ՀՀ Սահմանադրական և ԵԽ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանների նախկին դատավոր Ալվինա Գյուլումյանի խոսքով՝ եթե ՀՀ իշխանությունն ասում է, որ չկա Արցախի իշխանություն, ապա կա Արցախի ժողովուրդ, որը կարող է ստեղծել իր շարժումը։
«Սա նշանակում է Հայաստանի ներքին գործերին միջամտել, Սահմանադրությունը մեր ապագային միտված փաստաթուղթ է և ըստ էության Ադրբեջանի գործը չէ։ Այս առումով նաև ՀՀ ԱԳ նախարարությունն է իր հայտարարության մեջ նշել, որ Սահմանադրություն փոխելը Հայաստանի ներքին գործն է։
168.am-ի հետ զրույցում ՀՀ Սահմանադրական և ԵԽ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանների նախկին դատավոր Ալվինա Գյուլումյանը պատասխանելով հարցին՝ համաձա՞յն է ՄԻԵԴ որոշման հետ, ասաց, թե տվյալ դեպքում համաձայն չլինելը որևէ նշանակություն չունի, որովհետև այն բողոքարկման ենթակա որոշում չէ։
«Եթե Ադրբեջանը վկայակոչի ու ասի, թե՝ տեսեք, Արցախի նախագահը նման որոշում է ստորագրել, ուրեմն՝ ընդունում է այդ նախագահի լեգիտիմությունը, ինչ վատ է։ Չէի ասի, որ այս փաստաթուղթն իրավական ուժ ունի, ի՞նչ իրավական ուժի մասին է խոսքը։ Առհասարակ ինքս պրակտիկայում չեմ հիշում նման բան, որ պետությունը հայտարարի իր լուծարման մասին։ Ինքս ենթադրում եմ, որ այս ամենը կատարվել է Ադրբեջանի թելադրանքով՝ ինչ-որ բաների դիմաց։ Դա իրենից ոչինչ չներկայացնող փաստաթուղթ է»,- նշեց Ալվինա Գյուլումյանը։
Հարցին՝ արդյո՞ք Հայաստանը չի ուշացրել Անվտանգության խորհրդի նիստին դիմելը, Ալվինա Գյուլումյանը պատասխանեց, որ Հաագայի դատարանի որոշումներին պետք է նախորդեին որոշակի դիվանագիտական աշխատանքներ։
ՀՀ իշխանությունը՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, բազմիցս հայտարարել է, որ եթե նույնիսկ Ադրբեջանի հետ ստորագրեն խաղաղության պայմանագիր, ապա դա չի կարող երաշխիք դառնալ, որ Հայաստանը, Արցախը զերծ կմնա ադրբեջանական սադրանքներից։
«Նույնը ասել եմ միջազգային պայմանագրերի մասին: Այսօր խոսում ենք Խաղաղության պայմանագրի մասին: Պետք է իմանանք, թե իրավական առումով այն որքան է ապահովելու մեր անվտանգությունը»,- ասաց Ալվինա Գյուլումյանը:
«Միայն կարող եմ ասել, որ դատարանի վճռի կայացումը տվյալ պետության վարքի վրա նշանակություն ունի։ Եվրոպական դատարանի վճիռն Ադրբեջանը կարող է չի կատարել, կամ էլ համարում են, որ կատարել են, այս դեպքում, եթե Կարմիր խաչի մեքենաներն անցել են Արցախի փակ ճանապարհով, համարել են, որ կատարել են։ Այս պարագայում, կարծես թե, նման տարբերակում չկա։ Դատարանի որոշումը դեռևս ամբողջությամբ չեմ ընթերցել։
Երրորդ օրն է՝ ադրբեջանցիների փակ են պահում Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը՝ Բերձորի միջանցքը, դրանից զատ, երեկվանից անջատել են նաև Արցախին մատակարարվող գազը, ինչի հետևանքով Արցախը հայտնվել է հումանիտար աղետի շեմին։
«Մեր հակառակորդ հարևանները բարձրացնում են Սահմանադրության նախաբանի փոփոխության հարցը՝ կարծելով, որ ինչ-որ մի տեղ դա կարող է մեզ խանգարել, բայց նույնիսկ չգործող Սահմանադրության նախաբանը կարող է որոշակի դերակատարություն ունենալ սահմանադրական համապատասխան նորմերի մեկնաբանության համար»,- «Հայաստանի իրական օրակարգը» խորագրով քննարկման ժամանակ ասաց Սահմանադրական դատարանի (ՍԴ) նախկին դատավոր Ալվինա Գյուլումյանը:
Օգոստոսի 25-ից հետո Արցախի Հանրապետության Բերձոր քաղաքում, Աղավնո և ներքին Սուս գյուղերում այլևս որևէ հայ չկա, նրանք բոլորը տեղահանվել էին։ Մինչև տեղահանվելը՝ օգոստոսի 5-ին, Արցախի տարածքային կառավարման նախարարն այցելել էր Բերձոր քաղաք, հանդիպել գյուղերի բնակիչների ու ղեկավարների հետ և հորդորել մինչև օգոստոսի 25-ը դուրս գալ այդ տարածքներից, քանի որ այն անցնելու է թշնամու հսկողության տակ։
«Իշխող քաղաքական ուժը ՍԴ-ում «սրտի դատավոր» ուներ, որը մեկ տարի շարունակ ՍԴ նիստերին չէր մասնակցում, նույն այդ իշխանական պատգամավորներն ասում էին՝ հո միայն նիստերին մասնակցելո՞վ չէ ՍԴ անդամ, ինչն ավելի տարօրինակ էր, քան կարող էր լինել պատգամավորի պարագայում, քանի որ ՍԴ անդամը, բնականաբար, քաղաքական գործունեություն չէր իրականացնում»։
