«Ես մեր քաղաքական գործիչներին, վարչապետից սկսած՝ մինչև ավագանի և քաղաքապետ, կոչ եմ անում, որ իրենց հռետորաբանությունում քաղաքական զսպվածություն ցուցաբերեն». Տարոն Սիմոնյան
Հարցազրույց Ազգային ժողովի «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Տարոն Սիմոնյանի հետ:
– Արդեն իսկ ձևավորվեց Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը: Նախագահ ընտրվեց ԼՀԿ թեկնածուն՝ Հայկուհի Հարությունյանը: Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք ձեր թենածուից:
– Ոչ միայն մեր, այլև ամբողջ հասարակության ակնկալիքները բավականին բարձր են, որովհետև հետհեղափոխական Հայաստանում կոռուպցիայի դեմ պայքարն է, որ առաջին մակարդակում պետք է գտնվի, և հասարակությունը հենց այդ ակնկալիքներն ունի ոչ միայն՝ նախկինում քաղաքական կամ պետական պաշտոն զբաղեցրած անձանց կոռուպցիոն սկանդալների հետ կապված հարցերի լուծման պարագայում, այլև ներկայում բոլոր պաշտոնատար անձանց մաքուր աշխատանքի նկատմամբ, և հակակոռուպցիոն հանձնաժողովը հենց այդ բարձր առաքելությունը պետք է իրականացնի: Մեր թեկնածուի մասին կարող եմ ասել, քանի որ շատ լավ ճանաչում եմ, և ամբողջ հասարակությունը գիտի տիկին Հարությունյանի աշխատանքը, հատկապես՝ նրա իրավապաշտպան գործունեությունը, որովհետև երկար տարիներ իրավապաշտպանությամբ զբաղվող մեր առանցքային հասարակական կազմակերպություններից մեկի նախագահն է եղել, նաև կոռուպցիայի դեմ պայքարում մեծ ավանդ ունեցող կազմակերպություն է եղել, և կարծում եմ, իր՝ նախկինում կատարած աշխատանքը, գիտելիքները, փորձն անպայման ապագայում իրենց զգացնել կտան:
– Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք իշխող ուժի թեկնածու Էդգար Շաթիրյանի հրաժարականը հանձնաժողովի նախագահ չընտրվելուց հետո: Մի քիչ անլուրջ չէ՞ այս վերաբերմունքը:
– Ինձ էլ հաճելի չէր տեղի ունեցածը, բայց միևնույն ժամանակ՝ պետք է ասեմ, որ պարոն Շաթիրյանին երևի 2015թ.-ից եմ ճանաչում և դասախոսական բնագավառից, և նա ինձ դաս է տվել ԵՊՀ-ում: Նրա կայացրած որոշումը հարգանքի է արժանի, և ես, և մյուսները պետք է հարգենք նրա որոշումը՝ անկախ նրանից, թե ինչ պատճառաբանություն է ընկած հասարակության կասկածների հիմքում:
– Հայկուհին հրաժարվել էր գնահատական տալ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ «ասֆալտին փռելու» հայտարարություններին՝ համարելով, որ դա անցյալում է: Դուք է՞լ եք կարծում, որ ի սկզբանե այս մեկնակետից պետք է սկսել:
– Ընդհանրապես մարդիկ նոր են իրենց իրավասությունը ստանձնել, և նրանցից պահանջել վերաիմաստավորել անցյալում տեղի ունեցած իրադարձությունները, սխալ կլինի: Ցանկացած որոշում, որը կայացվելու է նմանատիպ ինստիտուտների կողմից, պետք է հետազոտվի, ուսումնասիրվի, նոր եզրակացություններ կայացվեն: Հետո պետք է հասկանանք, թե այդ մարմինը՝ որպես այդպիսին, ի՞նչ իրավասություն ունի: Հետո պետք է հասկանանք՝ արդյո՞ք քաղաքական հայտարարությունների քննարկումն այդ հանձնաժողովի քննարկման առարկան է, թե՞ ոչ:
– Բացառո՞ւմ եք, որ հետագայում նմանատիպ հայատարարությունները կվերագրվեն «քաղաքական հայտարարություններ» եզրույթին:
– Ես ընդհանրապես ոչ մի բան չեմ բացառում, բայց միևնույն ժամանակ՝ հույս ունեմ, որ նման հայտարարություններ ապագայում չեն արվի, որովհետև դա որևէ ձևով չի նպաստում մեր պետականության շենացմանը, ընդհակառակը: Ես մեր քաղաքական գործիչներին, վարչապետից սկսած՝ մինչև ավագանի և քաղաքապետ, կոչ եմ անում, որ իրենց հռետորաբանությունում քաղաքական զսպվածություն ցուցաբերեն, և ոչ մի դեպքում, անկախ նրանից՝ անձն ինչ հանցագործություն է կատարել կամ կասկածվում է այդ հանցագործության կատարման մեջ, նրա արժանապատվությանը չդիպչել, որովհետև ՀՀ քաղաքացին արժանապատվություն ունի, և այդ արժանապատվությունը նրա իրավունքների և ազատությունների անքակտելի հիմքն է:
– ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Հայկ Սարգսյանն առաջարկում է ընդունել արագացված ընթացակարգով զինվորական ծառայության մասին օրենք: Այն կկարգավորի մինչև 27 տարեկան շարքային կազմի պարտադիր զինվորական ծառայության ենթակա ՀՀ քաղաքացիների` արագացված ընթացակարգով զինվորական ծառայություն անցնելու հետ կապված հարաբերությունները: Նախատեսվում է, որ արագացված ընթացակարգով զինվորական ծառայություն անցնող քաղաքացին ՀՀ պետական բյուջե պետք է վճարի 10 միլիոն ՀՀ դրամ, կծառայի 1 ամիս հատուկ արագացված ընթացակարգով և այդ մեկ ամսվա ընթացքում կսովորի զինված ուժերում ծառայելու բոլոր կանոնները, որոշ զինատեսակներից օգտվելու կարգը, կհաշվառվի կոնկրետ զորամասում, կտա զինվորական երդում և կպարտավորվի ներկայանալ զորահավաքներին: Եթե այդ մեկ ամսվա ընթացքում զինվորը ցանկություն հայտնի շարունակել ծառայությունը զինված ուժերում, կկարողանա հետ ստանալ գումարը և ծառայել ևս 23 ամիս: Արդյո՞ք սա կաշառք չի կարող դիտվել:
– Կարող եմ ասել, որ էդ դեպքում սոցիալական խնդիրներ կարող են առաջանալ: Այդ իրավունքից հիմնականում կօգտվեն սոցիալապես ապահով անձինք: Արդյունքում կլինի այնպես, որ բանակում մենք ունենում ենք սոցիալական շերտավորում: Մենք պետք է խուսափենք նման հնարավոր տարբերակումներից՝ հատկապես բանակում: Բանակում բոլորը հավասար պետք է լինեն՝ անկախ իրենց ֆինանսական կարգավիճակից, և դրանով ինձ մոտ կա մտավախություն, որ դա ավելի շատ կարող է խնդիրներ առաջացնել, քան լուծել: Նախագծի հեղինակը պետք է հիմնավորի, թե դրանով ինչ խնդիր է լուծում այսօր:
Էլի եմ կրկնում, այդ գումարը վճարելու են մարդիկ, ովքեր այլ նպատակներ ունեն իրենց երեխայի հետ կապված, մինչդեռ ՀՀ Սահմանադրությունը պահանջում է, որ ՀՀ արական սեռի բոլոր քաղաքացիները պարտադիր պետք է այդ ընթացակարգով անցնեն: Դա, կարելի է ասել, պետության առջև միակ պարտքն է՝ հարկեր, տուրքեր վճարելուց հետո, և եթե բանակում ծառայելուց էլ փող տալուց պետք է խուսափենք, դուրս է գալիս, որ մենք պետությունից անընդհատ բան ենք ուզում, բայց փոխարենը ոչինչ չենք տալիս:
– Նորմա՞լ է, որ ուժային կառույցների՝ Ոստիկանության և ԱԱԾ-ի, ինչպես նաև ՊՎԾ-ի ղեկավարները երկար ամիսներ արդեն ժամանակավոր պաշտոնակատարներ են:
– Իհարկե ճիշտ չէ, որ այդքան երկար են ժ/պ-ները պաշտոնավարում: Ենթադրվում է, որ քաղաքական իշխանությունը կադրային խնդիրներ ունի և դրա համար այդքան երկար չի կարողանում կադրեր գտնել այդ կարևոր պաշտոններում: Իրականում մեր քաղաքական իշխանությունը լուրջ կադրային պրոբլեմ ունի: Ամբողջ հասարակությունն է տեսնում, և պիտի իշխանությունն ամեն ինչ անի, որ արագացնի այս պրոցեսը: Ի՞նչ անենք, որ կադրային պրոբլեմ ունի, ուրեմն անընդհատ այս մարմինները պետք է ժամանակավոր պաշտոնակատարնե՞րը ղեկավարեն: Դա, կարծում եմ, սխալ է:
– Ժ/պ-ն իր վրա ծանր որոշումների կայացման պատասխանատվություն կվերցնի՞:
– Այս պահի դրությամբ այդ բոլոր հիմնարկների քաղաքական պատասխանատուն վարչապետն է: Այդ մարմիններն ինքնուրույնության տարր անգամ չունեն, ինչպես և չունեին Սերժ Սարգսյանի կառավարման ժամանակահատվածում: Այդ մարդիկ, բնականաբար, խուսափելու են պատասխանատու որոշումներ կայացնելուց և ամեն ինչ բարդելու են վարչապետի վրա, որովհետև իրականում քաղաքական պատասխանատվությունն իրենն է:
– Սահմանադրական փոփոխությունները դեռ ձեր օրակարգո՞ւմ են:
– Մենք, փաստորեն, ունենք պառլամենտական երկիր, բայց անգամ Սահմանադրությունում կան դրույթներ, որոնք խոչընդոտում են պառլամենտական երկիր դառնալուն: Եթե իրականում ուզում ենք, որ գործադիրը լուրջ հաշվետու լինի օրենսդրին, ապա դրա համար պետք է վերացնենք բոլոր խոչընդոտները: Եթե չեք ուզում, եկեք ազնիվ լինենք հասարակության նկատմամբ և ասենք, որ մենք ուզում ենք, որ ոչ թե գործադիրը հաշվետու լինի պառլամենտին, այլ հակառակը, ոնց որ հիմա է: ԱԺ որակյալ մեծամասնությունը նույն ուժն է կազմում, և ըստ էության տարբերություն չենք տեսնում օրենսդրի ու գործադիրի միջև: Մենք՝ որպես ընդդիմություն, պայքարում ենք և ԱԺ ներսում խմբակցության դեմ, և գործադիրի դեմ: Ռեսուրսն էլ այդքան շատ չի, որ կարողանանք պայքարել: Եվ եթե Սահմանադրության մեջ մենք բավականին լուրջ գործիքակազմ ապահովենք ընդդիմության համար, նորմալ մեխանիզմներ ապահովենք պառլամենտական վերահսկողության համար, ապա, ի վերջո, կստանանք այն, ինչի մասին անընդհատ խոսում ենք:
– Այսինքն՝ կոստյումն ամեն դեպքում ուզում եք վերցնել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ձեռքից:
– Իհարկե: Նույն Փաշինյանն էր այդ մասին խոսում, բոլոր ընդդիմադիրներն են խոսել: Հիմա ով որ գալիս է իշխանության, ասում է՝ հարմար կոստյում է: Չի կարելի: Պետք է հասկանանք՝ ինստիտուտները զարգացնո՞ւմ ենք, թե՞ չէ:
– Սահմանադրական դատարանում ճգնաժամ կա՞:
– Իհարկե ոչ:
Մանրամասները՝ տեսանյութում
Գոհար Սավզյան
