Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունը (ՀԱՊԿ), որին անդամակցում է Հայաստանը, ներկա պահին գագաթնաժողով է անցկացնում Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին տիրող իրավիճակի հարցով: Նիստն ընթանում է տեսակոնֆերանսի ձևաչափով:
Ադրբեջանի ՊՆ հայտարարությունը անհեթեթություն է. ՀՀ -ն հրադադարի ռեժիմը չի խախտել. ՊՆ
Փետրվարին սկսված ռուս-ուկրաինական պատերազմը, որն ի սկզբանե Ռուսաստան-Արևմուտք պատերազմ էր, Ադրբեջանի և Թուրքիայի համար հիանալի հնարավորություն ստեղծեց հարձակվելու Հայաստանի վրա՝ ինչպես իրենց երազած Սյունիքով միջանցքը վերցնելու, այնպես էլ՝ Արցախի հարցն առհասարակ փակելու համար, ուստի սպասելի էր, որ հիմա, երբ Ռուսաստանը խիստ ծանր օրեր է ապրում, Ադրբեջանը պետք է հարձակվեր Հայաստանի վրա. ի դեպ, սպասելի էր, որովհետև այդ մասին ահազանգում էինք դեռևս այս տարվա սկզբին՝ փետրվարին։
ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշն անդրադարձել է հայկական ուղղությամբ Ադրբեջանի հարձակմանը՝ կողմերին կոչ անելով քայլեր ձեռնարկել՝ լարվածությունը թուլացնելու համար:
Ավելի վաղ հայտնի էր դարձել, որ Ֆրանսիան ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի նիստում կբարձրացնի հայ-ադրբեջանական սահմանին բախումների հարցը:
Մեծի Տանն Կիլիկիո Արամ Ա կաթողիկոսը պատգամ է հղել սեպտեմբերի 13-ին Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած ագրեսիայի վերաբերյալ՝ շեշտելով. «Այո՛, հայոց բանակին կողքին համահայկական ու համաժողովրդային դիմադրութիւն ցեղապաշտ, արիւնարբու ու յարձակողապաշտ Ազրպէյճանի դէմ: Փաստօրէն այլ ճանապարհ չկայ»։
ԱՄՆ սենատոր Գարի Փիթերսը դատապարտել է Ադրբեջանի չհրահրված հարձակումը Հայաստանի վրա՝ կոչ անելով պատասխանատվության ենթարկել Ադրբեջանին և անհապաղ դադարեցնել Միացյալ Նահանգների աջակցությունը այդ երկրին:
Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեի նախագահողը և Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի նախագահը հայ-ադրբեջանական սահմանին տեղի ունեցող ռազմական գործողությունների առնչությամբ կոչ են անում թուլացնել լարվածությունը և հարգել հրադադարը: Այս մասին ասված է ԵԽԽՎ մամուլի հաղորդագրության մեջ։
Այս իրավիճակը վաղուց սպասելի էր, իսկ մենք` անպատրաստ. Հուսիկ Արա
Փաշինյանի գլխավոր նպատակն է սեփական իշխանության պահպանումը: Պատրանքներ չկան, հանուն դրա նա պատրաստ է զոհաբերել ինչ ասես:
«Նիկոլ, թող գնա՛, քո խաղաղության օրակարգը պատերազմի ու մահի օրակարգ է». Էդուարդ Շարմազանով
Գիտենք, որ բոլորդ այս պահին ուշիուշով հետևում եք սահմանային իրադրությանը: Մենք կփորձենք ձեզ ներկայացնել այնպիսի տեղեկատվությունը, որը ներկայացվում է ադրբեջանական սեգմենտում, այլ ոչ այն, ինչը բոլորն են գրում…
168.am-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում միջազգային իրավունքի մասնագետ, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու, «Կոնցեռն Դիալոգ» փաստաբանական գրասենյակի գործընկեր-կառավարիչ Արամ Օրբելյանը խոսել է ադրբեջանական ագրեսիային ի պատասխան՝ միջազգային իրավունքի գործիքակազմից օգտվելու հնարավորությունների մասին, անդրադարձել Ազգային ժողովի՝ այսօր ընդունած հայտարարությանը, ագրեսիայի եզրույթի ձևակերպմանը, այլ կարևոր թեմաների ևս:
Բելառուսի Հանրապետությունը անհանգստությամբ է հետևում հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակի հերթական սրմանը: Այս մասին ասված է երկրի արտաքին գործերի նախարարության տարածած հաղորդագրությունում:
Մամուլի հաղորդագրությունում հիշատակվում է ՀՀ ՊՆ հաղորդագրությունն առ այն, որ սեպտեմբերի 13-ին ժամը 00:05-ին ադրբեջանական զինուժը սկսել է հայկական դիրքերի ինտենսիվ գնդակոծությունը՝ հրետանային և խոշոր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից՝ նաև ԱԹՍ-ների կիրառմամբ։
Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն (ԿԽՄԿ) անհանգստացած է հայ-ադրբեջանական սահմանին 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ից ռազմական գործողությունների սրացման և հարակից հումանիտար հետևանքների առնչությամբ։ Ռազմական գործողությունները վտանգում են սահմանամերձ շրջանների բնակչության կյանքն ու անվտանգությունը՝ խաթարելով կենսական ենթակառուցվածքներին հասանելիությունը։
Սեպտեմբերի 13-ին Վրաստանում Հայաստանի Հանրապետության դեսպան Աշոտ Սմբատյանին ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլին, հայտնում է Վրաստանում ՀՀ դեսպանատունը։
ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը հեռախոսազրույց է ունեցել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ։ Զրույցի ընթացքում պետքարտուղարը Ալիևին կոչ է արել դադարեցնել ռազմական գործողությունները, ասված է Պետքարտուղարության տարածած հաղորդագրությունում։
ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-լեյտենանտ Արտակ Դավթյանը պատասխանել է 168.am-ի՝ երեկվանից ադրբեջանական գործողությունների արդյունքում ստեղծված իրավիճակի շուրջ:
Կիպրոսի արտաքին գործերի նախարարությունը խորը մտահոգություն է հայտնել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության կտրուկ սրացման կապակցությամբ՝ դատապարտելով Ադրբեջանի կողմից սեպտեմբերի 13-ի վաղ ժամերին սանձազերծված հարձակումը: Այս մասին հայտնում է Կիպրոսի Հանրապետության ԱԳՆ-ի հայտարարությունը:
«Ազնավուր» հիմնադրամի համահիմնադիր և հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Նիկոլա Ազնավուրը կոչ է արել միջազգային հանրությանը, գործընկեր երկրներին և նրանց ղեկավարներին՝ անհապաղ արձագանքել Հայաստանի վրա Ադրբեջանի հարձակմամբ ստեղծված իրավիճակին:
Գործարար, «Reddit» կայքի և «Initialized Capital» վենչուրային ընկերության համահիմնադիր Ալեքսիս Օհանյանը անդրադարձել է Հայաստանի վրա Ադրբեջանի հարձակմանը:
Որքան ուշագրավ են միջազգային կառույցների, ՀՀ գործընկեր երկրների արձագանքները, այնքան էլ հայկական կողմի դիվանագիտական ձևակերպումները, որոնք ռեգիոնալ աշխարհաքաղաքականության առումով ուշագրավ ելևէջներ են պարունակում:
Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) գործող նախագահ, Լեհաստանի արտաքին գործերի նախարար Զբիգնև Ռաուն և ԵԱՀԿ գլխավոր քարտուղար Հելգա Մարիա Շմիդը կոչ են արել անհապաղ դադարեցնել կրակը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին՝ նկատի ունենալով հաղորդագրությունները տեղի ունեցող զինված բախումների մասին: Այդ մասին հայտնում են ԵԱՀԿ քարտուղարության հաղորդակցության և ԶԼՄ-ների հետ կապերի բաժնից:
Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության երկրների առաջնորդները սեպտեմբերի 13-ի երեկոյան կքննարկեն հայ-ադրբեջանական սահմանին լարվածության աճը: Ինչպես տեղեկացնում է «Московский комсомолец» լրատվամիջոցը, այս մասին հայտնել է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի օգնական Յուրի Ուշակովը։
Պաշտպանության նախարարությունը կշարունակի պարբերաբար հանդես գալ իրադրության զարգացման վերաբերյալ պաշտոնական հաղորդագրություններով։
«Ոչինչ չի կարող արդարացնել Ադրբեջանի հանցավոր ագրեսիան Հայաստանի դեմ. Եթե մենք հիմա գործենք, կարող ենք դադարեցնել այս պատերազմը։ Մենք դա պարտական ենք Եվրոպայի անվտանգությանը և առաջին հերթին՝ հայ ժողովրդին»,- Եվրոպական խորհրդարանի այօրվա նիստում ասել է ֆրանսիացի պատգամավոր Ֆրանսու-Խավիեր Բելամին՝ ներկայացնելով սեպտեմբերի 13-ին Հայաստանի վրա ադրբեջանական հարձակման մանրամասները եւ ստեղծված իրավիճակը։
«Պատահածը սադրանք չէր՝ ինչպես իշխանություններն էին կոչում, սա բացահայտ ագրեսիա է Հայաստանի դեմ, անկախ և ինքնիշխան Հայաստանի դեմ»,- 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով ՀՀ սահմաններին թշնամու հերթական ագրեսիային՝ նշեց Սփյուռքահայ մամուլի գործիչ, հրապարակախոս և վերլուծաբան Վաչե Բրուտյանը:
Սեպտեմբերի 13-ին ադրբեջանական զինված ուժերը լայնածավալ ռազմական գործողություններ են սանձազերծել հայ-ադրբեջանական սահմանի երկայնքով՝ հրետանու, ԱԹՍ-ների և խոշոր տրամաչափի զինատեսակների կիրառմամբ՝ գնդակոծելով հայկական դիրքերը, խաղաղ բնակավայրերը ու ենթակառուցվածքները, ինչի հետևանքով հայկական կողմն ունի տասնյակ զոհեր և վիրավորներ, հասցվել է զգալի վնաս շինություններին և կառույցներին:
Վրաստանը եւ Արաբական Միացյալ Էմիրություններն (ԱՄԷ) ընթացիկ ամսին պլանավորում են սկսել բանակցություններ երկրների միջեւ ազատ առետրի շուրջ: