Այսօրվա իշխանությունները, որոնք ժամանակին իրենց հռչակել էին փոքր բիզնեսի ջերմեռանդ պաշտպան, ամենուրեք արտոնյալ պայմաններ ու արտոնություններ էին խոստանում, հիմա բահն ու քլունգն առած՝ ընկել են փոքր բիզնեսի հետևից։ Անգամ եղած չնչին արտոնություններն են ուզում վերացնել, հարկային բեռն են պատրաստվում ավելացնել, ստիպել անհամեմատ ավելի շատ վճարել, քան վճարում էին։
Որքան էլ իշխանությունները փորձում են տպավորություն ստեղծել, թե Բագրատ սրբազանի գլխավորած շարժումը սպառնալիք չէ իրենց իշխանության համար, և մտավախություն չունեն, որ կկորցնեն իշխանությունը, իրենք իսկ չեն կարողանում թաքցնել իրենց վախերը։ Համատարած հարձակման են անցել շարժման վրա՝ վարկաբեկում են, լուտանքներ են թափում եկեղեցու ու շարժման առաջնորդի հասցեին, ստեր են տարածում։ Եկեղեցուն հարկելու հարցն են անգամ օրակարգ բերել։
Գործող իշխանությունները, վեց տարի է, իշխանության են, այդպես էլ չհասկացան, թե ինչ ասել է՝ պետություն, պետական կառավարում, պատասխանատվություն պետության նկատմամբ։ Պետության կառավարմանը վերաբերվում են՝ ինչպես իրենց տնային գործերին, պետական բյուջեին, ինչպես իրենց գրպանին։
Իշխանություններն ամեն ինչ անում են՝ վարկաբեկելու Բագրատ սրբազանի գլխավորած շարժումը։ Փորձում են տպավորություն ստեղծել, թե այս ամենը ոչ թե հայրենիքի փրկության, այլ իշխանության համար պայքար է։ Չեն հասկանում, որ այսօր Հայաստանում իշխանության գալն իսկական պատիժ է լինելու։ Այնպես են ապականել ամեն ինչ, որ մահապարտ պետք է լինել՝ իշխանության բեռը վերցնելու համար։
Պետական բյուջեի հաշվին ամեն տարի կառավարությունը հսկայական գումարներ է ծախսում ՏՏ աջակցության համար։ Բայց գումարներն իրենց նպատակին չեն ծառայում։
Քաղաքացիների անձնական գումարների արտահոսքը Հայաստանից ակտիվացել է։ Սկսել են ավելի շատ ֆինանսական միջոցներ հանել երկրից։
Նիկոլ Փաշինյանի մասնակցությամբ վերջերս կառավարությունում կայացած մի խորհրդակցության ժամանակ էկոնոմիկայի նախարարությանը հանձնարարվեց ներկայացնել առաջարկություններ տնտեսական աճի հետագա առաջմղման համար։ Նման հանձնարարություններ սովորաբար տրվում են այն դեպքում, երբ տնտեսական աճը ցածր է լինում։ Այնինչ՝ արձանագրվող տնտեսական աճը Հայաստանում այնքան բարձր է, որ թվում է՝ այլևս բարձրացնելու տեղ չկա։
Մինչ Հայաստանի իշխանությունները փորձում են սերտացնել կապերը Եվրամիության հետ և դրա հաշվին թուլացնել կախվածությունը, նաև տնտեսական ու առևտրային կախվածությունը Ռուսաստանից, եվրոպական երկրների հետ Հայաստանի տնտեսական հարաբերությունները վատագույն ժամանակներն են ապրում։ Եվրոպական շուկաներում հայկական ապրանքները՝ ինչպես տեղ չունեին, այնպես էլ՝ շարունակում են չունենալ։ Ավելին, վերջին շրջանում մեծ արագությամբ դուրս են մղվում։
Հայաստանի բանկային համակարգը տարեսկզբին աշխատել է բարձր շահութաբերությամբ։
Տարեսկզբին պաշտոնական վիճակագրությունը Հայաստանի տնտեսության մեջ սպասվածից անհամեմատ բարձր աճեր է գրանցում։ Տնտեսական ակտիվությունը հասել է ընդհուպ 14,3 տոկոսի։ Չեղած տեղից արդյունաբերությունն է ռեկորդներ գրանցում, արտաքին առևտուրն է անգամներով ավելացել։ Պակաս բարձր չէ նաև ներքին առևտրի աճը։
Պետական բյուջեն ռիսկի տակ է. Ձախողվել է առաջին եռամսյակի՝ ինչպես ծախսերի կատարումը, այնպես էլ՝ եկամուտների հավաքագրումը։
Կառավարությունը երկար ժամանակ տարբերակներ է փնտրում, որպեսզի ավելացնի փոքր բիզնեսի հարկային բեռը։ Դրա համար տարատեսակ, ընդհուպ՝ զավեշտի հասնող պատճառաբանություններ են բերում։ Բայց իրական նպատակը մեկն է՝ ավելի շատ հարկ գանձել փոքր բիզնեսից։
Հայտարարելուց առաջ, որ դրամի ոչ մեծ, ընդամենը 2,5 տոկոս արժևորում է եղել, պետք է հիշել, որ տնտեսության խնդիրներն ամենևին էլ միայն այդ 2,5 տոկոս արժևորման հետևանք չեն։ Վերջին երկու տարիներին դրամը գրեթե 25 տոկոսով արժևորվել է՝ տնտեսության իրական ու հատկապես արտահանելի հատվածը կանգնեցնելով փակուղու առաջ։
Օրերս Ադրբեջանի նախագահը չբացառեց, որ հետագայում Հայաստանը կարող է ադրբեջանական գազ գնել։ Դա հնարավոր կլինի հարաբերությունների կարգավորումից և խաղաղության պայմանագրի ստորագրումից հետո։
Տարեսկզբի երկու ամսում գրեթե 8 հազարով ՌԴ քաղաքացիների ելքն ավելին է եղել մուտքերի համեմատ։ Ռուսները, որոնք հակամարտությունից հետո տեղափոխվել էին Հայաստան, նախընտրում են հեռանալ։
Խոշորների ցանկի առաջին տասնյակի անակնկալը թերևս օնլայն առևտրային գործունեություն իրականացնող «Վայլդբերրիզն» է, որը հայտնվելով Հայաստանում՝ կարճ ժամանակում հասցրել է առաջատար դիրքեր գրավել շուկայում։ Դրա շնորհիվ էլ 4,2 մլրդ դրամի հարկ է վճարել՝ գրեթե կրկնակի ավելի, քան նախորդ տարի։
Տարածքների միակողմանի զիջումների դեմ Տավուշում ու Հայաստանի մի շարք բնակավայրերում սկսված դժգոհությունների ալիքը ճնշելու համար իշխանություններն իրենց կամակատարների միջոցով պատրաստ են դիմել ցանկացած հակամարդկային քայլի՝ հանուն իրենց իշխանական աթոռների։ Գործի են դրել բոլոր հնարավոր միջոցները։
Հայաստանի տնտեսությունը վերածվել է մեծ զավեշտի։ Չեղած տեղից բարձր աճեր են գրանցվում։
Երբ Նիկոլ Փաշինյանն իր թիմով եկավ իշխանության, պարտքը 6,7 միլիարդ էր։
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը, ելնելով ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված տվյալներից, վերլուծել է ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումները 2024թ. հունվար-մարտ ամսիներին։
Այսքանից հետո կառավարությունն ու Կենտրոնական բանկը հանգիստ հետևում են, թե ինչպես է ազգային արժույթի ամրապնդումը կործանում Հայաստանի տնտեսությունը։ Անունը դրել են փոխարժեքի լողացող քաղաքականություն, որին իբր չեն միջամտում, ու «վարի են տալիս» տնտեսությունը։
Այդպես էլ չհասկացան, որ անգամ քաղաքական ու անվտանգային բոլոր վտանգներն ու ռիսկերը մի կողմ դնելու պարագայում, ադրբեջանական գազը չի կարող այլընտրանք լինել ռուսականին։ Այլապես հիմա վաղուց Վրաստանը նստած կլիներ միայն ադրբեջանական գազի վրա։ Այնինչ՝ շատ ավելի թանկ գնով, քան հիմա Հայաստանն է ստանում, ռուսական գազ է գնում։
ՀՀ կառավարության 2021-2026թթ. գործունեության ծրագրի 2023 թվականի կատարման ընթացքի և արդյունքների մասին օրերս Ազգային Ժողովի հավանությանն արժանացած զեկույցի բազմաթիվ դրույթներ շարադրված են ոչ ամբողջական պատկերով` առանց մատնանշելու դրանց շուրջ առկա ռիսկերն ու բացասական զարգացումները: Դրանցից մեկն էլ վերաբերում է ՀՀ բանկային համակարգին: Զեկույցում նշված է, որ 2023թ. արդյունքներով բանկային համակարգի ցուցանիշները (մասնավորապես՝ ակտիվների ընդհանուր մեծությունը, վարկային պորտֆելը, ավանդների ծավալը և կապիտալը) զգալիորեն բարելավվել են (էջ 38):
Հնդկաստանի քաղաքացիները Հայաստան են գալիս հիմնականում աշխատելու կամ այլ երկրներ տեղափոխվելու նպատակով։ Սա բոլորովին այլ հոսք է։ Ի տարբերություն նրանց, Ռուսաստանի քաղաքացիներն առանձնանում են՝ ինչպես ներկայացվող բարձր պահանջարկով, այնպես էլ՝ անհատական ու աշխատանքային որակներով։ Փոխարինելիության առումով մեկը մյուսի հետ բացարձակ կապ չունի, որքան էլ Ռուսաստանի քաղաքացիների հոսքերի կրճատմանը զուգահեռ՝ ավելանում են Հայաստան եկող Հնդկաստանի քաղաքացիները։
Իշխանությունները քլունգն առած՝ քանդում են Հայաստանի տնտեսության հիմքերը։ Իբր բարձր տեմպերով աճում ենք, բայց իրականում տնտեսությունը քանդվում է։ Եղածն էլ քիչ-քիչ փակվում է, տեղական ապրանքները դուրս են մղվում, փոխարինվում են դրսից բերածով։ Արտադրություն կազմակերպելը Հայաստանում դարձել է ոչ ձեռնտու։
Տարեսկզբին Հայաստանի արդյունաբերությունը ռեկորդային բարձր տեմպերով աճել է։ Հունվար-փետրվարին արդյունաբերության ոլորտում արտադրվել է 461 մլրդ դրամի արտադրանք։ Անցած տարի արտադրվել էր 362 միլիարդի։
Պատահական չէ, որ արդեն այսօր այն դարձել է որոշ մարդկանց համար փող աշխատելու միջոց։ Գործ են բացել՝ փողով հայտարարագրեր ներկայացնելու հայտեր են ընդունում։ Գներն էլ պակաս չեն՝ ընդհուպ տասնյակ հազար դրամների են հասնում։
Վերջին ամիսներին տրանսֆերտների տեսքով ֆինանսական միջոցների մուտքը Հայաստան անընդմեջ կրճատվում է։ Թեև դրանք էլի փոքր գումարներ չեն, հասնում են ամսական մի քանի հարյուր միլիոն դոլարի, այնուհանդերձ այլևս այն ակտիվ հոսքերը չկան, որոնք կային ռուս-ուկրաինական հակամարտության սկզբնական շրջանում ու դրան հաջորդող առաջին տարվա ընթացքում։
Հայաստանի «հպարտ» քաղաքացուն ժամանակին հզոր ու բարգավաճ երկիր խոստացող Նիկոլ Փաշինյանը վեց տարում հասցրեց եղածն էլ քանդել, երկիրն ու ժողովրդին կանգնեցնել լինել-չլինելու խնդրի առաջ։
Բյուջեի հարկային եկամուտների կատարողականը բախվել է խնդիրների հետ, նախատեսված եկամուտները չեն հավաքվում։ Առաջին եռամսյակում բավական մեծ թերակատարում է արձանագրվել, ինչը սպառնում է շարունակվել նաև հետագայում։
