Հայաստանի նոր ԱԺ-ն կլինի ավելի կարմիր
Ընտրական նոր օրենսգրքի պատմականության, աննախադեպության ու բացառիկության մասին այնքան շատ ու այնքան բարձր խոսվեց, որ թվում է՝ Հայաստանում այլևս անցկացվելու են միայն արդար, հատկապես ազատ ու առանձնապես արդար ընտրություններ։ Բոլոր բարձր խոսողների ասածի հիմքում այն է, որ Ընտրական նոր օրենսգրքով նոր խաղի կանոններ են սահմանվում, որոնք հնարավորություն կտան ավելի ազատ ընտրություններ անցկացնել։
Այո, Ընտրական նոր օրենսգիրքն իսկապես էականորեն բարելավել է ընտրությունների անցկացման կանոնները՝ բավական բարդացնելով ընտրակեղծարարությունը և բարձրացնելով վերահսկողության մեխանիզմները։ Բայց բոլոր դրական կողմերով հանդերձ՝ Ընտրական օրենսգիրքն ընտրությունների անցկացման ընդամենը տեխնիկական, ընթացակարգային կանոնների հավաքածու է, որը փոխվել է, դարձել է ավելի լավը։
Մինչդեռ նույնն են մնացել, իրականում՝ ավելի արմատացել են ընտրություններին մասնակցելու ու հաղթելու քաղաքական, բովանդակային կանոնները, որոնք եթե ձևակերպենք մեկ բառով, արտահայտվում են քաղաքական ուժերի լոյալությամբ, իսկ ավելի հաճախ՝ կույր պաշտամունքով։
Հայաստանի քաղաքական դաշտում մնալու, ոչ թե ուղղակի մնալու, այլ որոշումների կայացմանը թեկուզ՝ ընդդիմադիրի, թեկուզ՝ օրենսդիրի կարգավիճակով հանդես գալու միակ կանոնը եղել և շարունակում է մնալ լոյալությունը Ռուսաստանին։ Դա արդեն այնքան անթաքույց է ու այնքան բացահայտ, որ նույնիսկ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչներն են ուղիղ հայտարարում՝ Հայաստանի հիմնական կուսակցությունները Հայաստանը տեսնում են ԵՏՄ-ում, ՀԱՊԿ-ում։ Ամենայն ռուսականում, մի խոսքով։ Այսինքն՝ ընդամենը մի քանի ամիս հետո Հայաստանում ընտրվելու է նոր խորհրդարան, որում տեղ զբաղեցնելու հիմնական պայմանը լինելու է լոյալությունը Ռուսաստանին ու ռուսական նախագծերին։
Դա Հայաստանի իշխանության հանդեպ լոյալությունից ավելի զորեղ ու ավելի երաշխավորված լոյալություն է, քանի որ բոլոր նրանք, ովքեր ավելի ջերմեռանդորեն են պաշտպանում ռուսական շահը հայկական շահից, նրանք իշխանությունների հետ հարաբերություններում ունեն արտաքին ինդուլգենցիա։ Քանի որ, ինչպես իշխանության, այնպես էլ ընդդիմության ինդուլգենցիաները բաշխողը մեկն է՝ Ռուսաստանը, որը Հայաստանի կառավարության վերջին փոփոխությամբ առժամանակ կարողացել է հանդարտեցնել հակառուսականության ալիքը։
Հասարակության հիշողությունը, ինչպես ասում են, և ինչպես ցույց է տվել կյանքը, իրականում կարճ է։ Այսօր արդեն քչերն են հիշում ապրիլյան պատերազմն ու Ադրբեջանին վաճառված ռուսական զենքն ու զանազան դմիտրիների ադրբեջանասպասարկ հայտարարություններն ու քայլերը։ Նոր կառավարությունը բերել է գազի գնի նվազեցման հույս, ինչը հերիք է կրկին Ռուսաստանի հանդեպ սիրով լցվելու համար։ Հենց դա էլ մենք տեսնում ենք ընտրություններին մասնակցել պատրաստվող քաղաքական ուժերի վարքագծում։
Իսկ ընդդիմությո՞ւնը։ Ընդդիմությունը դեռևս միայն խոսում է հնարավոր համախմբման մասին։ Բայց անգամ խոսակցությունների մակարդակում, հենց խոսք է գնում արտաքին կողմնորոշման մասին, ընդդիմադիրների մեծամասնությունը ևս սկսում է իրեն գցել համապատասխան բախչաները։
Ընտրական նոր օրենսգիրքը, իհարկե, կարևոր է։ Բայց ոչ այնքան, որքան Հայաստանի քաղաքական ուժերի բովանդակությունը, որը, լայն իմաստով՝ հանգում է Ռուսաստանի հանդեպ լոյալությանն ու տեղի իշխանությանը ժանրի կանոնների համաձայն հասցված կսմիթներով։ Ռուսները կարողացան մարսել հակահայկականության հերթական չափաբաժինը։ Որովհետև հակառուսականությունը խլացվեց քաղաքական ուժերի մեծ մասի ռուսահաճության գոռոցների ներքո։ Հիմա բոլոր դրանք պատրաստվում են ընտրությունների։ Նրանք վստահեցնում են, որ խորհրդարան անցնելու դեպքում ևս մի քանի տարի անշեղորեն կպաշտպանեն Ռուսաստանի շահերը Հայաստանում և Հայաստանից դուրս։
