Ինձ մի փնտրեք, ես փախել եմ դպրոցից… տարածված խաղի անվան տակ թաքնված իրական վտանգը. Schoolboy Runaway

168.am-ը շարունակում է անդրադառնալ երեխաների շրջանում տարածված խաղերին, որոնք կարող են վտանգավոր լինել նրանց հոգեկան առողջության համար:

Roblox և այլ պլատֆորմներում տարածված է Schoolboy Runaway խաղը։ Խաղի կոնկրետ կանոնները կարող են տարբեր լինել՝ կախված ստեղծողների տարբերակներից, բայց հիմնական գաղափարը հետևյալն է՝

Դու խաղում ես դպրոցից փախչող աշակերտի դերում։ Քո նպատակն է փախչել ուսուցիչներից, անվտանգության աշխատակիցներից կամ ցանկացած այլ «հետապնդողից», և խուսափել այնպիսի խոչընդոտներից, որոնք հանդիպում են դպրոցից դուրս գալու ճանապարհին։

Հիմնական կանոններ և մեխանիկա

1. Նպատակը՝ հասնել դպրոցի սահմաններից դուրս՝ չբռնվելով։

2. Ուսուցիչներ/Գարեջրի պահապաններ՝ խաղում կարող են լինել կերպարներ, որոնք փորձում են քեզ բռնել։

3. Թաքնվելու/վազելու մեխանիկա՝ խուսափելու համար խաղացողները պետք է թաքնվեն, վազեն, ցատկեն կամ օգտագործեն տարբեր հնարքներ։

4. Խաղի ընթացքում կարող են լինել նաև այլ աշակերտներ՝ մուլտիփլեյեր խաղերի դեպքում։

5. Առաջադրանքներ/Միսիաներ՝ որոշ տարբերակներում պետք է կատարես առաջադրանքներ (օրինակ՝ գտնել բանալի, բացել դուռ և այլն)։

Schoolboy Runaway խաղը (երբեմն անվանվում է նաև School Runaway կամ նման այլ տարբերակներով) բջջային այն խաղերից է, որոնք տարածվում են սոցցանցերում կամ անպաշտպան կայքերում և հաճախ թիրախավորում են դեռահասներին՝ զվարճանքի պատրանքով։
«Schoolboy Runaway» խաղում դպրոցական կերպարը փախչում է դպրոցից կամ ծնողներից, իբր «ազատություն» գտնելու նպատակով։ Սցենարն ու մթնոլորտը կարող են լինել մութ, նույնիսկ դաժան՝ բախվելով «խոչընդոտների», որոնք կապ ունեն իրական կյանքի խնդիրների հետ, ինչպես դպրոցական ճնշում, ծնողական վերահսկում և այլն։

Ինչո՞վ է այն վտանգավոր

1. Հոգեբանական ազդեցություն
Խաղը կարող է ազդել դեռահասի գիտակցության վրա՝ հերոսացնելով փախուստը, հակադրվելով ծնողներին, դպրոցին և հասարակությանը։ Դա կարող է խթանել ըմբոստությունը՝ առանց իրական լուծումներ առաջարկելու։

2. Դեպրեսիվ և մանիպուլյատիվ բովանդակություն
Որոշ տարբերակներում խաղը ներառում է մանիպուլյատիվ ուղերձներ կամ մթնոլորտ, որը կարող է խրախուսել ինքնավնասում կամ մեկուսացում։

3. Անվտանգության խնդիրներ
Եթե խաղը ներբեռնում են ոչ պաշտոնական աղբյուրներից, այն կարող է պարունակել վնասակար կոդեր, վարակել սարքը կամ գողանալ տվյալներ։
Որոշ խաղեր փորձ են անում կապ հաստատել խաղացողի հետ՝ հորդորելով հաղորդակցվել իրական մարդկանց (երբեմն՝ կեղծ պրոֆիլների) հետ, ինչը կարող է բերել grooming-ի կամ այլ հանցավոր գործողությունների։

4. Վճարային մանիպուլյացիաներ
Խաղը կարող է ներառել ներտարածքային գնումներ կամ ստիպել կատարել վճարումներ՝ առանց դրա անհրաժեշտության, հատկապես, եթե խաղացողը փոքր է և չի վերահսկվում։

Ի՞նչ պետք է անեն ծնողներն ու ուսուցիչները

– Խոսել երեխաների հետ խաղերի մասին բաց և առանց դատողության։

– Ստուգել, թե ինչ հավելվածներ են ներբեռնված։

– Օգտագործել ծնողական վերահսկման գործիքներ։

– Խրախուսել երեխաներին հաղորդել ցանկացած տարօրինակ կամ անհանգստացնող բովանդակության մասին։

Schoolboy Runaway-ի նման խաղերը պատկանում են այնպիսի ճյուղի, որոնք հաճախ անվանում են «վտանգավոր կամ մութ խաղեր»։ Դրանք կարող են տարածվել սոցիալական ցանցերում, ֆորումներում կամ կայքերում՝ որոշ դեպքերում թաքնված լինելով անվնաս բովանդակության տակ։ Ստորև կներկայացնենք դրանցից ամենահայտնի կամ վառ օրինակները։

1. Blue Whale (Կապույտ կետ)
Տարածվածություն․ Սկսվել է Ռուսաստանում, ապա տարածվել ԱՊՀ երկրներում և աշխարհով մեկ։
Դեռահասներին ներկայացվում էր 50 օր տևողությամբ խաղ, որի ընթացքում «խաղավարները» (կուրատորներ) տալիս էին առաջադրանքներ. Սկզբում՝ անվնաս, ապա՝ վտանգավոր (քնել ուշ, լսել հատուկ երաժշտություն, վնասել մաշկը), իսկ վերջին օրը՝ ինքնասպանություն գործել։

2. Momo Challenge
Տարածվածություն․ WhatsApp, YouTube, TikTok
Օգտագործելով վախեցնող կերպար (Momo)՝ դեռահասներին ուղարկվում էին հաղորդագրություններ՝ հորդորելով կատարել առաջադրանքներ։ Չկատարելու դեպքում՝ սպառնալիքներ են ուղարկում։

3. Huggy Wuggy/Poppy Playtime (ոչ պաշտոնական տարբերակներ)
Չնայած «Poppy Playtime»-ը սկզբնապես հորինված է որպես սարսափ ժանրի խաղ մեծերի համար, որոշ մուլտիպլիկացիոն տարբերակներ՝ YouTube-ում կամ բջջային խաղերում, մատուցվել են որպես մանկական բովանդակություն՝ վտանգավոր վիզուալներով ու աղմկահարույց ձայներով։

4. Slenderman
Սարսափ կերպար՝ առանց դեմքի, որն իբրև երեխաներին հետապնդում է անտառում։ Սկզբնապես այն ինտերնետ-մեմ էր, հետո դարձավ խաղ։ Որոշ երեխաներ փորձել են «գտնել նրան իրական կյանքում»՝ վտանգելով իրենց։

5. Roblox-ի ներսում վտանգավոր մոդեր
Roblox-ն ինքնին անվտանգ կամ վտանգավոր խաղ չէ։ Բայց այնտեղ հաճախ հայտնվում են օգտատերերի կողմից ստեղծված մոդեր կամ խաղային սցենարներ, որոնք կարող են ունենալ անբարո, սեռական, բռնային կամ մանիպուլյատիվ բովանդակություն։ Դրանք կարող են ունենալ ինչ-որ անմեղ անուններ, բայց իրականում պարունակել հոգեբանորեն վնասակար նյութ։

Սիրարփի Աղաբաբյան