Վեց տարի միայն արհավիրք են բերել ու դեռ համարում են, որ իրենք մեղավոր չեն, չեն ուզում հեռանալ։ Համատարած բոլորը մեղավոր են, բացի մեկից, և այդ մեկն իշխանությունն է։ Որ երկիրը գտնվում է այս վիճակում, մեղավոր են նախկին իշխանությունները, եկեղեցին, նախկին գեներալները, զինվորակաները, ընդդիմադիրները, քաղաքական գործիչները, գիտնականները, ուսուցիչները, դերասանները, տնտեսագետները, բժիշկները, սովորական քաղաքացիները, բոլոր նրանք, ովքեր դեմ են իշխանությունների իրականացրած այն քաղաքականությանը, որը երկիրը կանգնեցրել է լինելիության խնդրի առաջ, բայց ոչ իրենք։
Սա է Հայաստանի տնտեսության աճի կառուցվածքը, որը կրկին հիմնված է առևտրի ու ծառայությունների վրա։ Որքան էլ ավելացել է նաև արդյունաբերության մասնակցությունը, այն մեծամասամբ խեղաթյուրումների արդյունք է. 3,86 տոկոսային կետից առնվազն 3 տոկոսային կետը պայմանավորված է այդ գործոնով։ Թեև, անգամ դրանով հանդերձ, առաջին եռամսյակում տնտեսական աճի տեմպի բավական էական դանդաղում ունենք՝ անցած տարվա նկատմամբ։ Անցած տարվա առաջին եռամսյակում տնտեսական աճը կազմել էր 12,1 տոկոս, այս տարի կազմել է 9,2 տոկոս։
Այսպիսին է ԱՆԻՖ-ի չորսամյա գործունեության արդյունքը։ Երկու խոշոր ծրագիր են ձեռնարկել, երկուսն էլ տապալվել են կամ տապալման փուլում են։ Պետական բյուջեի հաշվին տասնյակ միլիոնավոր դոլարներ են ծախսվել՝ առանց արդյունքի։ Ու հիմա փոխարենը պատասխան տան իրենց ձախողումների համար, վերադարձնեն պետությանը հասցված վնասները, անաղմուկ լուծարում են կառույցը՝ փորձելով մոռացության տալ։
Իշխանությունների համար, ամեն ինչից զատ, կարևորը՝ իրենք կուշտ լինեն։ Սա դարձրել են պետական քաղաքականություն։ Ասում են՝ պետությունը պատմական արդարությունն առաջ տանելու համար չէ, լավ ապրելու համար է։
Հայաստանի արտաքին պահուստներից վերջին մի քանի ամսվա ընթացքում ավելի քան 1 մլրդ դոլար են հանել։ Եթե անցած տարվա օգոստոսին տարադրամային պահուստներն անցնում էին 4 մլրդ 219 մլն դոլարից, այս տարվա ապրիլի վերջի դրությամբ կազմել են 3 մլրդ 188 մլն դոլար։
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը, ելնելով ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված տվյալներից, վերլուծել է ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումները 2024թ. հունվար-ապրիլ ամիսներին։
Կառավարությունը որոշել է սկսել Արցախից բռնի տեղահանված հայրենակիցների բնակարանային ապահովման ծրագիրը։ Ծրագիրը հաստատել են, չնայած կիրառման կանոնակարգերը դեռ չկան, նոր պիտի մշակեն։
Այս իշխանության ամենաբնորոշ գիծը մեծ-մեծ խոսելն ու խաբելն է։ Խոսելու ու խաբելու պրոֆեսորներ են։
Այսօրվա իշխանությունները, որոնք ժամանակին իրենց հռչակել էին փոքր բիզնեսի ջերմեռանդ պաշտպան, ամենուրեք արտոնյալ պայմաններ ու արտոնություններ էին խոստանում, հիմա բահն ու քլունգն առած՝ ընկել են փոքր բիզնեսի հետևից։ Անգամ եղած չնչին արտոնություններն են ուզում վերացնել, հարկային բեռն են պատրաստվում ավելացնել, ստիպել անհամեմատ ավելի շատ վճարել, քան վճարում էին։
Որքան էլ իշխանությունները փորձում են տպավորություն ստեղծել, թե Բագրատ սրբազանի գլխավորած շարժումը սպառնալիք չէ իրենց իշխանության համար, և մտավախություն չունեն, որ կկորցնեն իշխանությունը, իրենք իսկ չեն կարողանում թաքցնել իրենց վախերը։ Համատարած հարձակման են անցել շարժման վրա՝ վարկաբեկում են, լուտանքներ են թափում եկեղեցու ու շարժման առաջնորդի հասցեին, ստեր են տարածում։ Եկեղեցուն հարկելու հարցն են անգամ օրակարգ բերել։
Գործող իշխանությունները, վեց տարի է, իշխանության են, այդպես էլ չհասկացան, թե ինչ ասել է՝ պետություն, պետական կառավարում, պատասխանատվություն պետության նկատմամբ։ Պետության կառավարմանը վերաբերվում են՝ ինչպես իրենց տնային գործերին, պետական բյուջեին, ինչպես իրենց գրպանին։
Իշխանություններն ամեն ինչ անում են՝ վարկաբեկելու Բագրատ սրբազանի գլխավորած շարժումը։ Փորձում են տպավորություն ստեղծել, թե այս ամենը ոչ թե հայրենիքի փրկության, այլ իշխանության համար պայքար է։ Չեն հասկանում, որ այսօր Հայաստանում իշխանության գալն իսկական պատիժ է լինելու։ Այնպես են ապականել ամեն ինչ, որ մահապարտ պետք է լինել՝ իշխանության բեռը վերցնելու համար։
Պետական բյուջեի հաշվին ամեն տարի կառավարությունը հսկայական գումարներ է ծախսում ՏՏ աջակցության համար։ Բայց գումարներն իրենց նպատակին չեն ծառայում։
Քաղաքացիների անձնական գումարների արտահոսքը Հայաստանից ակտիվացել է։ Սկսել են ավելի շատ ֆինանսական միջոցներ հանել երկրից։
Նիկոլ Փաշինյանի մասնակցությամբ վերջերս կառավարությունում կայացած մի խորհրդակցության ժամանակ էկոնոմիկայի նախարարությանը հանձնարարվեց ներկայացնել առաջարկություններ տնտեսական աճի հետագա առաջմղման համար։ Նման հանձնարարություններ սովորաբար տրվում են այն դեպքում, երբ տնտեսական աճը ցածր է լինում։ Այնինչ՝ արձանագրվող տնտեսական աճը Հայաստանում այնքան բարձր է, որ թվում է՝ այլևս բարձրացնելու տեղ չկա։
Մինչ Հայաստանի իշխանությունները փորձում են սերտացնել կապերը Եվրամիության հետ և դրա հաշվին թուլացնել կախվածությունը, նաև տնտեսական ու առևտրային կախվածությունը Ռուսաստանից, եվրոպական երկրների հետ Հայաստանի տնտեսական հարաբերությունները վատագույն ժամանակներն են ապրում։ Եվրոպական շուկաներում հայկական ապրանքները՝ ինչպես տեղ չունեին, այնպես էլ՝ շարունակում են չունենալ։ Ավելին, վերջին շրջանում մեծ արագությամբ դուրս են մղվում։
Հայաստանի բանկային համակարգը տարեսկզբին աշխատել է բարձր շահութաբերությամբ։
Տարեսկզբին պաշտոնական վիճակագրությունը Հայաստանի տնտեսության մեջ սպասվածից անհամեմատ բարձր աճեր է գրանցում։ Տնտեսական ակտիվությունը հասել է ընդհուպ 14,3 տոկոսի։ Չեղած տեղից արդյունաբերությունն է ռեկորդներ գրանցում, արտաքին առևտուրն է անգամներով ավելացել։ Պակաս բարձր չէ նաև ներքին առևտրի աճը։
Պետական բյուջեն ռիսկի տակ է. Ձախողվել է առաջին եռամսյակի՝ ինչպես ծախսերի կատարումը, այնպես էլ՝ եկամուտների հավաքագրումը։
Կառավարությունը երկար ժամանակ տարբերակներ է փնտրում, որպեսզի ավելացնի փոքր բիզնեսի հարկային բեռը։ Դրա համար տարատեսակ, ընդհուպ՝ զավեշտի հասնող պատճառաբանություններ են բերում։ Բայց իրական նպատակը մեկն է՝ ավելի շատ հարկ գանձել փոքր բիզնեսից։
Հայտարարելուց առաջ, որ դրամի ոչ մեծ, ընդամենը 2,5 տոկոս արժևորում է եղել, պետք է հիշել, որ տնտեսության խնդիրներն ամենևին էլ միայն այդ 2,5 տոկոս արժևորման հետևանք չեն։ Վերջին երկու տարիներին դրամը գրեթե 25 տոկոսով արժևորվել է՝ տնտեսության իրական ու հատկապես արտահանելի հատվածը կանգնեցնելով փակուղու առաջ։
Օրերս Ադրբեջանի նախագահը չբացառեց, որ հետագայում Հայաստանը կարող է ադրբեջանական գազ գնել։ Դա հնարավոր կլինի հարաբերությունների կարգավորումից և խաղաղության պայմանագրի ստորագրումից հետո։
Տարեսկզբի երկու ամսում գրեթե 8 հազարով ՌԴ քաղաքացիների ելքն ավելին է եղել մուտքերի համեմատ։ Ռուսները, որոնք հակամարտությունից հետո տեղափոխվել էին Հայաստան, նախընտրում են հեռանալ։
Խոշորների ցանկի առաջին տասնյակի անակնկալը թերևս օնլայն առևտրային գործունեություն իրականացնող «Վայլդբերրիզն» է, որը հայտնվելով Հայաստանում՝ կարճ ժամանակում հասցրել է առաջատար դիրքեր գրավել շուկայում։ Դրա շնորհիվ էլ 4,2 մլրդ դրամի հարկ է վճարել՝ գրեթե կրկնակի ավելի, քան նախորդ տարի։
Տարածքների միակողմանի զիջումների դեմ Տավուշում ու Հայաստանի մի շարք բնակավայրերում սկսված դժգոհությունների ալիքը ճնշելու համար իշխանություններն իրենց կամակատարների միջոցով պատրաստ են դիմել ցանկացած հակամարդկային քայլի՝ հանուն իրենց իշխանական աթոռների։ Գործի են դրել բոլոր հնարավոր միջոցները։
Հայաստանի տնտեսությունը վերածվել է մեծ զավեշտի։ Չեղած տեղից բարձր աճեր են գրանցվում։
Երբ Նիկոլ Փաշինյանն իր թիմով եկավ իշխանության, պարտքը 6,7 միլիարդ էր։
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը, ելնելով ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի կողմից հրապարակված տվյալներից, վերլուծել է ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումները 2024թ. հունվար-մարտ ամսիներին։
Այսքանից հետո կառավարությունն ու Կենտրոնական բանկը հանգիստ հետևում են, թե ինչպես է ազգային արժույթի ամրապնդումը կործանում Հայաստանի տնտեսությունը։ Անունը դրել են փոխարժեքի լողացող քաղաքականություն, որին իբր չեն միջամտում, ու «վարի են տալիս» տնտեսությունը։
Այդպես էլ չհասկացան, որ անգամ քաղաքական ու անվտանգային բոլոր վտանգներն ու ռիսկերը մի կողմ դնելու պարագայում, ադրբեջանական գազը չի կարող այլընտրանք լինել ռուսականին։ Այլապես հիմա վաղուց Վրաստանը նստած կլիներ միայն ադրբեջանական գազի վրա։ Այնինչ՝ շատ ավելի թանկ գնով, քան հիմա Հայաստանն է ստանում, ռուսական գազ է գնում։
