ՓԱՇԻՆՅԱՆԸ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆ ՉԻ ԲԵՐԵԼ, ՆԱ ՊԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏ Է. ՄԵՐ ԱԴԵՆԱՈՒԵՐԸ ԿԱՐՈՂ Է ԳԱԼ ՓԱՇԻՆՅԱՆԻՑ ՀԵՏՈ. ԵԹԵ ՄՆԱ, ԿԳԱ ՀԻՏԼԵՐԸ. ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ

«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն «Առավոտ» օրաթերթի գլխավոր խմբագիր, հրապարակախոս, երաժշտագետ Արամ Աբրահամյանն է։

Հարցազրույցի հիմնական թեզերը՝ ստորև.

Իսկ գուցե 2020թ․նոյեմբերի 9-ից հետո մեր երկիրը նվաճվա՞ծ է, և մենք վախենում ենք դա խոստովանել… Այն գործչի համար, որը պարտություն է կրել 44-օրյա պատերազմում, դժվար կլինի չսպասարկել թշնամու օրակարգը։

Փաշինյանն ինքն իրեն վերջերս համեմատում էր Կոնրադ Ադենաուերի հետ… Մեր Ադենաուերը կարող է գալ Փաշինյանից հետո, իսկ եթե նա մնա, կգա Հիտլերը…

Հիշեցնենք, Նիկոլ Փաշինյանն օրերս Ադենաուերի անվան հիմնադրամի քննարկմանն ունեցած իր ելույթում փորձեց իր խայտառակ քաղաքականությունն արդարացնել՝ օգտագործելով Կոնրադ Ադենաուերի անունը։

Կոնրադ Ադենաուերը պետական գործիչ էր, Գերմանիայի վերածննդի առաջնորդը: Նրա ղեկավարության տարիների (1949-1963թթ.) հիմնարար ուղղությունները մինչ օրս որոշում են Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության ներքին կառուցվածքն ու արտաքին քաղաքական կողմնորոշումը: Նա ձեռնամուխ եղավ հետհիտլերյան Գերմանիայի ավերակներից վերակենդանացման գործին: Նրա կառավարման տարիներին երկիրն ապրեց աննախադեպ տնտեսական աճ, 1950-ականների սկիզբն ընդունված է կոչել «տնտեսական հրաշքի» ժամանակաշրջան։

Ադենաուերի ղեկավարությամբ Գերմանիան վերածնվեց պատերազմից, իսկ Փաշինյանը միայն աղետ, պատերազմ, պարտություն, կորուստներ, ձախողումներ է արձանագրել։

Ես չեմ ուզում կիրառել «թշնամի» բառը։ Երբ դու քաղաքական իշխանության տասնյակ-հազարավոր անկեղծ աջակիցներ ունես, ես ՔՊ-ին թշնամի ասելով՝ թշնամի եմ ասում նաև նրանց։ Դրա համար եմ խուսափում այդ ձևակերպումից։ Իսկ իշխանությունը չի խուսափում այդ բառով կոչել քաղաքական իր ընդդիմախոսներին։

Խոսքը Կաթողիկոսի ու նրա բարեվարքության մասին չէ։ Ի՞նչ է, Նիկոլ Փաշինյանի մոտ գնացած այն եպիսկոպոսներն ավելի բարեվարք են, քան կաթողիկո՞սը։ Իհարկե ոչ։ Խնդիրը 1700-ամյա կառույցը քանդելն է, ինչն այս իշխանությունների կողմից կատարվում է վարպետորեն…

Եկեղեցին նվիրապետական կառույց է, և եթե դու ասում ես՝ ժողովուրդն է որոշում՝ Կաթողիկոսի անունը տա՞լ, թե՞ ոչ, դու քանդում ես Եկեղեցու ամբողջ կարգն ու կառուցվածքը։

Փաշինյանն իր ղժղժան ոճով իրագործում է այն, ինչ ուրիշներն են որոշում։ Փաշինյանն այնքան մտավոր և այլ ունակություն չունի, որ լինի դրա հեղինակը, բայց նա լավ իրագործում է թելադրվածը։

Այսպես շարունակվելու դեպքում, գուցե Հայաստանի դրոշը ՄԱԿ-ում կպահպանվի, բայց իր էությամբ այն կլինի Ադրբեջանի և Թուրքիայի պրոտեկտորատի տակ գտնվող տարածք։

Իշխանությունը հրահրում է բախումներ։ Ես չգիտեմ՝ ինչ պետք է անել այս իրավիճակում։ Այն, ինչ կատարվում է Եկեղեցում Փաշինյանի մասնակցությամբ, պատարագ չէ։ Սուրբ Սարգիս եկեղեցին այս իրադարձությունից հետո եկեղեցի չի լինի։

Մարդկանց ներգրավում են ապօրինի, պիղծ, հակաեկեղեցական գործունեության մեջ, որ ինքն ամբողջ կյանքում հանցակից լինի ու ցանկանա, որ ՔՊ-ն մնա իշխանության, որ իր արածի հատուցման ժամը չգա… Այդ մարդիկ ատամներով կառչելու են, որ Փաշինյանի իշխանությունը հավերժ լինի։

Երբևէ մեր հասարակությունը չի ընդվզել, չի ասել՝ տեսե՞ք, հոգևորականները խախտել են կուսակրոնության ուխտը։ Սիգնալը հիմա է գցվել, այն ժամանակ ոչ ոք դա չի արել, իսկ սոցցանցերն էլ օգնում են, որ թեման ծամեն։

Քան որ ամեն տեղ են ժուչոկ դնում, այդ թվում՝ մարդկանց լոգարանում, ամեն ինչ էլ կարող են արած լինել, ցանկացած կոմպրոմատ հայթայթել։ Մարդիկ թույլ են, ունեն իրենց թուլությունները։

Ես հիմա Բաքու չեմ գնա, բայց գնացել եմ այն ժամանակ, երբ մենք հաղթող էինք։ Հիմա ես չէի գնա, որովհետև մենք ջարդված, պարտված ու ընկճված ենք, ու այդ պարտության մեղավորը շարունակում է ղեկավարել իմ երկիրը, իսկ դա նշանակում է, որ մեր հասարակությունն ինքնասիրություն ու արժանապատվություն չունի։ Եթե լինի ուրիշ ղեկավար՝ ես կմտածեմ, հիմա չեմ գնա Բաքու։

Եթե ես գործարք եմ կնքել X գործարարի հետ, ասում են՝ դա վատ է, իսկ երբ գործարք են կնքում դրսից ինչ-որ մեկի հետ, ասում են՝ դա լավ է։ Այսինքն՝ եթե դրսի հետ եմ կնքել, պատվերը քաղաքական չէ՞, նրանց չե՞ն ասում՝ խոսել Ռուսաստանի դեմ։ Երևի Պուտինն էր մեղավոր, երբ Փաշինյանը գրեց, որ ցանկանում է ցույց տալ իր օրգանը…

Եթե Ալիևի նպատակը դենացիֆիկացիան է, ապա պետք չէ դրա վրա ռեսուրս ծախսել, որովհետև եթե մեր հասարակությունը հանդուրժում է Փաշինյանին, դա նշանակում է, որ մեր հասարակությունն արդեն իսկ դենացիֆիկացված է։

Հիբրիդային պատերազմը բացարձակ կեղծ բան է։ Երևանի օդն աղտոտված է, ասում են՝ ո՞վ է մեղավոր, պատասխան՝ իհարկե, մեղավորը Պուտինն է։ Ես Պուտինի քաղաքականության կողմնակիցը չեմ, բայց ամեն թփի տակ ռուսական շպիոնի, ռըսաստրուկի տեսնելը միամիտ բան է։ Առաջ ատում էինք թուրքերին, հիմա ատում ենք ռուսներին։

Ինձ կարող են դուր չգալ «Antifake»-ի տղաների փոդքաստը, բառապաշարն ու նրանց քաղաքական հայացքները, բայց ես պետք է պաշտպանեմ նրանց, որովհետև հետապնդումների են ենթարկվում։ Ես, լինելով Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կողմնակիցը, ժամանակին դեմ էի, երբ փակվում էին դաշնակցական թերթերը, և այն ժամանակ «Առավոտում» էջեր էինք տրամադրել «Երկիր»-ին։

Ես երբեք բռնության կոչ չեմ արել և չեմ անելու, բայց այսօր ցանկացած բան կարող են համարել կոչ։ Ինչպես Ստալինն էր ասում, եթե կա մարդ, կլինի նաև հոդված։

Ալիևն ասում է, որ իմ երկիրը՝ Հայաստանը, Արևմտյան Ադրբեջան է։ Նա պատրաստվում է հաջորդ պատերազմին։ Գուցե սկզբից գան ավտոներով, բայց կապրեն ոչ թե՝ որպես Հայաստանի քաղաքացիներ, այլ՝ Ադրբեջանի քաղաքացիներ։ Հետևաբար՝ եթե մի ադրբեջանցու քթից արյուն գա, այստեղ կգան տանկերը։ Ես չեմ հավատում, որ Ադրբեջանը խաղաղություն է ուզում։

Իշխանությունը շահագրգռված է, որ մարդիկ ապատիկ, անտարբեր լինեն։ Ընդհանրապես ավտորիտարիզմը տարբերվում է տոտալիտարիզմից։ Անտարբերների բանակը մեծ է, իսկ ընտրություններին չմասնակցելը միայն իշխանությանն է ձեռնտու։ Պրոակտիվ ընդդիմադիր գործիչները պետք է օրակարգ առաջարկեն։ Պետք է ոչ թե ասել՝ Փաշինյանը դավաճան է, այլ պետք է ասեն՝ ինչպես են պատրաստվում ադրբեջանցիներին հանել, թույլ չտալ, որ 300 000 ադրբեջանցի գա, անկլավները չտրվեն։ Ես մի բան հստակ կարող եմ ասել՝ եթե մնա Փաշինյանը, երաշխավորված անինքնասիրության համատարած դրսևորում է լինելու։

Մեր հասարակությունը շարունակում է ցանկանալ հերոս լիդերի, ցանկանում է տեսնել ուժեղ առաջնորդ, ապստամբ մարդ, որը վատ է։ Դա կլինի Փաշինյան-2։

Ես հավատում եմ, որ Փաշինյանը չի գրանցի Սամվել Կարապետյանի ղեկավարած ուժին, ՀՀԿ-ին, Դաշնակցությանը։ Ընտրություններում կլինեն ՔՊ-ն, ՔՊ-ի արբանյակները և այնպիսի ընդդիմադիր խմբեր, որոնք ոչ մի շանս չունեն Խորհրդարան անցնելու։ ԿԸՀ-ն իրենն է, չէ՞, իր աշխատողն է ղեկավարը, չի գրանցի, և Եվրախորհուրդը, այլ կառույցներ կասեն՝ Փաշինյանը ճիշտ է, որ թույլ չի տվել գրանցել։

Հիշեցնենք, Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի (ԿԸՀ) նախագահ Վահագն Հովակիմյանը Նիկոլ Փաշինյանի աշխատակիցն էր՝ նրա ընտանեկան թերթի լրագրողը, որը հետագայում՝ 2018-ից հետո, նաև դարձավ ԱԺ պատգամավոր, ապա՝ ԿԸՀ նախագահ:

Ես չեմ հավատում ընդդիմության միասնականությանը, դա հնարավոր չէ: Հնարավոր չէ, որ լինի ընդդիմություն, որը բաղկացած կլինի 25 կուսակցություններից։ Դա կեղծ օրակարգ է։ Պետք չի դա անգամ քննարկել։ Այլ բան է, որ նստեն, պայմանավորվեն՝ չխփել իրար ու պայմանավորվել սկզբունքային հարցերի շուրջ։ Պետք է խոշորանալ, միավորվելն անհնար է, չի կարող նման բան լինել։

Ինչքան ընտրությունները մոտենան, այնքան քաղբանտարկյալները շատ կլինեն։ Պետք է պաշտպանել բոլոր ապօրինի հետապնդվողներին, ոչ թե միայն քո թայֆային, յուրայիններին։ Դա շատ կարևոր է։

Պատերազմ և խաղաղություն կարող է լինել ցանկացած ղեկավարի օրոք։ Դա պայմանավորված չէ ներհայաստանյան իրողություններով, այլ մեզնից դուրս շատ գործոններով։ Փաշինյանը խաղաղություն չի բերել, բերել է պարտություն։ Նա պարտության վարչապետ է։

Ով էլ լինի Հայաստանի վարչապետը, ոչ միայն Պուտինն ու Թրամփը, այլև Ալիևը կխոսեն ու կբանակցեն նրա հետ։

Հեղինակություններ չկան։ Հրանտմաթևոսյաններ, ռազմիկդավոյաններ չկան, Տիգրան Մանսուրյանը լռում է։ Չկան, որովհետև եթե մի կարծիք գրեն, տակը հազար հոգի կգրի՝ դու ո՞վ ես, քեզնից ի՞նչ ես ներկայացնում, որ նման բան ես գրում։ Չկա հիերարխիա։ Դրա համար էլ լռում են։ Ոչ բոլորն են պատրաստ թքել իշխանությունների կողմից գործի դրվող ֆեյքերի վրա։