Կրթություն

Առաջիկա շաբաթներին «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքի՝ տնօրեններին վերաբերող հատվածում առաջարկվող փոփոխությունները լինելու են ուշադրության կենտրոնում։ Սա բավականին արմատական փոփոխություն է և ուղղակիորեն առնչվում է դպրոցների տնօրենների լիազորությունների սահմանափակմանը, նշանակման կարգին։

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել դասագրքերի ստեղծման, հրատարակման և հանրակրթության պետական չափորոշչին դասագրքերի համապատասխանության գնահատման առարկայական հանձնաժողովների ձևավորման կարգի նախագիծը։

Ինչպես տեղեկացրել  էինք ավելի վաղ՝  «ՀՀ կառավարության 2021 թվականի փետրվարի 11-ի N 163-Ն որոշման» և հավելված «ՀՀ կառավարության 2010 թվականի մարտի 4-ի N 319-Ն որոշման» համաձայն պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատության տնօրենի ընտրության կարգի, «Երևանի թիվ 163 հիմնական դպրոց» ՊՈԱԿ-ում նոյեմբերի 25-ին տեղի է ունեցել կոլեգիալ կառավարման խորհրդի ընտրությունը: Հավակնորդները կրկին ներկայացրել են զարգացման ծրագրեր, տեղի է ունեցել կոլեգիալ կառավարման խորհրդի բաց քվեարկություն:

Արցախի Հանրապետության ԿԳՄՍ նախարարությունը տեղեկացնում է, որ կորոնավիրուսային համավարակով պայմանավորված, Արցախի Հանրապետության հանրակրթական դպրոցներում հակահամաճարակային պայմանների խստիվ պահպանմամբ, ս.թ. նոյեմբերի 29-ից ուսումնական գործընթացը կազմակերպվելու է հետևյալ կերպ.

Մեր ամենամեծ խնդիրը շարունակում է մնալ այն, որ համակարգի կառավարումն իրականացվում է էկլեկտիկ քայլերով։ Չկա մեծ նկարը, որը մեզ հնարավորություն կտա հասկանալ գործող իշխանության կողմնորոշումները։ Կան փազլի կտորներ, որոնք ներկայացվում են՝ որպես ամբողջական փազլ։ Որոշ հարցերում իշխանությունները նեոլիբերալ են, որոշ հարցերում՝ ավտորիտար, որոշ հարցերում՝ ռադիկալ, որոշ հարցերում՝ պահպանողական։ Այս անորոշությունն է պատճառը, որ կրթական համակարգը տասնամյակներ շարունակ ցնցումների մեջ է։ Եվ ամեն ցնցումից հետո իրավիճակն ավելի է վատանում։

Հայաստանում «Հանրակրթության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով դպրոցի կառավարման գործընթացը բաժանված է լինելու երկու հիմնական մասի՝ ուսումնական և վարչատնտեսական։ Ներկայում այս երկու ուղղությունն էլ ղեկավարում է դպրոցի տնօրենը:

Համաձայն «ՀՀ կառավարության 2021 թվականի փետրվարի 11-ի N 163-Ն որոշման» և հավելված «ՀՀ կառավարության 2010 թվականի մարտի 4-ի N 319-Ն որոշման» պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատության տնօրենի ընտրության կարգի, «Երևանի թիվ 163 հիմնական դպրոց» ՊՈԱԿ-ում նոյեմբերի 25-ին տեղի է ունեցել կոլեգիալ կառավարման խորհրդի ընտրությունը: Կրկին հավակնորդները ներկայացրել են զարգացման ծրագրեր, տեղի է ունեցել կոլեգիալ կառավարման խորհրդի բաց քվեարկություն:

«Սա, ամեն դեպքում, համալիր լուծում պահանջող խնդիր է: Պետք է այնպես անել, որ ուսուցչի աշխատանքը լինի գրավիչ և ցանկալի՝ ֆինանսական առումով և ոչ ֆինանսական: Ու եթե այդ խնդիրը չլուծես՝ ուսուցիչների թիվը գնալով պակասելու է: Ասենք՝ որոշ մասնագիտություններ ինչո՞ւ չեն սովորում. որովհետև մեջը փող չկա: Չեն ընդունվում կամ էլ ընդունվում են, սովորում են, ավարտում և չեն ուզում աշխատել դպրոցում»,- նկատեց կրթության փորձագետը:

Անցած շաբաթ կառավարության նիստի ժամանակ հայտարարվեց այն մասին, որ Կապանի շրջանի մի շարք գյուղերի դպրոցներ միավորվելու են։ Այդ նպատակով կառուցվելու են նոր դպրոցներ, մի մասն էլ վերանորոգվելու է։ Ասֆալտապատվելու են միջհամայնքային ճանապարհները, գործելու են ավտոբուսներ, որոնք երեխաներին տեղափոխելու են հարակից գյուղերի դպրոցներ։

Քեմբրիջի անգլերեն լեզվի բառարանը (Cambridge Dictionary) «հաստատակամությունը» (perseverance) համարել է 2021 թվականի գլխավոր բառ։

Յուրաքանչյուր աշնանը Հայաստանի գիտությունների ակադեմիան և գիտությունների կոմիտեն «գիտություն, գիտություն» գոռալով, մի փոքր գումար են «պոկում» Հայաստանի աղքատիկ բյուջեից:

Անցած շաբաթ կայացած Երևանի պետական համալսարանի (ԵՊՀ) հոգաբարձուների խորհրդի նիստի արդյունքները որոշ մարդկանց հիասթափեցրին։ Խորհրդի նախագահ ընտրվեց փոխվարչապետ, «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նախագահ Սուրեն Պապիկյանը, իսկ քարտուղար՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում (ՄԻԵԴ) Հայաստանի ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը։ Սուրեն Պապիկյանը հիանալի ուսուցիչ է եղել, իսկ Եղիշե Կիրակոսյանին դասավանդել եմ և կարող եմ ասել, որ տաղանդավոր մարդ է։ Հետևաբար, այստեղ խնդիրն անձերի մեջ չէ։

Նոյեմբերի 13-ին ՔՈԱՖ-ի անգլերենի «Աքսես» ծրագրի ավարտական միջոցառմանը Հայաստանի մանուկներ բարեգործական հիմնադրամի (ՔՈԱՖ) գործադիր տնօրեն Կորյուն Խաչատուրյանը, Հայաստանում Ամերիկայի դեսպան Լին Թրեյսին և ՀՀ ԿԳՄՍ փոխնախարար Ժաննա Անդրեասյանը ստորագրեցին եռամյա փոխըմբռնման հուշագիր՝ ուղղված «Անգլախոս գյուղական դպրոցներ» պիլոտային նախաձեռնության տարածմանը։

Օրերս Շիրակացու ճեմարանում բացվեց հուշաղբյուր-կոթող՝ նվիրված արցախյան պատերազմում զոհված ճեմարանականներին՝ Լևոն Խուրշուդյան, Արեն Մեհրաբյան, Տիգրան Շաշիկյան, Էդուարդ Չիչյան:

Նոյեմբերի 12-ին Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի Կապանի մասնաճյուղում բացվեց ժամանակակից ինժեներական լաբորատորիաներ, որին ներկա էին ՀԱՊՀ ռեկտոր Գոռ Վարդանյանը, Սյունիքի հարցերով միջգերատեսչական հանձնաժողովի ղեկավար Ռոբերտ Ղուկասյանը, կրթական ոլորի ներկայացուցիչներ, ուսանողներ և հյուրեր։

Հաջորդ վտանգավոր դրույթը, ըստ հայտարարության, այն է, որ նախագծի Հոդված 25-ով նախատեսվում է ՀՀ Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի (Ակադեմիա) կազմից դուրս հանել մինչ օրս Ակադեմիայի կազմում գտնվող 30 գիտական կազմակերպությունները։

Արդյո՞ք բոլոր ոլորտներում մենք պետք է ունենանք ռազմավարություն. ԿԳՄՍ նախարար:

Գիտության մեջ չհանդիպեցի «հայագիտություն» բառը. Լիլիթ Գալստյանը՝ ԿԳՄՍ նախարարին:

Կենսաբանությունից կկայանա դպրոցականների միջազգային օլիմպիադա՝ կմասնակցեն 80 երկրների դպրոցականներ:

Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի տնօրենի պաշտոնում է նշանակվել բանասիրական գիտությունների թեկնածու Վահագն Սարգսյանը:

Կրթության ոլորտում շատ տարածված է ուղղակի մտածողությունը։ Օրինակ՝ եթե մենք ցանկանում ենք փոփոխություններ կատարել կրթության ոլորտում, ապա փոխում ենք դպրոցների, քոլեջների, համալսարանների ծրագրերը, կառուցվածքը, օրենսդրությունը և այլն։ Որոշ ժամանակ անց զգում ենք, որ առանձնապես բան չի փոխվել։ Ինչպես ֆրանսիացիներն են ասում՝ որքան շատ ենք փոխում, այնքան բան չի փոխվում։ Նման ուղիղ մտածողությունը հետևանքն է, այն բանի, որ Հայաստանում ոչ ստանդարտ մտածողությունը չի խրախուսվել, և մենք աշխարհը տեսնում ու հասկանում ենք գծային մոդելով։

Այսպիսի իրավիճակում երիտասարդ սերնդի մոտ այնպիսի պատկերացում է ձևավորվում, որ եթե վարչապետն այսպիսի դիրքորոշում ունի, իրական կրթությունը չի գնահատվում, և ցանկացած անձ փողոցից կարող է հայտնվել բարձր պաշտոններում, ապա իրենց ինչին է պետք սովորելը։ Սրան էլ գումարվում է այն հանգամանքը, որ անցյալ տարի համավարակի պատճառով կրթական համակարգը լրիվ քաոսի էր մատնվել ու դա մեծապես ազդեց որակի վրա։

2021 թվականի սեպտեմբերի 18-ին, 19-ին, 25-ին և 26-ին կամավոր ատեստավորման գործընթացով նախատեսված գիտելիքների ստուգումներ են անցկացվել 7-12-րդ դասարաններում «Հայոց լեզու և գրականություն», «Հայոց պատմություն», «Հանրահաշիվ», «Երկրաչափություն», «Ֆիզիկա», «Քիմիա», «Կենսաբանություն» և «Աշխարհագրություն» առարկաները դասավանդող ուսուցիչների համար: Հաջորդ տարվանից կամավոր ատեստավորմանը կմասնակցեն 5-12-րդ դասարաններում դասավանդվող բոլոր առարկաների ուսուցիչները:

ՀՀ կառավարության հոկտեմբերի 28-ի նիստի չզեկուցվող հարցերից մեկը վերաբերում էր ՀՀ կառավարության 2006թ․ հուլիսի 27-ի N 1183-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելուն:

Համագործակցության պայմանագրով նախատեսվում է նաև լաբորատորիայում ներգրավվել բարձրակարգ տաղանդներ Հայաստանից և ամբողջ աշխարհից՝ կարճաժամկետ և երկարաժամկետ նախագծեր, միջազգային գործընկերություններ, ռազմավարական ներգրավվածություններ և խորհրդատվական հարթակներ ստեղծելու համար:

Հոկտեմբերի 30-ին ժամը՝ 16։30-ին, «Կարեն Դեմիրճյանի անվան» Մարզահամերգային համալիրում կայացավ բոլորի կողմից սպասված Koreez համադպրոցական մրցույթի շոու-մրցանակաբաշխությունը։ Koreez համադպրոցական կրթական շարժումն իր շուրջ համախմբելով երեք տասնյակից ավելի հայտնի տեխնոլոգիական ընկերություններ, Հայաստանի կրթությամբ մտահոգ բազմաթիվ մարդկանց՝ կարողացավ իրականացնել իր առջև դրված կարևոր երկու նպատակները՝ առաջին անգամ Հայաստանում իրապես խրախուսել աշակերտների կրթվելու մղումը և մեծարել այդ ճանապարհի նրանց գլխավոր առաջնորդին՝ ուսուցչին։

«Տրամադրված չենք շարունակել արձակուրդը»,- Կառավարության նիստից հետո լրագրողներին տեղեկացրեց Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Վահրամ Դումանյանը:

Այս պահի դրությամբ դպրոցներում արձակուրդ է ու դեռևս չկա նոր որոշում՝ հեռավարի անցնելու: «Առայժմ առաջնորդվում ենք առկա որոշումով: Կլինի նորը՝ նախարարությունը կհրապարակի»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԿԳՄՍ նախարարության մամուլի խոսնակ Գեղամ Մելիքբեկյանը:

Մայրաքաղաքի և ՀՀ մարզերի ավագ դպրոցներն այս ուսումնական կիսամյակում բնագիտական առարկաներն ուսումնասիրում են ժամանակակից ռեսուրսներով կահավորված լաբորատորիաներում: Դրանք դպրոցներում ստեղծված արդիական ուսումնական միջավայրեր են, որտեղ աշակերտը տեսական գիտելիքներն ամրապնդում է գործնական հմտություններով:

Ուսուցիչների կամավոր ատեստացիան բազմաբնույթ մեկնաբանությունների տեղիք տվեց։ Հնչեցին տեսակետներ, որ արդյունքներ տխուր են, և պետք է ցածր միավորներ ստացած ուսուցիչների հանդեպ միջոցներ ձեռնարկել։ Ուսուցիչների հանդեպ նման վերաբերմունքն անընդունելի է։ Եթե  տասնամյակներ շարունակ ուսուցիչներին վճարել ենք ծիծաղելի ցածր աշխատավարձ, ապա ի՞նչ իրավունք ունենք բարձր ակնկալիքներ ունենալ նրանցից։ Ուսուցիչներին ցածր աշխատավարձ վճարելը գին ունի։