«Այս վարչախումբն արդեն քանի տարի է՝ զբաղված է Հայաստանի անվտանգային համակարգի կազմաքանդմամբ։ Կա՛ այլընտրանք, և դա բաղկացած է մի շարք տարրերից։ Մեր պաշտպանական համակարգը պետք է օգտագործի երկրի ներսում առկա ներուժը, օրինակ՝ ներգրավի ՊԲ նախկին զինծառայողներին, զարգացնի տեղական ռազմարդյունաբերությունը, ստեղծի պահեստազոր, և այլն»։
Ներկայիս ընթացքը Հայաստանի և հակաՀայաստանի ռազմաճակատի վերջին արարն է, և ցավալի է, որ հակաՀայաստանը դեռևս հաղթում է իրական Հայաստանին։
Նախկինում պարագլուխը պարբերաբար հանդիպում էր իր ադրբեջանցի կառուցողական գործընկերոջ հետ։
Այսօրվա մարտահրավերներին միանշանակ պարզ պատասխան չկա, միակ տարբերակը պայքարելն է, անընդհատ խոսելը, հիշեցնելը, քննարկելը։ Այնպես չէ, որ մեր անցյալում, մեր պատմության մեջ վերանայման կարիք ունեցող ինչ-որ փուլեր և իրադարձություններ չկան։ Եթե մենք ունենայինք նորմալ ակադեմիական միջավայր, որտեղ ընդունված լիներ կառուցողական քննադատությունը, մարդիկ աշխատություններ գրեին, գրախոսեին իրար, ոչ թե այսօրվա պես գրաքննեին և ինքնագրաքննեին, կլիներ բանավեճ, ինչ-որ խոսույթ։
Ադրբեջանը մեր դեմ նոր ագրեսիա է նախապատրաստում, դա ընդունել է անգամ արտգործնախարար Միրզոյանը, նաև ժամկետ նշել՝ COP29 համաժողովից հետո՝ նոյեմբերին։
Վարչախումբը համարժեք չէ ստեղծված վիճակին, և եթե խելքի չգանք՝ Ադրբեջանը Հայաստանի հետ անելու է ճիշտ այն, ինչ մեկ տարի առաջ Արցախի հետ՝ շրջապատելու է մեր երկիրը, կտրելու է ենթակառույցներն ու հայաթափելու է այն։
ՀՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող անձը, որը որոշել է հեծանվորդ դառնալ, այնպիսի անտրամաբանական վարքագիծ է դրսևորում, որ ցանկացած դիտորդի համար կարող է տպավորություն ստեղծվել, թե Հայաստանն առնվազն տարածաշրջանի ամենաանվտանգ երկիրն է։
Այս իշխանությունը ոչ միայն հայրենիքից կտորներ է հանձնում, այլև կասկածի տակ է դնում այստեղ ինքնուրույն պետություն ունենալու մեր իրավունքը։
Վարչախումբն Արցախի ինքնորոշման իրավունքի հարցում աղետալի և թշնամական դիրքորոշում որդեգրեց։
«Վախենալու է արձանագրելը, որ մեր երկրում, մեր հասարակության մեջ կան հանրային տրամադրություններ, թե կարող է նաև պետականություն չունենանք, բայց վայելենք, դա նշանակում է, որ այդ վիճակին կարող ենք հանգել։ Նայենք, թե արտաքին աշխարհը՝ անմիջական հարևանները, հակառակորդները, թշնամիները, պոտենցիալ դաշնակիցները, մեզ նայելիս՝ ի՞նչ իրականություն են տեսնում։ Փորձենք մեզ կողքից նայել։ Պատերազմից հետո այս ժողովուրդը չի կարողանում ոտքի կանգնել, 44-օրյա պատերազմից անցել է չորս տարի, իսկ այս ժողովրդի ընտրանիները չեն կարողանում հետպատերազմյան վերականգնման նախագիծ մշակել իրենց ազգի համար»,- ամփոփեց Վահե Հովհաննիսյանը:
Եթե համարենք, թե այս իշխանությունն անփորձ ու անգրագետ է, կարող է պարագլխի արած հայտարարությունների կապակցությամբ տարակուսանք առաջանալ, բայց եթե հարցին մոտենանք այն վստահությամբ, որ սա դրսից բերված իշխանություն է և գործում է բացառապես ի շահ Ադրբեջանի և Թուրքիայի, ամեն ինչ տեղն է ընկնում։
Մինչ աշխարհն ու տարածաշրջանը խելահեղ տեմպով վերափոխվում են, մինչ մեր նկատմամբ սպառնալիքներն ու մարտահրավերներն աճում են, վարչախմբի պարագլուխներն այստեղ հեծանիվ, խաշլամա ու ֆեստիվառ են վայելում։
Այսօրվա իշխանություններին հարկավոր է դիտարկել այն քաղաքական գործառույթի տրամաբանության մեջ, որը նրանք կարծես ի սկզբանե վերցրել են։ Հայաստանի վարչակազմը, ըստ էության, որքանով դա հնարավոր է՝ և՛ սպասարկում է ՌԴ շահերը Ուկրաինայի հետ հակամարտության և Արևմուտքի հետ ճգնաժամի հարցում, և՛ հասցնում է սպասարկել Թուրքիայի շահերը։
Հա՞շտ է քաղաքացին իր անունից պարբերաբար վերցվող բազմամիլիոնանոց վարկերի հետ, որոնցից իր կենսամակարդակը չի փոխվում։
Այս չորս տարիներին Հայաստանի անվտանգային համակարգը հիմնովին խաթարվել է, անվտանգությունը ծայրահեղ խոցելի է դարձել, մինչդեռ մեր երկիրը երբևէ նման իրավիճակում չի եղել։
Ընթացիկ իրավիճակի առաջին ասոցիացիան, որն առաջանում է, թումանյանական կկվի հեքիաթն է, և խոշոր հաշվով՝ դա նաև հռչակված քաղաքականությունն է։ Սեփական ձագերով կերակրել աղվեսին՝ առանց որևէ վերջակետի, կարմիր գծի կամ երբևէ կանգ առնելու մտադրության՝ սա Նիկոլ Փաշինյանի վարած քաղաքականությունն է, այդ մարդն ակնկալում է, որ ինչ-որ պահի կգան լավ ժամանակներ, իսկ մինչ այդ՝ ինչ էլ ուզեն, պիտի տաս։
Խաղաղության պայմանագիր չի լինելու, Նիկո՛լ Փաշինյան։
Վայ այն երկրին, որի թագավորի մանուկ է և կամ՝ մանկամիտ։
«Փաշինյանն ասում է այն, ինչ Ալիևն է իրեն ասում, նա կարծես Ալիևի բարձրախոսը լինի։ Ալիևը բավական խորամանկ է, ինքն էլ, Թուրքիան էլ հասկանում են, որ իրենց պետք չէ բացահայտ պատերազմական կոչեր անել։ Նրանք կարող են համատեղ վարժանքներ անցկացնել, այլ ձևերով հաղորդակցվել, իսկ փակ կապուղիներով այդ բանակցողները, լինելով բավական լավ դիվանագետներ, չեն ասում՝ մենք պատերազմով ենք սպառնում, ասում են՝ չենք ուզում պատերազմ լինի»։
Նիկոլը շատ է սիրում խոսել միֆական հինգերորդ շարասյունից, բայց պարզ մտավարժանք անելու դեպքում պարզվում է, որ հինգերորդ շարասյունն արդեն քանի տարի է՝ տեղակայված է կառավարական թիվ մեկ շենքում։
Երկրի մոտալուտ կապիտուլյացիայի թեմայից շեղելու համար վարչախումբը հայ հասարակությանը որոշել է զբաղեցնել նոր թեմայով՝ դեպի Եվրոպա վիզաների ազատականացում, որի շուրջ բանակցությունները սկսվել են։
Զիջումները հիմա չեն սկսվել, հայությունը գետնի վրա զիջումներ անում է դեռևս 19-րդ դարավերջից։ Առաջին մեծ զիջումը տեղի ունեցավ ութ դար առաջ, երբ կորցրինք պետականությունը, բայց 19-րդ դարավերջին սկսվեցին իրական զիջումները։ Այդպես զիջեցինք Արևմտյան Հայաստանն ու Արևելյան Հայաստանի մեծ մասը։ Հիմա զիջում ենք Արևելյան Հայաստանի մնացորդները, 2023-ին Արցախի անկումը՝ վառ օրինակ։
Կարծես թե ինչ-որ բան այն չէ, թեև թվում է՝ ամեն ինչ նորմալ է։ Այսօր մենք գտնվում ենք ազգային-քաղաքական մի թոնրի մեջ, որտեղ ամեն ինչ լցված է այրելու, վառելու համար, բայց այն, ինչ պետք է այդ թոնրում թխել, մենք չունենք։ Եթե թոնիրը պիտի վառենք, ուրեմն մենք մեզ ենք այրելու, որովհետև մենք բոլորս հայտնվելու ենք այդ թոնրի մեջ։
Հետպատերազմյան այս տարիներին թշնամի Ադրբեջանի հետ ոչ միայն որևէ քայլով չենք մոտեցել, այսպես կոչված, խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը, այլ ճիշտ հակառակը՝ նախապայմանների ցանկը միայն ընդլայնվել է։
Սրանց աննպատակ վատնումների, շռայլ աշխատավարձերի ու պարգևավճարների, անիմաստ գործուղումների ու օրապահիկների, ծառայողական ավտոմեքենաների ու խորհրդականների քանակի մասին շատ է խոսվել։
Հայկական պետության կազմաքանդման ուղղությամբ երկար տասնամյակներ մեր թշնամիները ջանքեր են գործադրել։ Թուրքերն են մեղավոր, նրանք են այդպես անում։ Տարիներ, գուցե դարեր կանցնեն, և երբ արդեն աշխարհակարգ փոխվի, ու անաչառ պատմիչները սկսեն գրել այս օրերի պատմությունը, երևի թե նրանք կօգտագործեն նեոգաղութացում արտահայտությունը՝ բնորոշելով այն երևույթները, որոնց մենք այսօր ականատես ենք։ Մենք գիտենք, որ մարդկային բնույթը չի փոխվել, և ռեալիստական հայեցակետից նայելով՝ մարդը միշտ ուզում է ավելին ունենալ, ընդարձակվել։
Աշխարհում չեք գտնի երկրորդ առաջնորդի, որը գնա-հասնի ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեա և հարյուրավոր այլ ղեկավարների ներկայությամբ դիմի թշնամի պետության ղեկավարին՝ խնդրելով ցույց տալ իրեն իր իսկ ղեկավարած պետության քարտեզը։
Հիշենք՝ քանի անգամ է Փաշինյանը հրաժարականի ամբոխահաճ խոստումներ տվել, նույնիսկ պատրաստակամություն է հայտնել կախաղան բարձրանալու և գնդակահարության պատի տակ կանգնելու, եթե ժողովուրդը ցանկանա։
Այսօր Հայաստանում զուգահեռ իրականություններ կան, և դրանցից մեկը որևէ առնչություն չունի իրականության հետ։ Կա ինչ-որ վիրտուալ իրականություն, որին առնչվում են «ազգի ընտրյալները», որոնք հիմնականում զբաղված են ժամանակ ձգելով, քանի որ, ինչպես վերջին շրջանում խոստովանում են, իրենց վարկերը պիտի փակեն։ Կա նաև իրական ու հիմնարար խնդիր՝ անվտանգություն, պետության գոյատևում։ Ցավոք, հանրության ոչ մեծ մասն է ընկալում, որ դա բավականին լուրջ խնդիր է։
Ո՞վ է աղետալի հուսահատության, կորստաբեր ներկայի ու ոչնչացած ապագայի հեղինակը։
