«Եթե նման բան լիներ, մենք իմանայինք, և առաջինը կբարձրաձայնեինք և չէինք մասնակցի նման երևույթների»․ Դավիթ Բաբայանը՝ Սամվել Բաբայանի հայտարարությունների մասին
Արցախի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Սամվել Բաբայանը երեկ «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում անդրադարձել է նախկինում իր արած այն հայտարարությանը, որ ժամանակին ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանն Արցախի հարցում բանակցել է զիջումների գնալու համար։
Նա մասնավորապես ասել է. «Ինչ էլ ինքն ասի, այսօր մեր ձեռքի տակ կան փաստաթղթերը, որոնք իրենք բանակցել են: Շատ պարզ, հստակ ասվում է, որ 5 շրջանը հանձնում ենք, հետո երկու շրջանը, հետո մի միջանցք, այդպես էլ Ղարաբաղի կարգավորումը չի երևում: Եվ զորքեր են մտցնում դա ապահովելու համար: Հիմա ես եմ հարց ուղղում՝ դա զիջո՞ւմ է, թե՞ զիջում չի, դա դավաճանությո՞ւն է, թե՞ ոչ: Եթե Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությունում հստակ գրված է, որ այն տարածքները, որոնք մեր հսկողության տակ են, դրանք ամբողջովին մերն է: Հարց է ծագում՝ Արցախի ժողովրդից հարցրե՞լ են՝ գնալով այդ բանակցություններին: Որևէ մեկն իրենց լիազորե՞լ է, թե՞ ոչ: Ես ուղղակի կխնդրեի՝ մարդիկ բերանները փակեն, չխոսեն այլևս: Իսկ եթե իրենց հետաքրքրում է հրապարակել այն գաղտնի փաստաթղթերը, որոնք այսօր ունենք՝ ինչ բանակցություններ են վարել, պատրաստ ենք դա էլ հրապարակելու, բայց դա մեր ազգային շահերին վնաս է, դրա համար չենք խոսում դրա մասին: Իսկ եթե որևէ մեկն ուզում է մոտիկից ծանոթանալ, իմ ձեռքի տակ կան, կարող է Անվտանգության խորհուրդ ներկայանալ, մենք իրենց ծանոթացնենք, թե իրենք ինչ են բանակցել, ինչ փաստաթղթի են եղել պատրաստ, որտեղ պետք է ստորագրեին և ինչու են Արցախի Սահմանադրությունը փոխել, երեք տարի երկարաձգել Արցախի նախագահի կյանքը»։
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի նախագահի արտաքին հարաբերությունների գծով խորհրդական Դավիթ Բաբայանն անդրադառնալով Սամվել Բաբայանի հայտարարությանը՝ նշեց, որ չի ցանկանում լինել որևէ մեկի դատապաշտպանը կամ մեղադրողը։
«Ասեմ, այս մի գործիչը ճշմարտությունն է ասում, մյուսը՝ թաքցնում է, կամ այս մեկը ճիշտ է, մյուսը՝ սխալ, սա իմ ոճը երբեք չի եղել։ Կարող եմ ասել հետևյալը, եթե Սամվել Բաբայանն ասում է, որ նման բան կա՝ պետք է դիմեք իրեն, եթե կա մեղադրանք, թող Սերժ Սարգսյանն այդ մեղադրանքը փարատի։ Ես միայն մեկ բան կասեմ և դրա մասին միշտ ասել ու բարձրաձայնել եմ՝ որպես հասարակ քաղաքացի, գիտնական ու կուսակցապետ՝ մենք ունենք մեր դիրքորոշումը։
Ընդհանրապես վերադարձ անցյալին չի կարող լինել՝ ո՛չ սահմանների, ո՛չ կարգավիճակի առումով։ Ես հպարտ եմ, որ այդ բանաձևի համահեղինակներից մեկը ես եմ։ Հպարտ եմ նաև, որ Աստծո կամոք ստացվել է, և այն գաղափարը, որն առաջարկել եմ՝ իմ փոքր լուման ունեմ։
Օրինակ՝ Քարվաճառի շրջանը մեր կարևորագույն, ռազմավարական նշանակություն ունեցող տարածքներից մեկն է, որը ջրային դոնորն է Մայր Հայաստանի, որտեղ սկիզբ են առնում Արփա և Որոտան գետերը, հենց Քարվաճառի շրջանում, այսինքն՝ սնում են Սևանա լիճը, որը մեր ջրային պաշարների 80 տոկոսն է։ Քարվաճառում սկիզբ է առնում նախկին Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի ջրային պաշարների 85 տոկոսը։ Հետևաբար, երբևէ նույնիսկ չպետք է մտածել, որ Քարվաճառը կարող է անցնել հակառակորդի տիրապետության տակ, ինչպես կարող է որևէ մեկն այս տարածքի մասին խոսել առհասարակ»,- նշեց Դավիթ Բաբայանը։
Նա նաև նկատեց, որ այսպես է մտածում նաև ժողովրդի մեծ մասը, որ վերադարձ անցյալին չի կարող լինել, ուստի այն մարդը, որ կարող է փաստաթուղթ ստորագրել և ասել, որ կարող է լինել վերադարձ՝ բնական է, նա կդառնա դավաճան, եթե նման բան անի, իհարկե։
«Եթե նման բան լիներ, երբ, օրինակ, ես աշխատում էի պետական կառավարման մարմիններում, և մենք իմանայինք, որ նման բան կա, առաջինը կբարձրաձայնեինք և չէինք մասնակցի նման երևույթների։ Եթե կա մեկը, ով կասի՝ կա նման բան՝ թող ապացուցի, և մեկը, ով ասում է՝ չկա՝ նա նույնպես թող ապացուցի։ Բայց ես ասում եմ, որ վերադարձ անցյալին չի կարող լինել»,- հավելեց Դ. Բաբայանը։
Նա նաև ընդգծեց, որ հեղինակել է այն բանաձևը, որ տարածքների խնդիր չկա, կա սահմանների հարց։
«Այո, կա սահմանների հարց, քանի որ սահմանների խնդիրը ոչ միայն բուն Ադրբեջանի հետ է, այլև ինքներս մեզ հետ, եթե վաղը միջազգային հանրությունը ճանաչի Արցախի Հանրապետությունը ներկայիս սահմաններով, սա մեզ համար ընդունելի՞ է։ Սա կնշանակի, որ վերջ՝ Արցախի Հանրապետությունն այլևս չի խոսելու Գետաշենի, Հյուսիսային Արցախի, Չարդախլուի մասին, մենք սրան պատրա՞ստ ենք։ Այսինքն՝ երբ մենք ասում ենք՝ փոխզիջում, սա պետք է մենք դիտարկենք ինքներս մեզ հետ, հետևաբար՝ սա բարդ հարց է։ Ոչ միայն պետք է դիտարկենք Ադրբեջանի հետ սահմանների հստակեցումը, այլ ինքներս մեզ հետ, մեր իղձերում, սրտերում»,- շեշտեց նա։
Դավիթ Բաբայանի խոսքով՝ տասնամյակներ շարունակ Արցախը բռնակցված է եղել Ադրբեջանին, և քանի որ հայ ժողովուրդը միշտ ցանկացել է թոթափել այդ լուծը, նրա մոտ եղել է ազգային-ազատագրական պայքարի հոգեբանություն։ Հետևաբար, երբ սկսվեց ազատագրական շարժումը, հիմնական նպատակը դիտարկվում էր՝ որպես Արցախի կարգավիճակի փոփոխություն, այսինքն՝ վերամիավորվել Մայր Հայաստանին, որպեսզի ամեն ինչ լավ լիներ։ Սա, իհարկե, միամտություն էր, բայց այդպես էր։
«Նույնիսկ Արցախի պատերազմի ժամանակ և դրանից հետո կային մարդիկ, այդ թվում՝ քաղաքական վերնախավում, որոնք մտածում էին՝ ազատագրված տարածքները կարելի է տալ Ադրբեջանին։ Սա անում էին ոչ թե դիտավորյալ, ես հեռու եմ այդ գաղափարից, չեմ ուզում հավատալ, որ նման բան կարող էին անել, բայց մտածում էին, որ այսպես առևտրի միջոցով ինչ կա՝ տան, փոխարենը՝ ստանան կարգավիճակ։ Սակայն իրականությունն այլ բան թելադրեց, որ դա այդպես չի կարող լինել, և, փառք Աստծո, Արցախում տեղի ունեցավ այդ փոփոխությունը՝ ազգային-ազատագրական շարժման գաղափարախոսությունից մենք մտանք պետականաշինության տեսլական։ Իսկ այստեղ պետք է լինեն սառը դատողություններ, պետք է նաև հզոր գիտակրթական համակարգ, որպեսզի մենք իմանանք՝ ինչ ունենք։ Հիմա եթե չիմանայինք, որ Քարվաճառը հիդրոդոնոր է, դրա ապագայի մասին ավելի հեշտ կարող էինք խոսել, չէ՞, բայց երբ գիտենք, արդեն այլ հարց է։ Այսինքն՝ սա կոմպլեքս խնդիր է, և իմ խորին համոզմամբ՝ չի կարող լինել վերադարձ անցյալին։ Հենց եղավ վերադարձ անցյալին, սա առնվազն կլինի Արցախի Հանրապետության կորուստ 100 տոկոսով, նաև՝ հայոց պետականության կործանում։ Այն մարդիկ, որոնք մտածում են, թե կարելի է ինչ-որ ձևով դա կարգավորել վերադառնալով անցյալին՝ լինելու է կործանում, սա շատ լավ պետք է հասկանանք»,- նշեց Դավիթ Բաբայանը։
Թե ի՞նչ հետևանքներ կունենա այս ամենը, երբ Արցախի հարցի լուծման շուրջ ուժերը միավորելու փոխարեն, ռեսուրսները մեղադրանքների վրա են վատնվում, Դավիթ Բաբայանը նկատեց՝ իհարկե, իդեալական կլիներ, որ բոլորն իրար հետ շատ լավ լինեին՝ անկախ ամեն ինչից, բայց հարց է առաջնում, այդ ամենը իրատեսակա՞ն է՝ դժբախտաբար ոչ։
«Կան ներքաղաքական պայքարի կանոններ, որի համաձայն՝ ընթանում է այն, ինչ կա, խնդիրը դա չէ։ Հարցն այն է, որ մենք, անկախ ամեն ինչից՝ նույնիսկ, եթե կա ներքաղաքական պայքար, դա պետք է բերի էվոլյուցիայի, այսինքն՝ կատարելագործման։ Սա չի նշանակում, որ, եթե կան սխալներ, դրա մասին չպետք է խոսել, իհարկե, պետք է խոսել, բայց դա անել ոչ թե՝ քավության նոխազներ փնտրելով, այլ՝ իրավիճակը լավացնելով։ Սա իմ և մեր Պահպանողական կուսակցության կարծիքն է»,- եզրափակեց նա։
