Հայաստանը թուրքական աշխարհի մաս դարձնել ձգտող ՔՊ-ական իշխանությունը սկսել է թուրքական մոդելները պրոյեկտել Հայաստանում։ Ուզում են թուրքական գյուղատնտեսական ապահովագրության համակարգը տեղայնացնել։ Ուսումնասիրություններ ու խորհրդակցություններ են անցկացնում թուրքերի հետ։
Երկրորդ ամիսն անընդմեջ աշխատավարձերը Հայաստանում նվազում են։ Թվում է, թե սա պիտի անհանգստացներ իշխանություններին։ Բայց այս մասին չի եղել, որ Նիկոլ Փաշինյանը կամ ՔՊ-ական քարոզիչները որևէ բան ասեն։ Պարզաբանեն, թե ինչո՞ւ են աշխատավարձերը նվազում, և դա ինչպե՞ս է ազդում մարդկանց կյանքի վրա։
Կառավարության գործունեության ակտիվ քարոզիչ Գևորգ Պապոյանը մեկ ամիս առաջ մի ոգեշունչ գրառում էր կատարել՝ փորձելով ցույց տալ, թե՝ տեսեք, կառավարության արտահանման աջակցության ծրագրերն ինչպես են արդյունք տալիս, ԵՄ շուկաներ հայկական արտադրության ապրանքների արտահանումը կտրուկ ավելացել է։
ՔՊ-ական վարչախումբն ընտրություններին է մոտենում թղթի վրա մնացած ծրագրով։ Չնայած ջանում են ներկայացնել, թե կատարել են տված խոստումները, բազմաթիվ ծրագրեր մնացել են անկատար։ Խոսքը քաղաքական կամ աշխարհաքաղաքական ծրագրերի մասին չէ, որոնք ամբողջությամբ տապալել են, խոսքը սոցիալական, տնտեսական, կրթական ծրագրերի մասին է, որոնք չեն կատարել։
Թեև հաջորդ տարվա պետական բյուջեի նախագծում պետական համակարգի աշխատողների աշխատավարձերի բարձրացման մասին որևէ խոսք չկա, վերջերս Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, թե պատրաստվում են վերանայել պետական ապարատի աշխատավարձերը։ Նույնիսկ որոշումն արդեն կայացրել են, բայց իբր վախենում են բարձրաձայնել։
Ստացվում է՝ քաղաքացիները փաթեթները ձեռներին պիտի սպասեն, թե երբ պատրաստ կլինի առողջապահական համակարգը, որպեսզի կարողանան օգտվել իրենց հասանելիք բժշկական ապահովագրությունից։
Հիփոթեքային վարկերի տոկոսները փոխհատուցելու համար այս տարի կառավարությունը պատրաստվում է պետական բյուջեից ահռելի գումարներ հատկացնել։
ՔՊ-ական վերնախավը վերջապես գիտակցեց, որ այդքան փափագած եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման համակարգի ներդրումը կանգնեցրել են տապալման փաստի առաջ։
Հայաստանի կառավարությունը մոլագարի նման մի գլուխ պարտքեր է վերցնում։ Մինչև տարեվերջ պատրաստվում են կառավարության պարտքն ավելացնել աննախադեպ 1 մլրդ 809 մլն դոլարով՝ հասցնելով 14 մլրդ 147 մլն դոլարի։
Վերջին 7 տարիներին իշխանությունները երկիրը բառացիորեն վերածել են վարկային գաղութի։ «Կոռուպցիայի դեմ պայքարի», «տնտեսական աճի» ու «բարեկեցության» վերաբերյալ բարձրագոչ խոսքերը են ասում, բայց չեն ասում, որ տնտեսությունը զարգացնելու, ներդրումներ բերելու, արդյունաբերական ներուժը ավելացնելու փոխարեն՝ քաղաքացուն ու երկիրը մխրճել են վարկային ճահճի մեջ։
Կառավարությունը պատրաստվում է պետական կառավարման մարմինների թիվն ավելացնել ևս մեկով։ Որոշել են կիբեռանվտանգության հարցերով զբաղվող նոր մարմին ստեղծել, որի պահպանումը պետական բյուջեի վրա բավական խոշոր գումար կարժենա. Խոսքը տարեկան 4-6 մլրդ դրամի կամ 10-15 մլն դոլարի մասին է։
Փաստացի Հայաստանը գտնվում է մի իրավիճակում, որ մի կողմից՝ ծնելիությունն է նվազում, մյուս կողմից՝ արտագաղթի տեմպերը չեն դադարում։
Մինչ Նիկոլ Փաշինյանը Տիգրան Ավինյանի հետ փորձում է չոր դուրս գալ պետությանը միլիոնների վնասներ հասցրած ԱՆԻՖ-ի շուրջ ստեղծված խայտառակ պատմությունից ու պատասխանատվությունը դնել ուրիշների վրա, հայտվում է արտասահմաններում թաքնվող ԱՆԻՖ-ի նախկին տնօրենն ու Նիկոլ Փաշինյանին է մեղադրում հետաքրքրությունների ֆոնդի միջոցով իրականացված ծրագրերի ձախողման համար։
Նախորդ շաբաթվա վերջին կառավարությունը հավանություն տվեց 2026թ. պետական բյուջեի նախագծին։ Բյուջեի եկամուտները և ծախսերը հաջորդ տարի կավելանան։
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամն անդրադառնում է ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումներին 2025թ. հունվար-օգոստոս ամիսներին։
ՔՊ-ական իշխանությունները, իրենց քաղաքական ամբիցիաները բավարարելու համար, վերջին տարիներին Հայաստանը դրել են հսկայական պարտքերի տակ։ Բայց դա նրանց չի խանգարում այսօր էլ նույնն անել։
Հիշեցնենք, որ յուրաքանչյուր 10 միլիոն խորանարդ մետր ջրառը համարժեք է Սևանի մակարդակը 1 սանտիմետրով իջեցնելուն։ Դժվար չէ հաշվել, թե հավելյալ 30 մլն խորանարդ մետր ջրառի պարագայում դեռ ինչքան կնվազի լճի մակարդակը։
7 տարի է՝ թալանը հատիկ-հատիկ հետ են բերում, այդպես էլ ոչ մեկը չտեսավ՝ ինչպես հետ բերված թալանը, այնպես էլ՝ դրա արդյունքը։ Պարբերաբար հետ բերած թալանի վերաբերյալ թվեր են հրապարակում, բայց հետ բերած թալանը ոչ մի տեղ չի երևում։ Երբեմն էլ նույնը բանը մի քանի անգամ են հետ «բերում»։։ Կարծում են՝ դրանով հատիկ-հատիկը դառնում է տասնապատիկ։
Վերջին շրջանում իշխանությունները բացահայտ տնտեսական տեռոր են իրականացնում բիզնեսի նկատմամբ, երբեմն՝ ակնհայտ քաղաքական երանգներով։ ՀԷՑ-ը դրա վառ օրինակներից մեկն է։ Բայց ՀԷՑ-ը բոլորովին էլ եզակի չէ։ ՀԷՑ-ի պարագան ավելի շատ քաղաքական է, չնայած քաղաքականի տակ նաև տնտեսական բաղադրիչ կա։ ՀԷՑ-ը ոչ միայն քաղաքական նպատակով են ուզում խլել, այլև մտադիր են տիրանալ դրան։ Իշխանության ներսում կան մարդիկ, ովքեր աչք ունեն ՀԷՑ-ի վրա։
Սա իշխանության հերթական կազմակերպված դավադրությունն է, որի գինը բոլորս ենք վճարելու՝ անկախ նրանից, թե այս ամենն ինչով կավարտվի։
Շենգավիթում միջին գների տարբերությունը՝ 7 հազար դրամի, Ավանում՝ 3 հազար դրամի, էրեբունիում՝ 2.5 հազար դրամի սահմաններում է։
Կառավարությունը մինչ օրս հստակ գնահատական չունի, թե ճանապարհների ապաշրջափակումն ինչպես կազդի Հայաստանի տնտեսական աճի վրա։ Էկոնոմիկայի նախարարը խոստովանում է, որ նոր են հետազոտություն պատվիրել՝ դա հասկանալու համար։ Մինչդեռ՝ արդեն ամիսներ շարունակ ապաշրջափակումը ներկայացնում են՝ որպես «պայծառ ապագայի» բանալի։ Փորձում են հասարակությանը համոզել, որ դա կբերի տնտեսական առաջընթացի։ Սակայն նման հայտարարությունները հիմնված չեն հաշվարկների ու փաստարկների վրա։ Փոխարենը՝ ունեն բացառապես քաղաքական քարոզչության նպատակ։
Քանի դեռ նախկինում տրամադրված շինթույլտվությունների համար Երևանում գործում է եկամտային հարկի վերադարձը, շինարարությունը 1-2 տարի էլ կարող է աճել։ Հետոն արդեն տխուր է լինելու՝ ինչպես շինարարության, այնպես էլ՝ հատկապես շինանյութերի արտադրության ոլորտի համար։
Այս համակարգային ձախողումների համար պատասխան տալու ու պատասխանատվություն կրելու փոխարեն՝ ինչպես միշտ, թիրախ են ընտրել քաղաքացուն։ Քաղաքացու գրպանից են պատրաստվում հանել իրենց սխալների գինը։
Այսպիսի «ձեռքբերումներով» էլ ուզում են Հայաստանի տնտեսությանը զրկել ԵԱՏՄ շուկաներից՝ Եվրամիության շուկաներ մտնելու հույսով։ Հարմար պահի են սպասում՝ ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու ու տնտեսության կործանումն ավարտին հասցնելու համար։
Իշխանությունները կանգնած են հերթական համակարգային ձախողումն արձանագրելու փաստի առաջ։ Չնայած նրան, որ տարբեր պատրվակներով ստիպում, հորդորում են քաղաքացիներին եկամուտների հայտարարագրեր ներկայացնել, դրանից հայտարարագրման տեմպերը գրեթե չեն ավելանում։ Համակարգը կանգնած է տապալման վտանգի առաջ։
Հերթական անգամ քաղաքացիները բախվել են պետպատվերով բժշկական ծառայություններից օգտվելու անհնարավորության հետ, իսկ առողջապահության նախարարությունը ձևացնում է, թե ամեն ինչ նորմալ է։
Իրական տնտեսության կշիռը նվազել է, առևտրինը՝ ավելացել։ Եթե 2018թ. մանրածախ ու մեծածախ առևտուրը ՀՆԱ 11 տոկոսն էր, հիմա անցնում է 14 տոկոսից։
Սեփական քաղաքական վախերից դրդված՝ իշխանությունները վերջին ամիսներին մի գործընթաց են նախաձեռնել, որը չափազանց վտանգավոր է թե՛ երկրի տնտեսության, և թե՛ ընդհանրապես պետականության համար։ Խոսքը «Տաշիր գրուպ» ընկերության սեփականատեր, խոշոր գործարար և բարերար Սամվել Կարապետյանի նկատմամբ սկսված քաղաքական հետապնդումների ու նրան պատկող ՀԷՑ-ի շուրջ ծավալվող իրադարձությունների մասին է, որոնք հերթական անգամ բացահայտեցին, թե ինչպես է Նիկոլ Փաշինյանն անթաքույց յուրացնում պետական ինստիտուտներն և դրանք ծառայեցնում սեփական քաղաքական վրեժխնդրության ու քմահաճույքների համար։
Նիկոլ Փաշինյանը, որը թոշակների բարձրացումը սովորաբար հաշվում է ոչ թե բարձրացման չափով, այլ բարձրացումների քանակով, տարեսկզբին հոխորտում էր, թե երբեք Հայաստանում այսքան թոշակ չի բարձրացվել։
