ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան Աշոտ Մելքոնյանի խոսքով՝ եթե Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցի առաջմղումը ՀՀ իշխանությունների կողմից չի դառնում առաջնահերթություն, բնականաբար, դա կանդրադառնա հարցի միջազգային ճանաչման վրա՝ այդ գործընթացն ավելի կդանդաղի։
«Այդ մրցույթին մասնակցեց մեր խումբը, բայց նախարարությունը գտավ, որ մենք իրենց չափորոշիչներին համապատասխան դասագիրք չենք գրել, որի պատճառով էլ մրցույթում չենք շահել։ Արդյունքը եղավ այն, որ որոշվեց գտնել մի եղանակ, որն էլ առհասարակ դասագիրք չունենալն էր։ Հիմա հարց է ծագում՝ ինչի՞ համար էր այդ հայտարարված մրցույթը, եթե դպրոցական դասագիրք չպետք է մտներ դպրոց, առնվազն սա ինձ համար տարօրինակ է»,- շեշտեց Աշոտ Մելքոնյանը։
«Հայաստանի պատմություն»-«Հայոց պատմություն» արհեստական բանավեճը ստեղծած իշխանությունները շարունակում են իրենց թավշյա խմբագրումները նաև դպրոցական դասագրքերում և հատկապես «Հայոց պատմություն» առարկայի դասագրքերում։
«Եթե վաղը պարզվի, որ մեր՝ հայոց լեզուն դարձնելու են Հայաստանի լեզու՝ չեմ զարմանա։ Ինձ համար այս որոշումները միանշանակ անընդունելի են, քանի որ ճիշտը «Հայոց պատմությունն» է, որը նշանակում է Հայաստանների պատմություն։
Այսօր տեղի է ունեցել «Հայկական հարցի և Հայոց ցեղասպանության տեղեկագիր մատյան. Երուսաղեմի Հայոց պատրիարքարան» գրքի շնորհանդեսը՝ հեղինակությամբ Լուսինե Սահակյանի, Անի Ոսկանյանի, Անի Սարգսյանի։
Այս պրոցեսը շատ նորմալ եմ համարում, անկասկած չեմ կարող ենթադրել, թե ինչ ավարտ կունենա, որովհետև ցավոք, մեզանում, այսպես ասած, խաղաղ տարբերակով երբեք իշխանափոխություն չի եղել։ Մի անգամ եղել է 1997-1998 թվականին, բնականաբար, ճնշման ներքո եղավ, ու հետո արդեն կայացան ընտրություններ։ Այնուհետև 2018 թվականին՝ ժողովրդական ճնշման ներքո, որը՝ մի մասը հիմա «խեղափոխություն» է որակում, մյուս մասը՝ հեղաշրջում կամ իշխանափոխություն»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը։
Պատմաբանը չբացառեց, որ այս ճանապարհով փորձում են միս ու արյուն տալ այն պատմաբանների հանձնաժողովին, որը բազմիցս առաջարկվել է Թուրքիայի կողմից, ըստ որի՝ պետք է Հայոց ցեղասպանության հարցով զբաղվի պատմաբանների խումբը, ինչը Հայաստանը մշտապես մերժել է։
«Հայոց պատմություն տարբերակն ինքնին նշանակում է նաև Հայաստանի պատմություն։ Ուղղակի պատմաբան չլինելու հանգամանքը որոշ մարդկանց կարող է մոլորության մեջ գցել, որ խոսքը վերաբերում է զուտ հայերի պատմությանը։ Հայոց պատմությունն իր մեջ ներառում է երկու իմաստ՝ երկու Հայաստանների մասին է՝ մեծ և փոքր, և հայերի պատմության, որը ներառում է ամբողջ գաղութահայությունը և սփյուռքը։ Պետք է այս խնդիրը բացատրվի, որպեսզի հասկանան»,- եզրափակեց Աշոտ Մելքոնյանը։
Անցած մի քանի օրերին մեդիահարթակում ամենաքննարկվող թեմաներից մեկը դարձավ Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագրքում տեղ գտած քարտեզը, որտեղ գրքի հեղինակ Սմբատ Հովհաննիսյանը Տիգրան Մեծի ժամանակահատվածի՝ Ք.ա 80 թվականի քարտեզի վրա տպագրել է ներկա աշխարհաքաղաքական քարտեզը՝ Թուրքիայի, Ռուսաստանի ու Ադրբեջանի տարածքներով:
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանն անդրադառնալով Արցախի անկախության հիմքերի և երկրում տիրող ներկա իրավիճակին՝ նշեց. Արցախի անկախությանը պետք է անդրադառնալ ոչ թե զուտ 1991 թվականի սեպտեմբերի 2-ի կտրվածքով, երբ հռչակվեց անկախությունը, այլ պետք է ընդգծել մեկ կարևոր հանգամանք, որ համահայկական պետականության բացակայության պայմաններում Արցախը Սյունիքի հետ միասին եղել են Արևելյան Հայաստանում հայոց պետականության հիմնաքարերը։
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանը Նիկոլ Փաշինյանի այս հայտարարության մասին մեր հարցին, թե ինչպե՞ս կմեկնաբանի այս տեսակետը, ասաց, որ իրական պատմությունը հակասում է Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը։ Թեև ակադեմիկոս պատմաբանն էլ ցանկություն չուներ մեկնաբանելու Փաշինյանի հնչեցրած որևէ թեզ կամ հայտարարություն, այդուամենայնիվ իրական պատմությունից մի կարճ դրվագ ներկայացրեց։
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանը նման հայտարարություններն այսպես բնորոշեց՝ եթե նման մոտեցումը փորձի ներկայացնել որպես ադրբեջանական կողմի կարծիք, ապա կարող են ասել, որ նրանց տեսանկյունից Արցախի հարցը լուծված է։
168.am-ի հետ զրույցում ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանն անդրադառնալով վերը նշված հարցին՝ նշեց, որ հաշվի առնելով Ադրբեջանի ներկայիս գործողություններն ու հայտարարությունները՝ անվտանգության որևէ երաշխիք չի կարող լինել։
