21-րդ դարի թվային հեղափոխությունը մարդկանց համար բացեց անսահմանափակ հնարավորություններ․ այսօր մենք մի քանի վայրկյանում կարող ենք շփվել աշխարհի մյուս ծայրում գտնվող ընկերոջ հետ, կիսվել գաղափարներով, գիտելիքներով, անգամ ստեղծել ու զարգացնել բիզնես։ Սակայն թվային հարթակները, իրենց դրական կողմերի հետ մեկտեղ, ստեղծել են նաև վտանգավոր երևույթներ։
Եթե ամբողջ սրտով սիրեինք Աստծուն, երբևէ չէինք մեղանչի, որովհետև Նա կլիներ մեր ներսում: Մեր մտքերը, կամքը և զգացմունքը պետք է միասնական լինեն: Եթե նրանց միջև համաձայնություն չկա, խաղաղություն և հանդարտություն գոյություն չի ունենա մեր հոգում: Արդ, մտքի, կամքի և զգացմունքի միությունը հրաշքներ է գործում և լեռներ տեղաշարժում:
Շատ ծնողներ զարմանում են, որ երեխան կյանքի առաջին օրերին ամեն ինչ կարող է անել: Ճիշտ է, այսպես կոչված, պարզունակ ռեֆլեքսների մի մասը գիտնականները համարում են մարդկության զարգացման անցած փուլերի հետսերում, բայց դրանցից մի քանիսն ունեն կենսական նշանակություն:
Կառավարության հունիսի 6-ի նիստում հաստատվեց «Թմրամիջոցների և հոգեմետ նյութերի ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարի ռազմավարությունը և 2025-2027 թվականների գործողությունների ծրագիրը»։
Վերջին տարիներին մասնագետները նշում են դեռահասների շրջանում ինքնավնասող վարքագծի (selfharm) դեպքերի աճ։ Այս երևույթը լուրջ խնդիր է երեխաների հոգեկան առողջության ոլորտում և պահանջում է ծնողների, մանկավարժների և առողջապահական ոլորտի մասնագետների հատուկ ուշադրությունը։
Դու խաղում ես դպրոցից փախչող աշակերտի դերում։ Քո նպատակն է փախչել ուսուցիչներից, անվտանգության աշխատակիցներից կամ ցանկացած այլ «հետապնդողից», և խուսափել այնպիսի խոչընդոտներից, որոնք հանդիպում են դպրոցից դուրս գալու ճանապարհին։
Երբեմն ծնողները տեսնում են իրենց զավակների սխալներն ու ոչինչ չեն ասում: Երեխաները մտածում են, թե միշտ ճիշտ են: Այդ ամենի պատճառով հետագայում ունենալու են բարդություններ: Ծնողի պարտականությունն է՝ օգնել երեխային ճիշտ ճանապարհ ընտրել՝ ոչ թե պատժելով, այլ սեփական օրինակով, բացատրելով՝ ինչն է սխալ, ինչը՝ ճիշտ:
«Ինչպե՞ս է ծնվել ձեր երեխան` բնակա՞ն, արտամարմնայի՞ն բեղմնավորումից, թե՞ փոխնակ մորից»: Եվ եթե ծնողները եկեղեցում հատուկ կերպով հայտնում են այդ մասին, նշանակում է, որ զղջման ինչ-որ զգացում, սխալ գործած լինելու մտատանջություն ունեն:
Նոյեմբերի 9-ի լույս 10-ի գիշերը կապիտուլյացիոն ակտին հաջորդած իրադարձությունների ընթացքում ԱԺ նախկին նախագահ Արարատ Միրզոյանին ծեծի ենթարկելու վերաբերյալ հարուցված գործն արդեն 4 տարի է՝ ընթանում է։
Որոշ ծնողներ շատ են ճնշում իրենց երեխաներին, նաև ուրիշների ներկայությամբ: Կարելի է կարծել իրենց երեխան բեռնակիր կենդանի է, որին ճիպոտով են քշում, որպեսզի գնա՝ առանց աջ կամ ձախ շեղվելու: Դա նույնն է, թե նրան բռնած պահեն սանձից և միևնույն ժամանակ ասեն. «Ազատ քայլիր»: Այնուհետև այդպիսի ծնողներն այնտեղ են հասնում, որ սկսում են ծեծել իրենց երեխաներին: Այսօր մի մայր էր եկել իր որդու՝ մի հաղթանդամ պատանու հետ: Նրա զավակը հիվանդ էր: «Ի՞նչ անեմ, Հա՛յր,- հարցնում է նա,- Երեխաս ոչինչ չի ուտում և նույնիսկ չի ցանկանում մեզ տեսնել»: Բայց երբ ասացի նրան, թե ինչպես է պետք վարվել, նա ամեն ինչ նորից սկսեց. «Իսկ հիմա ի՞նչ անեմ»:
Տանն անպայման պետք է սիրո և խաղաղության մթնոլորտ տիրի: Իր ընտանիքում թեկուզ մի փոքր էլ սեր ստացած երեխան, եթե նույնիսկ հանկարծ փախչի տանից, ապա միևնույն է՝ կվերադառնա, երբ տեսնի, որ այլ տեղերում նա ոչ թե սեր է գտնում, այլ՝ կեղծավորություն միայն: Իսկ եթե նա հիշի տանը տեղի ունեցող անպարկեշտ տեսարանները, հայհոյանքն ու բռնությունը, ապա ինչպե՞ս պետք է նրա սիրտը ետ՝ դեպի տուն ձգվի:
Հա՛յր, իսկ ի՞նչ անեն ծնողները, եթե երեխան նրանց չի լսում, կամակորություն է անում:
Հիմնականում ծնողները: Քանի որ նրանց դաստիարակությունից է կախված, թե երեխաները կդառնա՞ն արդյոք լավ հոգևորականներ, մանկավարժներ և այլն: Այնուհետև, իրենց հերթին, նրանք նույնպես կօգնեն թե՛ իրենց և թե՛ մնացած այլ երեխաներին: Պետք է նաև նշել, որ երեխաների դաստիարակության հարցում մեծ պատասխանատվությունը մայրն է կրում, այլ ոչ թե՝ հայրը:
Երեխան կարող է հոգեբանորեն տրավմայի ենթարկվել մորից երկար բաժանվելուց կամ ծնողներից մեկի կամ երկուսի ուշադրության պակասից, ասում է առաջատար հոգեբան Մարինա Բասմանովան: Նա Lente.ru-ի հետ զրույցում նշել է երեխաների մոտ նմանատիպ խնդիրների այս և մի քանի այլ պատճառներ:
Եթե ծնողները նյութապես ապահովված են, ապա նրանք պատասխանատու են իրենց երեխաների ապագայի համար: Իհարկե, կարևոր է, որ նրանք երեխաներին լավ մարդ դաստիարակեն, այնուհետև օգնեն նրանց բարձրագույն կամ մասնագիտական կրթություն ստանալ, որպեսզի երեխաները կարողանան վաստակել իրենց ապրուստի գումարը: Այնուհետև ծնողները պետք է նրանց համար ինչ-որ տուն ձեռք բերեն և այլն:
Երեխայի վրա ազդող ամենավնասակար գործոններից մեկը գերպաշտպանվածությունն է։ Բժիշկ, կլինիկական հոգեբան Ստանիսլավ Սամբուրսկին Газета.Ru-ին պատմել է այն ազդեցության մասին, որ գերպաշտպանությունը կարող է ունենալ երեխայի վրա:
Ծնողներն իրենց երեխաների միջև պետք է սեր մշակեն: Կամենալով օժանդակել ավելի թույլ երեխային՝ նրանք դրա համար պետք է հող նախապատրաստեն՝ ստանալով ավելի ուժեղ երեխայի «համաձայնությունը»: Այսինքն՝ նրանք պետք է օգնեն ավելի ուժեղ երեխային հասկանալու, որ իր եղբայրը կամ քույրը կարիքի մեջ է գտնվում: Արդարությունն Աստծու գործն է, և այն պետք է հավասարապես բաշխված լինի ավագների և կրտսերների միջև:
44–օրյա պատերազմում զոհված զինծառայող Մխիթար Գալեյանի հոր` Գարիկ Գալեյանի գործով հերթական դատական նիստից հետո նրա կինը՝ Աստղ Գալեյանը, 168.am-ի հարցադրումներին ի պատասխան՝ անդրադարձավ մեղադրանքի էությանը. «Բոլորս էլ հասկանում ենք, որ ամեն ինչը կատարվում է դիտավորյալ, վարկաբեկելու, սևացնելու մեզ՝ զոհված զինծառայողների ծնողներիս հատկապես»։
Հա՛յր, մի քառասնամյա տիկին, որ հասուն զավակների մայր է, հղիացել է և այժմ հղիության երրորդ ամսում է գտնվում: Նրա ամուսինը պնդում է, որ աբորտ անի, այլապես սպառնում է ամուսնալուծվել նրանից:
«Ծածկադմփոց». այս բառով է փաստաբան Նորայր Նորիկյանը բնորոշում Գեղարքունիքի մարզի Ազատ գյուղի կացարանում զինվորների մահվան գործով գործընթացները: Զոհվածների ծնողների փաստաբանը նշեց՝ ողբերգությունից մեկ տարի անց ոչ միայն չեն տրվել հասարակությանը հուզող հարցերի պատասխանները, այլև այդ հարցերը շատացել են:
Ընտանիքը որոշել էր հանգստյան օրը ծովափին անցկացնել: Երեխաները լողում էին ծովում և ավազե ամրոցներ կառուցում ափին: Հանկարծ հեռվում մի փոքրամարմին ծեր կին երևաց:
Տեխասի Հյուսթոնի համալսարանի ամերիկացի գիտնականները պարզել են, որ սպառնալիքներով և ահաբեկումներով երեխաներին մեծացնելը մեծացնում է հասուն տարիքում տագնապային խանգարումների զարգացման հավանականությունը: Հետազոտությունը հրապարակվել է Journal of Clinical Psychology (JCP) գիտական ամսագրում:
Հալմստադի համալսարանի շվեդ գիտնականներն ուսումնասիրել են ծանր վերմակների ազդեցությունը ուշադրության դեֆիցիտի հիպերակտիվության խանգարում (ADHD) ունեցող երեխաների քնի որակի վրա: Հետազոտությունը հրապարակվել է Journal of Sleep Research (JSR) գիտական ամսագրում:
Ժամանակակից երեխաները մեծացել են այնպիսի պայմաններում, երբ ցանկացած տեղեկատվություն հասանելի է նրանց, մինչդեռ ավագ սերունդը սովոր է այն փաստին, որ ամբողջ գիտելիքը ձեռք է բերվում ավելի երկար, ավելի փորձառու գործընթացի միջոցով: Երիտասարդ սերունդը չի հասկանում մեծահասակների փորձի արժեքը: Բացի դրանից, նրանք սովոր են գործել շատ ավելի արագ։ Հոգեբան Իրինա Գրիշինան Gazeta.Ru-ին պատմել է ժամանակակից և ավագ սերունդների հիմնական տարբերությունների մասին։
Մարդը պետք է կրթություն ստանա և սովորի, նշում է սրբակյաց հայր Թադեոս վրդ. Վիտովնիցկին, որպեսզի հասկանա, թե ինչպիսի ընդունակություններ ունի: Դպրոցը ձևավորում է միտքը, բայց ոչ հոգին: Աստվածաբանների մեծամասնությունը դասավանդում է աստվածաբանության ֆակուլտետներում, սակայն չի ապրում այնպես, ինչպես ուսուցանում է ու դասավանդում: Իսկ երեխաներին, երիտասարդներին կյանքի օրինակ է անհրաժեշտ:
Գեղարքունիքի մարզի Ազատ գյուղում տեղակայված զինվորական կացարանում հրդեհի հետևանքով զոհված 15 զինծառայողների ծնողները հանդիպում են Նիկոլ Փաշինյանի հետ:
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայողների ծնողների նախաձեռնությամբ այսօր Երևանում՝ Նկարիչների միությունում, կազմակերպվել է հերոս տղաների նկարների ցուցահանդես: Ցուցադրվում էին զոհված զինծառայողներին պատկերող գեղանկարները: Դրանք ներկայացրել էին ծնողները:
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայողների ծնողներն ու հարազատները, որոնց նկատմամբ 2022 թվականի սեպտեմբերի 21-ին «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում ոստիկանները բռնի ուժ էին կիրառել, այսօր հերթական անգամ գնացել էին Քննչական կոմիտե, որպեսզի տեղեկանային, թե ինչու մինչև օրս իրենց նկատմամբ բռնություն կիրառած ոստիկանները պատասխանատվության չեն ենթարկվել։
44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայողների ծնողներն ու հարազատները, որոնց նկատմամբ 2022 թվականի սեպտեմբերի 21-ին «Եռաբլուր» զինվորական պանթեոնում ոստիկանները բռնի ուժ էին կիրառել, այսօր հերթական անգամ գնացել էին Քննչական կոմիտե, որպեսզի տեղեկանային, թե ինչո՞ւ մինչև այսօր իրենց նկատմամբ բռնություն կիրառած ոստիկանները պատասխանատվության չեն ենթարկվել։
Էջմիածնի թիվ 9 դպրոցի դասադուլին հաջորդեց ծնողների այսօրվա բողոքի ակցիան: Պատճառը դպրոցի տնօրենի որոշմամբ մի քանի ուսուցչի աշխատանքից ազատելն է։
