Դա լինելու է անդատավոր ու անփաստաբան դատավարություն ու դատավճիռը լինելու է ծանրագույնը, եթե անգամ դատվողի մեջ մարդ չի մնացել։
«Ես ուզում եմ դիմել Բաբկեն Թունյանի հարևան Պողոսին. բարև, Պողո՛ս, հույս ունեմ, որ Դուք ևս հետևում եք եթերին, որովհետև ես հիմա մի քանի հայտարարություն ունեմ անելու, Պողոս, որոնք ուղղակիորեն վերաբերում են քեզ,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարեց ԱԺ նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը և հավելեց,- Իհարկե, ես քեզ չեմ ասի՝ «անգրագետ Պողոս», ինչպես քեզ ասում էր քո հարևան Բաբկեն Թունյանը, ուղղակի ես շատ եմ ուզում, որ իմ մի քանի հայտարարությունները լսես դու և Բաբկեն Թունյանի մնացած հարևանները»։
Պատմությանը հայտնի են նաև այդպիսի փորձ ունեցող երկրներ, որոնք հիմնականում ունեցել են ողբերգական ավարտ։ Հենց այդպիսի երկրների շարքին կարելի է դասել Հայաստանը, որի ղեկավարը պետական կառավարումն իրականացնում է հենց «փորձելու և սխալվելու» սկզբունքով, ու վերջին 5 տարիներին բոլոր կենսական ուղղություններով նրա փորձերը միայն սխալ արդյունք են ունեցել՝ հանգեցնելով ողբերգական հետևանքների։
Քաղաքագետ Սերգեյ Շաքարյանցի գնահատմամբ՝ Ադրբեջանը Նախիջևանի հետ կապող ճանապարհ այս պահին էլ գոյություն ունի՝ Իրանի տարածքում: Այս պարագայում նա անտրամաբանական որակեց ադրբեջանական կողմի հայտարարությունը՝ «Զանգեզուրի միջանցքն» Իրանի տարածքով անցնող մեկ այլ՝ նույնպիսի ճանապարհով փոխարինելու վերաբերյալ: Իսկ տարբեր հարթակներում միմյանց հակասող հայտարարություններով, ըստ քաղաքագետի, թշնամական երկրի իշխանությունները փորձում են շփոթություն առաջացնել միջազգային հանրության մոտ:
Այս համապատկերում ամենևին պատահական չի թվում, որ վերջին շրջանում Նիկոլ Փաշինյանը սկսել է հետևողականորեն թերագնահատել անվտանգության ապահովման հարցում զինված ուժերի դերը, ինչը տիրաժավորվում է իշխանական քարոզչության կողմից։ Այսինքն՝ քարոզչական հարթությունում իշխանությունը ստեղծել է փոքր բանակ ունենալու հանրային պահանջ և հիմա տեխնիկապես ցանկանում է իրագործել դա։ Հետաքրքիր է՝ ինչո՞ւ։
Ամեն ինչ իր գինն ունի, քաղաքականության մեջ՝ առավել ևս: Կենցաղում մարդիկ շատ զգայուն են գնային տատանումների նկատմամբ, առաջին անհրաժեշտության ապրանքների գներով որոշվում են զանազան սպառողական զամբյուղներ, կենսամակարդակի ցուցանիշներ և այլն: Եվ քանի որ ամեն ինչի չափման միավորը դրամն է, փողը, մարդիկ ամենայնից առավել ուշադիր հետևում են տարբեր արժույթների փոխարժեքների վայրիվերումներին:
Հայաստանի իշխանությունը համազգային կորուստը սգալու նվազագույն պատեհություն ապահովելու փոխարեն, գործնականում զբաղված է սրբապղծությամբ, որովհետև այսպիսի աղմուկն այսչափ կորուստներից մեջ ու դրանից հետո հավասարազոր է դիակապտությանը:
Այս պահին միակ տեսանելի հնարավորությունը «Կարմիր Խաչի» միջազգային կոմիտեի, ՄԱԿ տարբեր մարդասիրական գործակալությունների կողմից անհապաղ բժշկական օգնություն հասցնելն է՝ օդային ճանապարհով՝ ուղղաթիռներով: Միայն այդպես է հնարավոր այսօր տեղի ունեցած աղետալի պայթյունի հետևանքով ծանր այրվածքներով վիրավոր անձանց արագ ՀՀ բժշկական հաստատություններ հասցնել:
«Ուզում եմ ասել, որ դեռևս նախորդ օրը քրեական գործ է հարուցվել, շաբաթվա սկզբին էր, երբ առաջին դեպքերը եղան ոստիկանության նկատմամբ հարձակումների, քրեական գործ է հարուցվել զանգվածային անկարգությունների հոդվածով, նաև բռնության կոչերի, սահմանդրական կարգը բռնությամբ տապալելու կոչերով, այդ գործերով մի քանի տասնյակ ձերբակալված և կալանավորված անձինք կան։ ՀՀ իրավապահ համակարգը լիարժեք գործում է»,- ասաց նա։
Չոր թվերով ու փաստերով Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության դիմաց Արցախը ու Հայաստանը վճարել են 4000-ից ավելի մարդկային կյանքով, ազատագրված տարածքների ու Արցախի մեծ մասի, Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքների մի քանի հատվածների կորստով: Հայելային կերպով Ադրբեջանը ստացել է ճիշտ այնքան, որքան կորցրել են Արցախն ու Հայաստանը:
Փաստորեն, ճիշտ են հայաստանյան և ոչ հայաստանյան բոլոր այն մասնագետները, վերլուծաբանները, որոնք Նիկոլ Փաշինյանի և նրա թիմակիցների կողմից Արցախը և Հայաստանը այսպիսի աղետի, կործանման հասցնելու պատճառները ոչ միայն տեսնում են թշնամու հետ տանդեմ կազմելու և դավաճանական ծրագրեր առաջ մղելու մեջ, այլև, որ տարրական գիտելիքների, կրթության պակաս ունեն:
«Ընտանեկան մեծագույն ողբերգությունն էլ ո՞նց է լինում… Արցախի Ճարտար քաղաքում բնակվող Դադայան ընտանիքը ոչ միայն կորցրել է իր դստերը՝ 21-ամյա Հելենին (ով չարաբաստիկ ավտովթարի զոհերից էր և 9 ամիս շարունակ չէր տեսել հարազատներին), այլև նրան վերջին հրաժեշտի հնարավորությունից է զրկված…
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանն է:
Արցախյան երկրորդ պատերազմում Հայաստանի պարտությունից, դրան հաջորդած երկուսուկես տարվա իրադարձություններից հետո հայկական իրականության ամենաքննարկվող հարցը Նիկոլ Փաշինյանի դավաճանության վարկածն է:
Որոշակի առանձնահատկություններով, նաև հարմարավետության գոտու հետևանք է մեկ այլ հոգեբանական ու վերջին շրջանում հաճախ հիշվող ֆենոմեն՝ «ստոկհոլմյան համախտանիշը», որի դեպքում զոհը սկսում է էմոցիոնալ կապ, անգամ երախտիք ապրել իրեն ճնշողի, ստորացնողի նկատմամբ։ Դրա հիմքում ընկած է նույն իրողությունը՝ զոհը, ժամանակի հետ, սկսում է հարմարվել անգամ անմարդկային պայմաններին, որոնք ձևավորում են նրա կոմֆորտ գոտին։
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության՝ Հայաստանին, Արցախին ու ընդհանրապես հայկականությանը պատճառած վնասներն անչափելի են։ Անչափելի են, որովհետև եթե նրա պաշտոնավարման պատճառով կորսված տարածքները, պատճառված նյութական վնասները գոնե հարաբերականորեն չափելի են, ապա նրա առնվազն անուղղակի մեղավարությամբ զոհված երիտասարդների դեպքում կորուստն անհաշվելիության տիրույթում է։
«Ես չեմ կարող պատկերացնել մարդ, որ կարող է իմ հայրենիքն ինձնից շատ սիրել, բացառված է»,- այս հայտարարությունը պատկանում է մարդու, ում ղեկավարած երկրի վարած պատերազմի արդյունքում կորսվել է Արցախի մեծ մասը, զոհվել են 5000 երիտասարդներ, խեղվել են տասնյակ-հազարավոր մարդկանց ճակատագրեր, հաշմանդամ են դարձել 10.000-ից ավելի տղաներ, Ադրբեջանի վերահսկողության տակ են անցել Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից հարյուրավոր քառակուսի կիլոմետրեր…
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի խոսքով՝ կա բանակցային գործընթաց, և այնտեղ՝ որպես այդպիսին, խնդիր չկա, կան կարծիքներ, որոնք փորձում են բերել ընդհանուր եզրերի և ստանալ ընդհանուր որևէ համագումար։
Նիկոլ Փաշինյանի քարոզչական հսկայական բանակը բաղկացած է տարաբնույթ շերտերից ու տարբեր թիրախների վրա աշխատող մանիպուլյատորներից։ Ամենամեծ շերտադրումը, իհարկե, արված է «Պերֆեկտ tv»-ների ու ցածրարժեք այլ ռեսուրսների վրա, որոնցով իշխանությունն ազդում է ոչ թե մարդկանց մտքերի, մտածողության, դատողությունների, այլ ամենապարզագույն բնազդների վրա։
Պետությունն ունի պոզիտիվ պարտավորություններ, որոնց կատարումը տվյալ պահի իշխանության ուղղակի պատասխանատվության տիրույթում է։ Բազմաթիվ այդպիսի պարտավորությունների թվում կենսական նշանակություն ունի քաղաքացիների կյանքի իրավունքի, պետության տարածքային ամբողջականության, սահմանների անձեռնմխելիության ապահովումը։
Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա իշխանության տարաձև ներկայացուցիչներն իրենց կատարած ցանկացած հանցավոր, դավաճանական, ստոր քայլ արդարացնում են «ժողովրդի տված քվեով»։ ԱԺ-ում խուլիգանություն են անում՝ «մեզ ժողովուրդն է ընտրել», առանց դիմադրության՝ երկրի տարածքներն են հանձնում, նույն արդարացումը՝ «ժողովուրդը մեզ քվե է տվել», թքում են քաղաքացու երեսին՝ էլի նույն ցնդաբանությունը՝ «մենք ժողովրդի ընտրյալ ենք»…
Երեկ հայտնի դարձավ, որ Սյունիքի մարզի Տեղ համայնքում ադրբեջանական կողմը հերթական սադրանքն է իրականացրել, որի արդյունքում հայկական կողմը, պաշտոնական տվյալներով, ունի 4 զոհ և 6 վիրավոր:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայ ազգային կոնգրես» (ՀԱԿ) կուսակցության փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանն է:
«Մեր երկրում նորից պատերազմ է, և այս պատերազմը նորից մեր երկիր բերեց հայ ժողովրդի պատմության ամենամեծ թշնամին՝ Նիկոլ Փաշինյանը, որը 2018 թվականին մեր ժողովրդի ամենաազնիվ զգացողությունները շահարկելով, խարդախությամբ, խաբեությամբ տիրացավ մեր ժողովրդի օրինական իշխանությանը, ու իշխանությունը ծառայեցնում են հայ ժողովրդի թշնամիների շահերին և իր, իրեն շրջապատող խունտայի բարեկեցությանը»,- «Միասին» այլընտրանքային հասարակական-քաղաքական շարժման հանրահավաքի ժամանակ հայտարարեց հանրային, քաղաքական գործիչ Էդգար Ղազարյանը:
«Էդ բնակչին պետք է տանես սահման ու հանձնես թուրքերին, ադրբեջանցիներին: Էդ բնակչի ուղեղը թափած է, էդ բնակիչը զոմբի է… Իշխանասարը մեր պապական սարն է, այդ սարի համար իմ պապու պապն էլ է կռիվ տվել, ո՞նց կարելի է ասել՝ Իշխանասարը թուրքինն է. ասողը թո՛ւրք է: Էս թրքահպատակ կառավարության հետ ես չեմ համակերպվում, ես շատ եմ սիրում մեր Սիսիանը, բայց վաղը կարող է ես էլ լքեմ Սիսիանը: Ասում են՝ նախկին, նախկին… ինչքա՞ն կարելի է… Նախկինների ժամանակ այսքան զոհ չենք ունեցել, նախկինների վախտով Իշխանասարը մերն է եղել, ամբողջ Արցախը մերն է եղել, նախկինների ժամանակ հանգիստ ապրել ենք… Վախկոտ կառավարիչ, վարչապետ, փռչապետ մեզ պետք չի՛…»:
Համեմատեք՝ 2018 թվականի «թավշյա հեղափոխությունից» առաջ և հիմա նրանց հնարավորություններն ու ֆինանսական, գույքային կարողությունները. անզեն աչքով էլ կտեսնեք նրանց փոխակերպումները՝ թանկարժեք ավտոմեքենաները, ամառանոցներն ու բնակարանները, թանկարժեք վոյաժները, ցոփ ու շվայտ կյանքը, միլիոնավոր պարգևավճարները, թանկարժեք հագուկապը, ընտանիքի անդամների, բարեկամների պաշտոնները, բիզնեսները, տենդերները…
Հնարավոր է, ամուսնուն՝ Նիկոլ Փաշինյանին, հենց Աննա Հակոբյանն է հորդորել Ամանորի և Սուրբ Ծննդյան տոների առթիվ իր շնորհավորական ուղերձում 2023 թվականը հայտարարել Չարենցի և Թումանյանի ռազմավարական գործերի ընթերցման տարի՝ «որպես պետության կայացման առանցքային ուղերձ ու ռազմավարություն, որպես ինքներս մեզ հետ հաշտվելու դեղատոմս, որպես մեր երազանքները որպես ռազմավարություն ձևակերպելու և ռազմավարությունը որպես երազանք ընկալելու միջոց, որպես գործիք՝ հասկանալու, թե ինչ է տեղի ունենում մեզ հետ այս օրերում»:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ռազմական փորձագետ Կարեն Վրթանեսյանն է:
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայողների ծնողներն ու հարազատները, որոնց նկատմամբ 2022 թվականի սեպտեմբերի 21-ին «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում ոստիկանները բռնի ուժ էին կիրառել, այսօր հերթական անգամ գնացել էին Քննչական կոմիտե, որպեսզի տեղեկանային, թե ինչու մինչև օրս իրենց նկատմամբ բռնություն կիրառած ոստիկանները պատասխանատվության չեն ենթարկվել։
44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայողների ծնողներն ու հարազատները, որոնց նկատմամբ 2022 թվականի սեպտեմբերի 21-ին «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում ոստիկանները բռնի ուժ էին կիրառել, այսօր հերթական անգամ գնացել էին Քննչական կոմիտե, որպեսզի տեղեկանային, թե ինչո՞ւ մինչև այսօր իրենց նկատմամբ բռնություն կիրառած ոստիկանները պատասխանատվության չեն ենթարկվել։