Կապանում «Հայաստան-Իրան. Համագործակցության ընթացքն ու նոր հեռանկարները» խորագրով փորձագիտական եռօրյա համաժողովի շրջանակում լրագրողների հետ զրույցում ՀՀ-ում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին հերթական անգամ հիշեցրել է իր երկրի դիրքորոշումը կոմունիկացիաների բացման հարցում, որ Թեհրանը կողմ է տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների բացմանը, բայց հաշվի առնելով Հայաստանի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը:
Սյունիքի մարզպետ Ռոբերտ Ղուկասյանի խոսքով՝ Սյունիքում իրավիճակը նույնն է, իսկ թե սահմանազատման հետ կապված ինչ խնդիրներ կարող են լինել՝ չի կարող ասել։ Ըստ նրա, պետք է ինչ-որ աշխատանքներ սկսվեն, որպեսզի կարողանան ասել, թե ինչ խնդիրներ կարող են լինել։
Պարզ է, չէ՞, որ Բաքուն չի ցանկանում գնալ հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտի լուծման, այս պահին Ալիևի նպատակը խաղաղության գործընթաց ցույց տալն է, հաջորդ պահին՝ շանտաժն ու ագրեսիան։ Իսկ թե ինչ հաշվարկներով են առաջնորդվում ՀՀ ռազմաքաղաքական ղեկավարները, երբ թշնամու հավանական էսկալացիան գնահատում են գալիք տարվա գարնանը, ես չեմ կարող ասել։
Գործոնները բազմազան են, բայց սովորաբար նման գնահատական մշակվում է՝ առաջին հերթին հաշվի առնելով տարածաշրջանային ռազմաքաղաքական իրավիճակը և նրա զարգացման միտումները:
«Լացով ու ծիծաղով ասացինք՝ Շուռնուխի այս հատվածը մի հանձնեք, հայկական է, մեզ ասում էին՝ որոշված բան է, թույլ մարդիկ եք, իրավունք չունեք նման միջազգային հարցեր առաջ քաշեք»,- ասաց մեր զրուցակիցը և ընդգծեց՝ Շուռնում 13 տները, որոնք հանձնվեցին թշնամուն ու դրանց փոխարեն կառուցվեցին նորերը, տրվել են բնակիչներին և փաստաթղթի մեջ գրված է՝ պետության կողմից նվիրատվություն։
Ցավալիորեն պետք է արձանագրել, որ Հայոց պատմության անցյալի էջերում հանդիպում ենք դեպքեր, երբ ազատագրական, պատերազմական կամ քաղաքական իրավիճակներում թշնամիներին օգնող ձեռքը գրեթե միշտ լինում է ներսից:
44-օրյա պատերազմը, ըստ էության, կարելի է բաժանել մի քանի փուլի, շրջափուլի կամ ժամանակահատվածի, որոնց մենք ժամանակ առ ժամանակ անդրադառնում ենք։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ, «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ Սուրեն Սուրենյանցն է։
Նրա դիտարկմամբ՝ 2025 թվականի բյուջեի նախագծում արհեստավարժությունն ու պոպուլիզմն առճակատման մեջ են. մի կողմից՝ բյուջեի ուղերձում կարդում ենք պոպուլիստական ցանկություններ, թե Կառավարությունը հավակնում է 7 տոկոսանոց տնտեսական աճի, կամ խթանում է ներդրումները, մյուս կողմից՝ տեսնում ենք ֆինանսների նախարարության ներկայացրած արտաքին և ներքին սպառնալիքները, որոնք խիստ բացասաբար են ազդելու տնտեսության վրա։
«Սա ամբողջությամբ կեղծ է, սուտ, որը Թուրքիան փորձում է հրամցնել Հայաստանին, թե՝ դուք շահառու եք լինելու։ Բայց ինչո՞վ է Հայաստանը շահառու լինելու․ սահմանները չեն բացում, միայն ուզում են ստեղծել «միջանցք», տարանցիկ դարձնել Հայաստանը՝ ստեղծելով վերահսկելու մեխանիզմներ։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար, քաղաքական վերլուծաբան Վարդան Հակոբյանն է։
«Այո, նախ 2020 թվականի պատերազմը չէր լինի․ դա ինչ-որ քաղաքական լուծում կունենար, ու Արցախում կբնակվեին հայերը, այն կլիներ ՀՀ վերահսկողության տակ»։
«ՌԴ նախագահ Պուտինը պատահական չէ, որ ընդգծեց՝ եթե ամեն ինչ այսպես շարունակվի, Հայաստանի հետ առևտաշրջանառության ծավալները կհասնեն 16 միլիարդ դոլարի։ Եթե այսպես շարունակվի ձևակերպումը կարևոր է, դրանով Պուտինն ուղղակի Փաշինյանին հասկացրեց՝ մի՛ կտրեք այն ճյուղը, որի վրա նստած եք։ Հայաստանի ղեկավարը գնացել էր Մոսկվա, որովհետև տեսնում է՝ Ռուսաստանից Հայաստանի տնտեսական կախվածությունը շատ մեծ է, իսկ այլընտրանքներ իրենք չեն կարողացել ստեղծել, հետևապես պետք է հաշվարկել՝ արդյո՞ք պետք է եղածը կորցնել՝ խզելով այդ կողմի հետ հարաբերություները»,- ասաց Մարտիրոսյանը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ, «Հայկական նախագիծ» գիտակրթական կենտրոնի համահիմնադիր Էդգար Էլբակյանն է։
«Զարմանալի է՝ միայն Հայաստանո՞ւմ չեն նկատում, թե ովքեր են այս իշխանությունները, սրանք թուրք-ադրբեջանական գործակալներ են, դրսում այս ամենն այնքան ակնհայտ ու տեսանելի է։ 2018 թվականից սրանք Հայաստանը բզկտել են, մասնատել։ Ձեզ թվում է, մեր երկրում ԱԱԾ-ն իր տեղո՞ւմ է, հանուն երկրի՞ է աշխատում, որ այդպես լիներ՝ 2018 թվականին բոլորը չէին գնա Սերժ Սարգսյանին ասեին՝ հեռացիր, ժողովուրդը քո դեմ է։ Փոխարենը՝ պետք է ասեին, որ ոչ թե ժողովուրդն է նրա դեմ, այլ Թուրքիան ու Ադրբեջանը, ովքեր Նիկոլին բերեցին իշխանության»,- հավելեց մեր զրուցակիցը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը թյուրքագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու Վարուժան Գեղամյանն է։
Ներքին Հանդի 22 տներ, որոնք վնասվել էին Ադրբեջանի ագրեսիայի հետևանքով, կունենան նոր տանիքներ․ տանիքների նորոգման աշխատանքների նպատակով օրերս Քաղաքաշինության կոմիտեն «Շին» ՍՊԸ-ի հետ կնքել է պայմանագիր, որի գինը 201 միլիոն 882.726 դրամ է։
«Ալիևը պահանջում է նաև Հայաստանում արգելել և վերահսկել բոլոր ազգային կուսակցություններին և հասարակական կազակերպություններին, ինչպես նաև Հայաստանից ստանալ փոխհատուցում՝ գումարը չունեք, տարածք տվեք տրամաբանությամբ»,- ասաց Կարեն Իգիթյանը։
168․am-ը թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանից հետաքրքրվեց Փաշինյանի՝ այլ երկրի դիվանագիտական տարածքում հանդիպման գնալու պատճառների և Թուրքիայի նախագահի ակնարկած «արդարության» մասին։
«Հայաստանին պետք չէ միջանցք որևէ տեսքով․ պետք չէ միջանցք, որտեղ կանգնելու են թուրքերը, կամ՝ ռուսները, և կամ՝ որևէ ընկերություն, որը, հնարավոր է՝ վաճառի ՀՀ շահերը,- շեշտեց Հրանտ Միքայելյանը, ապա անդրադառնալով այս իրավիճակի այլընտրանքներին՝ նկատեց,- Իրավիճակն արդեն բավականին խորացել է․ հեշտ չի լինելու հաստատ։ Այդ ելքը պետք է փնտրել․ կան երկրներ, որոնք ևս չեն ուզում այդ միջանցքը՝ սկսենք Իրանից, չեմ կարծում, թե Ֆրանսիան ու Հնդկաստանն են շահագրգռված։ Այս հարցում, օրինակ, կարող ենք դաշնակիցներ ունենալ, բայց պետք է ունենալ հստակ դիրքորոշում, ինչը Փաշինյանը չունի»։
168.am-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ռուսաստանաբնակ քաղաքագետ Կարինե Գևորգյանն է:
«Արցախը Հայաստանի իշխանությունը հանձնել է գիտակցված՝ ունենալով հակառակի այլընտրանքը։ Առանց Հայաստանի իշխանության հետ գործակցության, Ադրբեջանը չէր կարող Արցախը հայաթափել։ Իսկ ինչ վերաբերում է ՀՀ դե ֆակտո վարչապետի կողմից օգտագործվող ձևակերպումներին, ապա դրանք պատկանում են նրա հոգևոր հորը, որը ժամանակին ասել էր՝ Արցախը պատրաստ էր ճանաչել Ադրբեջանի կազմում՝ սակայն որոշակի ինքնավարությամբ։ Հետևապես, Փաշինյանն ու Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ծագումնաբանական առումով նույն էլիտայի էվոլյուցիան են»,- ասաց Էլբակյանը։
Ռուսաստանից ու Իրանից ներկրում ենք գազ, որոշ ժամանակ առաջ Ադրբեջանից հայտարարություններ էին հնչում, որ ապագայում խաղաղության հաստատման դեպքում կարող է Հայաստանը գազ ներկրել նաև Ադրբեջանից:
Արվեստագետը «Ռևանշ լինելու է» խորագրով շարք է անում այն հույսով, որ մի օր ռևանշ իսկապես լինելու է. «Ես փորձում եմ արթուն պահել ռևանշի գաղափարը, որովհետև այն կենսակերպ է: Եթե դա էլ վերանա, մենք դառնալու ենք գնչու կամ վերանալու ենք ընդհանրապես: Ռևանշն այն է, որ մենք պետք է պատրաստվենք հարատև կռվի, և դա այսօր կամ 5 տարի հետո չի լինելու, այդ ռևանշը չգիտեմ՝ երբ է լինելու, բայց իմ խնդիրը քարոզն է»:
Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունն օրերս հերթական հրատապ մեկ անձ ընթացակարգով գնումն է կատարել իր հիմնական մատակարարներից մեկից՝ «ՀԱԼԴԻ Քոնսալթ» ՍՊԸ-ից։ Պայմանագրի գինը 8 միլիոն 700 հազար դրամ է․ այս գումարի շրջանակում ընկերությունը պետք է ստանձնի Մ-2, Սյունիք, Աղվանի-Տաթև միջպետական նշանակության ավտոճանապարհի Վերին Խոտանանը շրջանցող ճանապարհահատվածի կառուցման աշխատանքների 2-րդ փուլի տեխնիկական հսկողության աշխատանքների պարտավորությունը։
«Այս վարչախումբն արդեն քանի տարի է՝ զբաղված է Հայաստանի անվտանգային համակարգի կազմաքանդմամբ։ Կա՛ այլընտրանք, և դա բաղկացած է մի շարք տարրերից։ Մեր պաշտպանական համակարգը պետք է օգտագործի երկրի ներսում առկա ներուժը, օրինակ՝ ներգրավի ՊԲ նախկին զինծառայողներին, զարգացնի տեղական ռազմարդյունաբերությունը, ստեղծի պահեստազոր, և այլն»։
Կովկասի և Թուրքիայի հարցերով փորձագետ, Թեհրանի Հայ Դատի hանձնախմբի նախագահ Իսակ Յունանեսյանն այն կարծիքին է, որ վերջին օրերի Իրանի ակտիվությունը փաստում է՝ Հայաստան-Իրան սահմանի՝ «կարմիր գիծ» լինելու վերաբերյալ արված հայտարարությունները լոկ խոսքեր չեն:
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանն այսօր խորհրդարանում լրագրողների հետ զրույցում խոսելով Սյունիքով Ադրբեջանը Նախիջևանին կապող ճանապարհի վերահսկողությունը մասնավոր պահնորդական կազմակերպությանը տալու հարցի մասին, նկատեց՝ դրա վերաբերյալ բոլոր պայմանավորվածությունները հայելային են և հայելային տրամաբանության մեջ է քննարկվում։
Էդգար Ղազարյանն ու Դավիթ Սարգսյանը «Երկու ճակատ» պոդկաստի հերթական թողարկմանն ամփոփում և վերլուծում են շաբաթական լրահոսը։
Ազատամարտիկ, չարեքթարցի Աշոտ Սևյանի մոտ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը, թե «Ադրբեջանի զինված ուժերը ՀՀ օկուպացված տարածքներից պետք է դուրս գան միայն բանակցություններով», պարզապես ծիծաղ է առաջացնում։
