«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը բանակցային գործի մասնագետ, կոնֆլիկտաբան, CM Partners ընկերության ավագ խորհրդատու, բոստոնաբնակ Արթուր Մարտիրոսյաննու քաղաքական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, ԵՊՀ «Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոնի» ղեկավար Վլադիմիր Մարտիրոսյանն են։
«Սեպտեմբեր ամիսը, որը Հայաստանի և Արցախի համար համարվում էր տոնական ամիս, ՀՀ այս իշխանության համառ ջանքերով վերածվել է ողբերգության, Արցախի էջը փակելու ժամանակահատվածի։ Սեպտեմբերի 2-ը, 13-ը, 19-ը օրեր են, որոնց ժամանակահատվածում մեծ թվով մարդիկ նահատակվել են երկրի պաշտպանությունն ու անվտանգությունն ապահովելու համար,- «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում նշեց «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը՝ մանրամասնելով,- Եթե այս իշխանությունը նույնիսկ հայտարարում է, թե Արցախի էջն իր համար փակ է, ապա որևէ ձևով փակված չեն այն սխրանքների էջերը, որոնք տեղ են գտել պատմության մեջ»։
3 տարի առաջ այս օրն ադրբեջանական զինված ուժերի նախահարձակ ահաբեկչական գործողությունների ժամանակ հրետակոծվեց Ջերմուկ քաղաքը: Սեպտեմբերի 13-15-ը տևած պատերազմում հայկական կողմն ունեցավ մարդկային և տարածքային կորուստներ, բայց այսօր Հայաստանի իշխանությունները որևէ կերպ չեն էլ անդրադարձել ադրբեջանական այդ ագրեսիային, փոխարենը հայտարարում են, որ օգոստոսի 8-ից խաղաղություն է հաստատվել:
Այսօր սեպտեմբերյան մարտերի 3-րդ տարելիցն է։ 2022 թվականի սեպտեմբերի 12-ի լույս 13-ի գիշերն Ադրբեջանի զինված ուժերը հարձակողական գործողություններ էին ձեռնարկել ՀՀ ինքնիշխան տարածքի դեմ 4 ուղղություններով, ավելի ուշ, ինչպես Նիկոլ Փաշինյանն էր ԱԺ-ում մարտերի առաջին օրը հայտարարել, երկու-երեք ուղղություն ևս ավելացել է:
Հայ-ադրբեջանական բանակցությունները ֆարս են, խաբեություն, ինչպես և սրանց ամբողջ իշխանությունը և կեղծ ու հակահայկական բոլոր օրակարգերը։ Խաղաղություն հասկացությունը սրանց համար ավերիչ պատերազմից հետո դարձել է հանրային խաբեության և մանիպուլյացիայի գլխավոր դրույթը։ Իրենք էլ շատ լավ գիտեն, որ Ադրբեջանին խաղաղություն պետք չէ, և վերջնական խաղաղությունը բոլորովին այլ տեղերում է որոշվելու։ Այսօրվա աշխարհն առաջնորդվում է ոչ թե խաղաղության, այլ չոր շահերի տոտալ պաշտպանության սկզբունքով։ Այնտեղ, որտեղ անհրաժեշտ է ագրեսիա, այն անպայման տեղի է ունենում, իսկ որտեղ անհրաժեշտ է բանակցություն, ժամանակավոր դադար է լինում։ 168TV-ի «#ՕրաԽնդիր» հաղորդման ժամանակ նման պնդում արեց ՀՀ պաշտպանության նախկին փոխնախարար, ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը:
Հայաստանն այսօր տարածք է, որը չեն գրավում, քանի որ ժամանակ չունեն, կամ էլ տարածք նվաճելը նորաձև չէ։
«Մեզ ասում են՝ դուք պիտի լռեք, թուրքը կրակի, դուք էլ հանդուրժեք, մենք խաղաղության ենք գնում, թուրքը կարող է կրակել, գերիներին չվերադարձնել, ոչ մի պարտավորություն չկատարել, իսկ ահա հայը պիտի անի իրեն թելադրվածը։ Այն, ինչ հայը պիտի աներ Ադրբեջանի գլխին 1994-ին, այսօր իրենք անում են մեզ հետ։ Այն ժամանակ կար երկընտրանք՝ զինադադա՞ր, թե՞ կապիտուլյացիա։ Ինչո՞ւ են մերոնք զինադադարն ընտրել։ Դրանից հետո զինադադար եղե՞լ է։ 1994-ից առայսօր Ադրբեջանը երբեք զինադադարը չի պահպանել։ Սահմաններին զինվորներ էին զոհվում, դիպուկահարներ էին կրակում, խմբեր էին ուղարկում։ Մենք անընդհատ դեպքեր էինք տեսնում, որոնք հանգեցնում էին մեր երեխաների մահվանը»։
«Ալեն, ինչո՞ւ ես ատում էս ժողովրդին: Ղարաբաղը տվեցիք Ադրբեջանին, հիմա անընդհատ գցում եք ռուսների գրպանը։ Դո՛ւք Պրահայում հանձնեցիք Ղարաբաղը, ու դրանից հետո ռուսների մեջ միանգամից մարեց հայերին աջակցելու ձգտումը։ Նիկոլն ԱԺ-ում ասաց՝ Ղարաբաղը չտայինք, Հայաստան չէր լինի։ Ալեն Սիմոնյանը հիմա հերքո՞ւմ է Նիկոլ Փաշինյանին։ Այն, ինչ ասում է ադրբեջանաթուրքական գործակալ Ալեն Սիմոնյանը, սարսափելի սուտ է։ Ալեն Սիմոնյան, բա Ռուսաստան-Ադրբեջան հարաբերություններում ճեղք է առաջացել, մտնեիր էդ ճեղքի մեջ, օգտվեիր էդ հնարավորությունից»։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը հասարակական գործիչ, արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար, Լեհաստանում ՀՀ նախկին դեսպան Էդգար Ղազարյանն ու Ազգային ժողովի (ԱԺ) «Հայաստան» ընդդիմադիր խմբակցության պատգամավոր Աննա Գրիգորյանն են։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքական վերլուծաբան Հակոբ Բադալյանն է։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «5-րդ ալիք» հեռուստաընկերության գործադիր տնօրեն, սցենարիստ, պրոդյուսեր Հարություն Հարությունյանն է։
«2025-ին պետք է ոչ թե սպասել իրադարձությունների, այլ՝ գործել: Թշնամի պետությունն այլևս չի թաքցնում իր միտումները»,- 168TV-ի հետ զրույցում ասաց ադրբեջանագետ, իրավաբան Արամ Փոլադյանը՝ ընդգծելով, որ Ադրբեջանում հայատյացությունն իր պիկին է հասել:
Ալիևը մեկ անգամ չէ, որ պատասխանել է այս հարցին, ասել է՝ իբր անգամ Երևանի Կոնդ թաղամասն է իրենցը։
Ընդամենը երեք տարի առաջ անհնար էր պատկերացնել «Ջերմուկի ինքնապաշտպանական մարտեր» արտահայտությունը։
Հոկտեմբերի 28-ին ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ՀՀ ԶՈւ ԳՇ պետ-ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Էդվարդ Ասրյանին դարձյալ տվել են, իր իսկ խոսքով, ռազմավարական օպերատիվ նշանակության հարցը՝ գնացի՞ն Ջերմուկ ներխուժած «սոված» ադրբեջանցիները:
Այսօր ԱԺ-ում համատեղ հանձնաժողովների նիստում քննարկվում է Բյուջե-2025-ի նախագիծը, որին մասնակցում է նաև ԳՇ պետ Էդվարդ Ասրյանը։ Ուժայինների ղեկավարների մասնակցությամբ այս քննարկումն անցկացվում է փակ ձևաչափով։
ԱԺ լիագումար նիստում քննարկվում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովի ու Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման պետական հանձնաժողովի համատեղ գործունեության մասին» կանոնակարգը վավերացնելու մասին հարցը։
«Այս պայմաններում է, որ հակառակորդը պարտադրելու է Հայաստանին ճնշումներ՝ շարունակելով Հայաստանից տարածքներ պոկելու քաղաքականությունը։ Իհարկե, Փաշինյանը փորձում է խաղաղության քողի ներքո հասնել նրան, որ ադրբեջանական զորքը դուրս գա Հայաստանից, բայց Ադրբեջանի ղեկավարի հայտարարությունները խոսում են այն մասին, որ խաղաղության գործընթացը խաբկանք է, իսկ սահմանագծման և սահմանազատման անվան տակ Ադրբեջանը կտիրանա ՀՀ այն տարածքներին, որոնք ուզում է»,- ասաց նա։
«Այդ 4-րդ հոդվածում հղում է արված ԵԱՀԿ ստանդատներին, ըստ որի, մարդկանց արոտավայրերի և բնակավայրերի միջև խնդիր չպետք է առաջանա սահմանագծման և սահմանազատման արդյունքում։ Հիմա հարց՝ Տավուշում դուք տեսա՞ք նման բան, իհարկե ո՛չ։ Տավուշում հանձնելիս ասում էին, թե հույս ունեն, որ հաջորդը կսահմանագծվի և կսահմանազատվի Հայաստանի համար զգայուն հատվածը՝ Ջերմուկը, իսկ այդ կանոնակարգը նման բան չի սահմանում»։
2022 թվականի Ադրբեջանի գործողությունները եկան լրացնելու 2021 թվականի մայիսին և նոյեմբերին Հայաստանի տարբեր ուղղություններով իրականացված ներխուժումները: Եվ հիմնական խնդիրը, որը դրել էր Ադրբեջանն իր առաջ, դա Հայաստանի նկատմամբ մարտավարական և ռազմավարական առավելություն ստանալն էր, շոշափելի դիրքային և վերահսկողական հնարավորություններ ունենալը, ինչը ստացավ ՀՀ կարևոր կոմունիկացիաների, ջրային պաշարների հանգույցների նկատմամբ:
Հայաստանի նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը, տևական ժամանակ է՝ խոսում է այն մասին, որ Ադրբեջանը Հայաստանից օկուպացրել է 1200-1400 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Ըստ ՀՀ նախկին վարչապետի՝ դա երևում է համակարգչային ծրագրով քարտեզն ուսումնասիրելիս։
Երեք ամիս ուշացումից հետո սեպտեմբերի 3-ին ՀՀ կառավարությունը հրապարակեցՀայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանագծման և սահմանազատման կանոնակարգը, որը ներառված է սեպտեմբերի 5-ի Կառավարության նիստի օրակարգում։
Ասում է՝ մենք հաղթեցինք, իրանք մեր սահմանը ճանաչեցին, ասենք թե ճանաչեցին, անվտանգության դա ի՞նչ խնդիր է լուծում: Որպես մասնագետ՝ ինձ համար ծիծաղելի է: Բոլոր երկրները, որոնք պատերազմել են իրար հետ, համարյա բոլորինը սահմանները ճանաչված են եղել: Մեկը մեկինը ճանաչել է: Դժվար գտնեք պատմության մեջ մի պատերազմ, որ ինչ-որ մի երկիր չի ճանաչել մյուս երկրի սահմանները, բայց դա չի խանգարել իրեն հարձակվել այդ երկրի վրա:
Սահմանագիծը գծվեց հենց այդ բանաձևով: Սակայն այսօր տեսնում ենք, որ մեր ժամանակներում երկու թշնամի երկրների միջև սահմանները փորձում են գծվել պատմական, քաղաքական ինչ-որ փաստաթղթերով, որոնք բացառապես ձեռնտու են միայն մեր թշնամուն: Իսկ զուգահեռ իրականության մեջ Ջերմուկում, Սյունիքում, Գեղարքունիքում սահմանները գծվում են թշնամու կողմից զինվորի կանգնած տեղում գտնվելու գաղափարախոսությամբ: Երկու դեպքում էլ զիջումները միակողմանի են:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Հայաստանի Հանրապետության առաջին վարչապետ, պաշտպանության նախկին նախարար (1992-1993թթ. ՀՀ պետնախարար, պաշտպանության նախարար) Վազգեն Մանուկյանն է։
Փետրվարի 28-ին ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ արձագանքելով «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանի՝ ՀԱՊԿ-ի հետ հարաբերությունների վերաբերյալ հարցին, Նիկոլ Փաշինյանը, մասնավորապես, հայտարարել էր.
Ամանորին ընդամենը մեկ օր է մնացել: Իսկ այս օրերին արդեն մեր երկրի հանգստավայրերի հյուրանոցների մեծամասնությունում տեղերը զբաղված են: Ընդ որում, պարզեցինք, որ դրանք զբաղեցվել են տոներից բավականին առաջ՝ դեռևս դեկտեմբերի կեսերից:
«Եթե մեր շահը շարունակում է մնալ Հայաստանի մնացած հատվածը պահելը, ապա պետք է ավելի կշռադատված քաղաքականություն վարենք: Պետք է գործակցել Իրանի հետ, որպեսզի կարողանանք կասեցնել ուժային սցենարի վտանգը: Եվ ոչ թե հակառակը՝ ստեղծել պրովոկացիոն միջավայր, տալ ստորագրություններ ու այդպիսով արդարացնել ցանկացած հարձակում: Եթե Հայաստանն ուզում է պահել այն, ինչ կա, ապա այդ ամենից ՀՀ-ն պետք է հրաժարվի»,- համոզմունք հայտնեց մերձավորարևելյան քաղաքական գործընթացների փորձագետ Սերգեյ Մելքոնյանը:
Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը, որ «ռեկորդային» ցուցանիշների համար բաց չի թողնում որևէ ցուցահանդես, որևէ գործուղում, որ ջանք ու եռանդ չի խնայում տարատեսակ փառատոներով՝ ուտել-խմելու, ոչխար խուզելու և այլն, բարձրացնել մեր երկրի գրավչությունը, միայն օգոստոս ամսին այս նպատակով պետական բյուջեից միլիոնավոր դրամների երկու դրամաշնորհի պայմանագիր է կնքել:
«Այդ մարդիկ հիմա պետք է ոչ թե բանտախցում լինեին, այլ խոշոր ստորաբաժանման հրամանատարի պաշտոնում, մարտական խնդիր պետք է դրված լիներ նրանց առջև: Եթե Միքայել Արզումանյանը, Գրիգորի Խաչատուրովը լինեին մեծ ստորաբաժանման հրամանատար, հարց է՝ թուրքերն առհասարակ այդ ուղղությամբ հարված կհասցնեի՞ն, թե՞ ոչ: