար ունի ոչ միայն տնտեսական, այլև անվտանգային նշանակություն, ուստի Հայաստան-Իրան Սյունիքի մարզի միջոցով հաղորդակցությանը պետք է դիտարկել ուղղակի զուգահեռ ճանապարհներ, ոչ թե այլընտրանքներ:
«Մենք շատ կարևոր դիրք ունենք՝ չնայած փոքր երկիր լինելով, սակայն մենք այս վերջին տարիներին կամավոր այդ կողպեքի բանալին հանձնեցինք թշնամուն, և Ռուսաստանին, Չինաստանին, Իրանին և այն երկրներին, որոնք թուրքական սպառնալիքի տակ են, վատ վիճակի մեջ դրեցինք. իրենք այժմ և՛ ռազմական, և՛ քաղաքական առումով շատ վատ դրության մեջ են»:
ՀՀ ԱԳ նախարար Արա Այվազյանը մեղմել է իր հռետորաբանությունը Թուրքիայի հետ հարաբերությունների հեռանկարի վերաբերյալ՝ կոչ անելով խոսքից գործի անցնել: Օրերս հայ-թուրքական սահմանի բացման վերաբերյալ նրա արած դիտարկումները մեծ ուշադրության արժանացան փորձագիտական համայնքի շրջանում:
Թուրքիայի վիճակագրական ընկերության (TÜİK) տվյալների համաձայն՝ 2019թ․ այդ երկրի քրեակատարողական հիմնարկների ծանրաբեռնվածությունը զգալիորեն ավելացել է։ Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։
Ֆրանսիական «Euronews» հեռուստաընկերությունը հայտարարել է, որ պատրաստվում է կրճատել օտարալեզու եթերները։ Մասնավորապես նշվում է, որ հեռուստաընկերությունը լիովին կդադարեցնի թուրքերեն եթերները, իսկ իտալերենով կպահպանվեն միայն ինտերնետային հրապարակումները։
«Այսինքն՝ կապիտուլյացիա ստորագրած իշխանությունը գնացել է, եկել է միջանկյալ իշխանություն, որը կարճ ժամկետում ձևավորել է իշխանություն: Գալով Հայաստանի իշխանությանը՝ ես կարծում եմ, որ ընդհանրապես, Ադրբեջանը մեր իշխանությանը վերաբերվում է՝ որպես պարտված իշխանության, սա շատ կարևոր հանգամանք է, և օրինակ՝ Ալիևի խոսելաձևը, մեր իշխանության նկատմամբ նրա լկտի պահվածքը բերում է նրան, որ նա փորձում է հոգեբանական ճնշումներ բանեցնել: Պետք է ասեմ, որ դա ստացվում է. Չգիտեմ՝ մեր իշխանության վրա դա ազդո՞ւմ է, թե՞ ոչ, բայց գոնե մեզ վրա դա զգացվում է»:
Իրանը և Վրաստանը, աշխարհաքաղաքական նոր իրավիճակով պայմանավորված, բավական ակտիվորեն փորձում են ներգրավվել տարածաշրջանային գործընթացներում. Արցախյան 44-օրյա պատերազմից հետո Իրանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից տարածաշրջանային մի շարք այցերից հետո, այսօր արդեն հարևան երկրներ այցելությունների մասին է խոսել Վրաստանի արտգործնախարար Դավիթ Զալկալիանին:
Թուրքիայում շարունակվում են ընդդիմադիր քրդամետ «Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության» (HDP-ԺԴԿ) անդամների հետապնդումներն ու ձերբակալությունները։
Արցախյան պատերազմում Նիկոլ Փաշինյանի կապիտուլյացիայի հետ կապված՝ Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև արդիականացվեց տարածաշրջանում անգործության մատնված կոմունիկացիաների ապաշրջափակման հարցը: Այս հարցի լուծման համար երեք երկրների ներկայացուցիչներից բաղկացած հանձնաժողով ձևավորվեց, որը հունվարին անցավ գործի: Երևանը հանդես է գալիս անգործության մատնված բոլոր ուղղությունների ապաշրջափակման օգտին, բայց մեր «ադրբեջանցի գործընկերներին» հետաքրքրում է միայն Մեղրիով երթևեկության վերականգնումը Նախիջևանի և, ըստ էության, Ադրբեջանի տարածքի միջև:
«Ազատագրված տարածքների վերականգնման համար մեծ ներուժ կա»,- օրեր առաջ Մեծ Բրիտանիայի Եվրոպական հարևանության և Ամերիկայի հարցերով պետնախարար Վենդի Մորթոնին ընդունելիս հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը:
Թուրքիայի խորհրդարանի ընդդիմադիր քրդամետ «Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության» (HDP-ԺԴԿ) հայ պատգամավոր Կարո Փայլանը Twitter-ի իր էջում հայտնել է, որ դիմել է իրավապահ մարմիններին՝ մեղադրանք ներկայացնելով ադրբեջանցի կնոջ դեմ, որը հայտարարել է, որ ցանկանում է գլխատել 20 հայի: Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։
Թուրքիայում փորձարկումների նպատակով ծով է իջեցվել «ULAQ» սերիայի 1-ին հեռակառավարվող հարվածային մոտորանավակը։ Այն նախագծվել և արտադրվել է թուրքական «Ares» նավաշինարանի և «Meteksan Savunma» ռազմաարդյունաբերական ընկերության կողմից:
Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը պատրաստվում է Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցությանը: Ինչպես հայտնում է «Fars» լրատվական գործակալությունը, այս մասին նշել է Իրանի խորհրդարանի խոսնակ Մոհամմադ Բաքեր Քալիբաֆը:
Շվեդիայի խորհրդարանի Հայաստանի հետ բարեկամական խումբը կոչ է անում Ադրբեջանին արագացնել հայ ռազմագերիների վերադարձը:
Բաքվի բռնապետի հետ, այսպես կոչված, բանավոր, իսկ ինչպես հիմա է կասկածվում, նաև գրավոր ամոթալի «ըմբռնումների» հետևանքով Սանասարի (Ղուբաթլու) և Կովսականի (Զանգելան) շրջաններում մեր դիրքերը հանձնելու հետևանքով Գորիս-Մեղրի հատվածում թշնամու համար ստեղծվել են խիստ նպաստավոր պայմաններ ցանկության դեպքում փաստացի վերահսկողություն սահմանելու Հայաստան-Իրան ցամաքային հաղորդակցության անխտիր բոլոր ուղիների վրա։
Փետրվարի 10-ին Թուրքիայի զինուժի կողմից «Քուրդիստանի բանվորական» կուսակցության (PKK-ՔԲԿ) դեմ Իրաքյան Քուրդիստանի (Հյուսիսային Իրաքի քրդական ինքնավար շրջան) Դոհուկ նահանգի Գարա շրջանում մեկնարկած «Արծվի մագիլ 2» (Pençe-Kartal-2) ռազմագործողությունները շարունակվում են: Այս մասին տեղեկացնում է ermenihaber.am-ը։
ԱՄՆ պետքարտուղարության խոսնակ Նեդ Փրայսը մեկնաբանել է Թուրքիայի ՊՆ Հուլուսի Աքարի հայտարարությունը, ըստ որի՝ պաշտոնական Անկարան Ռուսաստանից ձեռք բերած S-400 ՀՕՊ համակարգերի հարցում Վաշինգտոնին կարող է առաջարկել կիրառել «Կրետեի մոդելը»։
Թուրքական իշխանություններին հասցեագրված սուր քննադատություններով հայտնի հայ իրավապաշտպան Արլեթ Նաթալի Ավազյանի դեմ հետաքննություն է սկսվել Թուրքիայի նախագահի Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հասցեին վիրավորական հրապարակումներ անելու համար:
Պաշտոնական Մոսկվան գտնում է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը պետք է շարունակի իր գործունեությունը։ Ավելին, Մինսկի խմբի մշակած հիմնական սկզբունքները հիմք են դարձել նոյեմբերի 9-ին ստորագրված հրադադարի համար։ Օրերս այս մասին է հայտարարել Ռուսաստանի փոխարտգործնախարար Անդրեյ Ռուդենկոն՝ հավելելով, թե ղարաբաղյան խնդրի համապարփակ կարգավորումը պահանջված հարց է: Ռուդենկոն կարծիք է հայտնել, թե այսօր ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, նրա համանախագահները կարող են ակտիվություն ցուցաբերել հայերի և ադրբեջանցիների միջև վստահության միջոցների ամրապնդման հարցերում։
«Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ը Ղարաբաղի հարցում ըստ էության պետք է շարունակեն այն կետից, ինչ կանգ են առել բանակցային գործընթացում, բացառությամբ տարածքների հարցի, որը լուծվել է ռազմական գործողությունների հետևանքով»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս միջազգայնագետ Ալեքսեյ Մալաշենկոն՝ անդրադառնալով ռուս-ամերիկյան հնարավոր ճգնաժամի դեպքում իրավիճակին Հարավային Կովկասում, մասնավորապես, Արցախյան հակամարտության գոտում:
Իրանը ողջունում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով լուծելու Ռուսաստանի ջանքերը, բայց տարածաշրջանում սպառնալիքները դեռ պահպանվում են: Ռուսաստանի արտգործնախարարության Դիվանագիտական ակադեմիայում իր ելույթում երեկ հայտնել էր Իրանի խորհրդարանի նախագահ Մոհամադ Բաղեր Ղալիբաֆը՝ նկատի ունենալով տարածաշրջանում ահաբեկչական ուժերի ներկայությունը:
Լեռնային Ղարաբաղի դեմ սանձազերծված վերջին արյունոտ պատերազմի արդյունքում Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած տարածքներում հայկական հարուստ հոգևոր և պատմամշակութային ժառանգության պաշտպանության հարցը դարձել է հայ և միջազգային հանրության մտահոգության առարկան։ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներ Ռուսաստանը և Ֆրանսիան, ինչպես նաև ԵՄ-ը հատուկ ընդգծել են Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո անցած տարածքներում հայկական քրիստոնեական ժառանգության պաշտպանության կարևորությունը և աջակցել են այդ գործընթացում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ներգրավմանը։
Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարի հրավերով Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովն այսօր մեկնել է Թուրքիա, հայտնում է երկրի ՊՆ մամուլի ծառայությունը:
Տարածաշրջանային տնտեսական ու հաղորդակցության ուղիների ապաշրջափակման եռակողմ՝ Հայաստան-Ռուսաստան-Ադրբեջան բանակցությունների ֆոնին՝ Ռուսաստանը սկսում է առաջ մղել Աբխազական երկաթուղու վերագործարկման թեման: Նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետի համաձայն՝ տարածաշրջանում բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերն ապաշրջափակվում են, և Հայաստանի Հանրապետությունը երաշխավորում է տրանսպորտային կապերի անվտանգությունն Ադրբեջանի Հանրապետության արևմտյան շրջանների և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև` երկու ուղղություններով քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և ապրանքների անխոչընդոտ տեղաշարժը կազմակերպելու համար:
Փետրվարի 9-ին Իրանն սկսել է կորոնավիրուսի դեմ պատվաստումները՝ օգտագործելով երկրում առաջին հասանելի պատվաստանյութը՝ ռուսաստանյան «Սպուտնիկ V»-ն։
Թուրքիայում նեղսրտել են Կիպրոսի Հանրապետության հունական հատվածում որոշ թուրքական անվանումներ ունեցող փողոցների անվանափոխություններից: Թուրքական «Hürriyet» իշխանամերձ լրատվակայքի հոդվածում Կիպրոսի հույներին մեղադրում են 1974-ից առաջ կղզու հարավային հատվածում եղած թուրքական թաղամասերին տիրանալու, այժմ էլ այդ թաղամասերի փողոցների անունները վերացնելու մեջ՝ մոռանալով նույն թվականին Թուրքիայի կողմից իրականացված և առ այսօր շարունակվող Կիպրոսի գրեթե կեսի օկուպացիան:
Պատերազմի ընթացքում մարտական, ռազմական տարբեր հանգամանքներ, և պատերազմի ելքն ու հետպատերազմյան ռազմաքաղաքատակտիկական զարգացումները, հայաստանյան, ռուսական տարբեր շրջանակների բացահայտումները, հայտարարությունները հանգեցրին այն եզրահանգման, որ պատերազմի ելքը և դրանից բխող ու դեռ շարունակվող զարգացումները նախապես համաձայնեցված գործարքի բաղադրիչներ են:
«Չեմ ասել՝ շրջափակման վերացումը կամ շրջափակումը դրական երևույթ է»,- ի պատասխան՝ ասաց Արա Այվազյանը՝ հավելելով, թե որպես պետություն՝ պետք է և՛ մարտահրավերներին դիմակայելու, և՛ հնարավորություններից օգտվելու պատրաստ լինենք:
Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Անդրեյ Ռուդենկոն ընդգծել է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների գործունեությունը պետք է շարունակվի, քանի որ այն լուրջ ներդրում է ունեցել ԼՂ հակամարտության կարգավորման բազային սկզբունքների մշակման գործում: