Պատերազմից անցել է շուրջ վեց ամիս, և արձանագրված է, որ գործող, իշխող ուժը վեց ամիսների ընթացքում սահմանային շինարարական աշխատանքներ չի իրականացրել, որոնցով կամրացվեին մեր՝ հայկական կողմի զինված միավորումների դիրքերը, և ունենք փաստացի իրավիճակ, որ թշնամական զորքերը ներխուժել են ՀՀ սուվերեն տարածք և մի քանի կիլոմետր շառավղով խորացել մեր տարածքի մեջ։ Բնական է՝ այս պայմաններում բանակցությունների վարումը բացառապես ի վնաս հայկական կողմի է կիրառվելու, որովհետև Ադրբեջանը խոսելու է ագրեսիայի տեսանկյունից։
Հայաստանի ղեկավարը Հայաստանի իշխանության բարձրագույն մարմնի՝ կառավարության նիստում ուղիղ եթերով հայտարարում է հերթական հակահայկական փաստաթուղթը ստորագրելու մասին։ Հայտարարում է մի քանի տասնյակ մարդկանց լուռ ու անդեմ ներկայությամբ, հայտարարում է ի լուր այդ փաստաթղթի իրական շահառուների՝ Ադրբեջանի, Թուրքիայի, նաև Ռուսաստանի, բայց նաև ի լուր հայ հասարակության։ Հայտարարում է ու անցնում աշխատանքային հաջորդ պարտականությունների կատարմանը։
Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզեր ադրբեջանական ներխուժումը Հայաստանի շուրջ աշխարհաքաղաքական նոր դասավորություն է բացահայտում:
«Ադրբեջանական զորքերի անարգել ներթափանցումը Հայաստանի Հանրապետության տարածք, նրանց դիրքավորումը, Հայաստանին ներկայացվող նոր պահանջները, ինչպես նաև՝ այսօր, կապիտուլյանտ իշխանության ղեկավարի հաստատումն այն մասին, որ Ադրբեջանի հետ բանակցություններում կա նոր փաստաթղթի նախագիծ, խորը մտահոգությունների տեղիք են տալիս:
«Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանի կողմից հրապարակված Հայաստանի և Ադրբեջանի պետական սահմանների դելիմիտացիայի վերաբերյալ եռակողմ հայտարարությունն այսօր քաղաքական ու հասարակական քննարկումների ծիրում է։ Միքայել Մինասյանի հրապարակումից դրդված՝ այս փաստաթղթին ստիպված էր անդրադառնալ նաև ինքը՝ Նիկոլ Փաշինյանը։ Ի դեպ, նա ամենևին չհերքեց դրա առկայությունը։
«Այնինչ ես տեսնում եմ՝ ոչ մեկը պատրաստ չէ որևէ քայլ անել՝ սեփական երկրի սահմանները պաշտպանելու համար։ Սյունիքում, Գեղարքունիքում կատարվողի պատճառը միակն է՝ եթե ունես սահման, այն պետք է պաշտպանես քո զինված ուժերով, սահմանապահ ուժերով։ Խոսքն այն մասին է, թե ինչ խտությամբ են քո ուժերը տեղաբաշխված սահմանում, և, ընդհանրապես, որտեղ են քո դիրքերը։ Եթե դիրքը սահմանից 5 կմ հետ ես դնելու՝ քո տարածքի խորքում, ապա հակառակորդն անպայման գալու է քո դիմաց կանգնի։ Ումի՞ց եք բողոքում»,-ասել է նա։
Ի պատասխան 168.am-ի հարցերին՝ կա՞ արդյոք 2-րդ փաստաթուղթ, թե՞ Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանի ներկայացրած փաստաթուղթը միակն է, որի գոյությունն այսօր կառավարության նիստում հաստատեց նաև Նիկոլ Փաշինյանը, և արդյոք ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարը տեղյակ եղե՞լ է դրա մասին, մասնակցե՞լ է այդ փաստաթղթի բանակցմանն ու կազմմանը, ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Աննա Նաղդալյանը երկու հարցերին ի պատասխան՝ արձագանքել է՝ նշելով.
«Կողմերը պետք է վերադառնան ԵԱՀԿ ՄԽ բանակցային սեղան»,- քիչ առաջ ԵԽ լիագումար նիստի իր ելույթում այս մասին ասաց ԵԽ պորտուգալացի պատգամավոր Իզաբել Սանտոսը` անդրադառնալով ԵԽ-ում քննարկվող հայամետ նախագծին, որն Ադրբեջանին կոչ է անում վերադարձնել Բաքվում պահվող բոլոր հայ ռազմագերիներին:
Նախօրեին Եվրոպական խորհրդարանում ԵԺԿ խմբի անունից բանաձևի ընդունման համատեղ միջնորդություն է ներկայացվել: Նախագիծը ներառվել է այսօրվա նիստի օրակարգ: Այսօր Երևանի ժամանակով 14.00-ին ԵԽ լիագումար նիստի ընթացքում կքննարկվի նախագիծը:
Նորից գաղտնի համաձայնվել է հերթական զիջումներին հօգուտ Ադրբեջանի:
Այսօր Կառավարության նիստի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձավ Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանի երեկ հրապարակած այն փաստաթղթին, որը, ինչպես նշել էր վերջինս, պատրաստվում են ստորագրել Նիկոլ Փաշինյանն ու Իլհամ Ալիևը:
Զարհուրանքի հասնող տարակուսանքը՝ ինչո՞ւ է հայ հասարակությունն այսչափ անտարբեր պետության հետ տեղի ունեցողի, պետության փաստացի փլուզման նկատմամբ, արդարացի է ու հիմնավոր։ Բայց այնպես չէ, որ դա նորահայտ ֆենոմեն է, և այսօր է մեր հասարակությունը սկսել այդչափ չգնահատել ու չարժևորել պետությունը։ Դա տարիների, տասնամյակների հետևողական քաղաքաքարոզչական աշխատանքի հետևանք է, որում ավելի կամ պակաս չափով իրենց մեղավորությունն ունեն բոլոր քաղաքականությամբ զբաղվողներն ու դրանց մերձ շրջանակները, բայց առավելապես՝ բոլոր ժամանակների իշխանություններն ու ընդդիմությունները։
Հայաստանում կատարված ու շարունակվող գործընթացների վերաբերյալ կա երկու հիմնական կարծիք՝ տեղի ունեցողը կա՛մ Նիկոլ Փաշինյանի ու նրա իշխանության հիմարության արդյունք է, կա՛մ դավաճանության։ Այս դիլեմայի շուրջ է, ըստ էության, բաժանված քաղաքական դաշտն ընտրություններից առաջ։
Արցախի հերոս Արշավիր Ղարամյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է:
Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը Տելեգրամի իր ալիքում հրապարակել է այն հայտարարության լուսանկարը, որը պատրաստվում է ստորագրել Նիկոլ Փաշինյանն Ալիևի հետ։
Գեղարքունիքի մարզում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ բավականին շատ տեղեկատվություն ունեցող փորձագետը նշեց, որ մարզում թշնամին բավականին առաջ է եկել և ստեղծել խառը իրավիճակ. «Այսինքն՝ մենք ունենք դիրքեր, որտեղ թշնամին գտնվում է և՛ դիրքի առջևում, և՛ դիրքի հետևում, այսինքն՝ այսպիսի իրավիճակ է: Այսօր իրավիճակը գրեթե չի փոխվել՝ դիրքային առումով, և դեռևս ունենք շատ լուրջ խնդիրներ Գեղարքունիքում, որոնք անհապաղ լուծման կարիք ունեն»:
Ադրբեջանական և հայկական սոցցանցային ու մեդիահարթակում մի տեսանյութ է շրջանառվում, որտեղ հայկական ԶՈւ համազգեստով զինծառայողին ադրբեջանցի զինծառայողները հրում են և հեռացնում ինչ-որ տեղից: Մեկնաբանություններ եղան, որ տեսանյութում կատարվողը Վարդենիսում է, քանի որ 2 օր առաջ նմանատիպ միջադեպի մասին տեղեկություններ էին տարածվել: ՀՀ ՊՆ-ից լրատվամիջոցներից մեկի հարցմանն ի պատասխան՝ հայտնել են, որ մեծ տարածում գտած այդ […]
«Արդեն մի քանի օր է՝ բանակցություններ են գնում, իսկ որևէ մեկը հարց տվե՞լ է, թե այդ ինչի՞ շուրջ են բանակցում։ Ես կարծում եմ, որ Ալիևը պահանջում է փոխվարչապետների ձևավորված փաստաթուղթն արագ ստորագրել. սա է Ալիևի պահանջը, մի վայրկյան չեմ կասկածում։ Այս հարցը հիմա Ալիևի մոտ բարձրացավ, որովհետև Ալիևների համար էլ էր անսպասելի Ռոբերտ Քոչարյանի գլխավորությամբ հանրահավաքը, իսկ քանի որ Ալիևը օրգանապես վախենում է Ռոբերտ Քոչարյանից և Սերժ Սարգսյանից, այդ հանրահավաքից հետո սկսել է մտածել, որ մինչև ամսի 20-ը ժամանակ ունի. կամ մինչև ամսի 20-ն իր պլանավորածը կստանա, կամ կդիմի ռազմական գործողությունների, և ահա թե ինչո՞ւ է այսօր ԱՄՆ Պետդեպը հայտարարություն տարածել»,- ասաց Խոսրով Հարությունյանը։
«Ցավոք սրտի, նոյեմբերի 9-ից հետո մենք տեսնում ենք զարգացումներ, որոնց ակնհայտորեն «քաղաքական իշխանությունները» կամ ընդհանրապես չեն տիրապետում, կամ, որը լրիվ իրատեսական եմ համարում, ունեն գաղտնի դավաճանական պայմանավորվածություն»,- 168.am-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի հերթական թողարկման ընթացքում ասաց փաստաբան, միջազգային իրավունքի մասնագետ, «Կոնցեռն Դիալոգ» փաստաբանական գրասենյակի կառավարիչ-գործընկեր Արամ Օրբելյանը՝ անդրադառնալով Հայաստանում տիրող իրավիճակին, մասնավորապես՝ սահմանային խնդիրներին ու դրանց լուծման տարբերակներին:
իկոլը Ալիևին տվել է խոստումներ, որոնց մասին իրենից բացի չգիտի ոչ ոք, նույնիսկ Հայաստանի կողմից բանակցող պաշտոնյաները՝ Մհեր Գրիգորյանի գլխավորությամբ։
Մինչդեռ ես համոզված եմ, եթե պետությունը ոչ թե դիտորդ դառնար այս պրոցեսներում, այլ իրապես մասնակցեր, պատիկներ անգամ ավել կլինեին հատուցված գումարները՝ չեղարկված պարտավորություններ, և ամենակարևորը՝ խնդիրը կլուծվեր։ Այժմ խնդիրը լուծված չէ, քանի որ ակնհայտ է՝ կան ընտանիքներ, որոնք զոհվածի, կամ անհետ կորածի, կամ հաշմանդամություն ստացածի, որոնք դեռ շարունակում են մնալ այդ վարկային բեռի տակ։
«Դուք այս երեք տարին հասկացե՞լ եք, թե ինչով են զբաղված այս իշխանությունները: Ես երեք տարի չեմ հասկացել: Մի բան պարզ է՝ այս մարդիկ անընդհատ իրենց չարածը բարդում են ուրիշների վրա՝ ներքաղաքական կյանքում՝ նախկինների վրա, հիմա էլ բոլոր ձախողումներն ուզում են բարդել ՀԱՊԿ-ի և ՌԴ-ի վրա»:
«Ես չգիտեմ՝ ի՞նչ ենք անելու, մենք չորս կողմից շրջափակված ենք, մի կողմից է միայն մի թեթևակի ճանապարհ, Աստված չանի, եթե կռիվ լինի՝ կարող են մեր դեմը կտրեն, չթողնեն գոնե երեխեքին հանենք»,- շեշտեց Վարո Գրիգորյանը։
«Գան՝ ինչի՞ շուրջ բանակցեն: Իրենք այնտեղ դիրքավորվել են, ամրապնդվել են, արդեն հենակետերը ստեղծել են, գան՝ ինչի՞ մասին բանակցեն, նրանք չեն պատրաստվում այդ զավթած տարածքները լքել: Իրենք դեռ զավթելու տեղեր ունեն, բայց այս փոքր հատվածում իրենք իրենց խնդիրը լուծել են, ուզել են այդ տեղը զբաղեցնել և ունենալ հենակետ, իրենք հենակետ այնտեղ ստեղծել են, հայկական կողմն այդ հենակետերից իր զորքը հետ է քաշել, մենք Սև լճում չունենք էլ հենակետ»,- ասաց Ադիբեկյանը:
Արցախում ժամանակ առ ժամանակ թշնամին փորձում է դիրքերն առաջ տալ, սակայն տեղի զինվորականների ու ռուս խաղաղապահների օգնությամբ վերադառնում է ելման դիրքեր։ Երկու օր առաջ նման փորձ կատարել էր Մարտակերտի շրջանի Հաթերք գյուղի ուղղությամբ, սակայն նրան ստիպել են, որպեսզի հետ գնա։
Արցախյան 44-օրյա պատերազմից հետո ստորագրված նոյեմբերի 9-ի խայտառակ եռակողմ հայտարարությամբ նախատեսվող տարածաշրջանի ապաշրջափակումը ՀՀ Սյունիքի մարզը դարձրել է աշխարհաքաղաքական պայքարի հերթական օջախ ու թյուրքական հավակնությունների օբյեկտ:
168.am-ի իրանական աղբյուրները նշեցին, որ ԻԻՀ գործելաոճին համաձայն՝ նման գործուղումները բացահայտ չեն արվում, որ բոլորը տեսնեն ակնհայտ, երկրորդ՝ երբեք այդ քանակությամբ բարձրաստիճան զինվորականների՝ գեներալների, հստակ ուղղությամբ և մեկ չվերթով չեն ուղարկում, գնում են մի 2-3 չվերթով, երրորդ՝ տրամաբանությունը հուշում է, որ նման գործողումների համար բավարարում է 1-2 զինվորականը:
«Առայժմ միայն քարոզչական տիրույթում է շրջանառվում դա․ չնայած նոյեմբերի 9-ի տխրահռչակ հայտարարության համապատասխան կետը նաև տարընթերցումների և տարբեր մեկնաբանությունների տեղ է թողնում՝ կապված միջանցք լինել-չլինելու հետ, ինչից էլ օգտվում է Բաքվի բռնապետը՝ փորձելով առաջ մղել այդ գաղափարը։
168.am-ի հավաստի տեղեկություններով` մայիսի 15-ին Նիկոլ Փաշինյանն իր ընտանիքով գիշերել է Կառավարության շենքում: Ոստիկաններն ամբողջ գիշեր շենքի առջև ծառայություն են իրականացրել՝ հսկելով վերջինիս անդորրը: Պատճառների մասին մեր աղբյուրը չմանրամասնեց:
Հակառակ պարագայում միայն սահմանազատման գործընթացը չի ապահովելու հետապնդվող նպատակը, այդ թվում` մարդու իրավունքների պաշտպանությունը:
