Հրանտ Մարգարյան. Կան հարցեր, ազգային, արտաքին քաղաքական ոլորտում, որոնց առնչությամբ մենք համագործակցում ենք իշխանության հետ

Հարցազրույց ՀՅ Դաշնակցության Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի հետ

– Մամուլում պարբերաբար լուրեր են շրջանառվում այն մասին, որ Դաշնակցությունում խմորումներ կան, ներքին լարվածություն կա, և այս ամենի ֆոնին` ղեկավար կազմում շուտով փոփոխություններ են լինելու: Իրականությանը համապատասխանո՞ւմ են այդ լուրերը:

– Դաշնակցությունը բնական, ապրող կազմակերպություն է: Մենք մի անձի կուսակցություն չենք, և շատ բնական է, որ մեր մեջ խմորումներ լինեն: Բայց արտառոց որևէ բան չկա, որից էլ բխի ղեկավար կազմի փոփոխության հարց, ընդվզում կամ երկպառակում չկա: Պարզապես շատերն ուզում են իրենց ցանկություններն իբրև իրականություն ներկայացնել և նման լուրեր են տարածում: Այո, Դաշնակցությունը դժվար օրեր է անցկացրել հետընտրական արդյունքների ֆոնի վրա, ներքին անհանգստություն ունի այս առումով, բայց նորմայից ավելի, այսպես կոչված, լարվածություն մեզանում գոյություն չունի:

– Պարոն Մարգարյան, հրապարակումներ եղան նաև այն մասին, որ լարվածությունը հենց Ձեր և ղեկավար կազմից` մյուս անդամների միջև է: Այդպե՞ս է:

– Չէ, չէ: Մեր ղեկավար կազմերի մեջ որևէ խնդիր չկա և չի եղել. մենք միակամ ենք: Կրկնում եմ` մեր կազմակերպությունն անձի կազմակերպություն չէ, որ լիդերն ինչ-որ բան ասի` բոլորը հետևից քայլեն: Դաշնակցությունն ապրում է, երկնում է նոր քաղաքականություն, նոր գաղափարներ:

– Հերքո՞ւմ եք, որ անձնական խնդիր ունեք ՀՅԴ ղեկավար կազմի հետ:

– Այո:

– Շատերը Դաշնակցությանը քննադատեցին պաշտոններ վերցնելու համար` գնահատելով դա` որպես «ընդդիմություն` պաշտոններով»: Նախ` Վահան Հովհաննիսյանը դեսպան նշանակվելու առաջարկ ստացավ, հիմա էլ խոսվում է, որ Հրայր Կարապետյանն է նշանակվելու հյուպատոսի պաշտոնում: Ինչպե՞ս կբացատրեք այս հանգամանքը:

– Այստեղ Դաշնակցությանը հասկանալու հարց կա: Ճիշտ է, որ մենք ընդդիմություն ենք, բայց այս երկրից խռով չենք, այս երկրի թշնամին չենք: Որևէ ընդդիմադիր կուսակցություն Հայաստանում չկա, որն իբրև ընդդիմություն` անում է ավելին, քան մենք, անում է այն, ինչ մենք չենք անում: Կան հարցեր, ազգային, արտաքին քաղաքական ոլորտում, որոնց առնչությամբ մենք համագործակցում ենք իշխանության հետ: Եթե ընդդիմություն ես, չի նշանակում, որ պետք է երկրին վերաբերող ցանկացած հարցի դեմ լինես: Եթե այդպես լինի, ուրեմն պետք է շենք չկառուցենք, գործարան չհիմնենք, աշխատանքի չգնանք, որովհետև, վերջիվերջո, եթե այս տրամաբանությամբ շարժվենք, այս ամենից շահում է իշխանությունը:

Բայց լինելով իրատես կուսակցություն, իմանալով մեր ուժերի չափը, քաղաքական զարգացումների տրամաբանությունը` մենք գիտենք, որ այս պետության մաս ենք կազմում և այդ պատճառով օգտակար ենք լինում մեր երկրին ու ժողովրդին այն ամենով, ինչով կարողանում ենք: Երբ մենք նախկինում գործող իշխանությանը մաս էինք կազմում, պահանջում էինք, որ ընդդիմությունը ևս դառնա պետության մաս, իր մասնակցությունն ունենա պետական գործին: Խոսքը, բնականաբար, գործադիր իշխանության մասին չէ, բայց կան պաշտոններ, բնագավառներ, որոնք կարող են ընդդիմությանը տրամադրվել` ինչպես վերահսկողական ծառայությունները, մարդու իրավունքների պաշտպանի` օմբուդսմենի և այլն, որպեսզի առողջ պետականություն ստեղծենք:

Երբ իշխանության մաս էինք, համոզված էինք, որ ընդդիմության մասնակցությունն անհրաժեշտություն է: Հիմա, երբ ընդդիմություն ենք, դարձյալ համոզված ենք, որ ընդդիմությունը պետք է լուսանցքում չմնա: Եվ ամենևին պետք չէ անհանգստանալ, որ մեր օգնությունից ինչ-որ տեղ կշահի իշխանությունը: Այն, որ ես աշխատանքի եմ գնում, հարկ եմ վճարում այս պետությանը, ուրեմն, օգնում եմ այս իշխանությանը. բա ի՞նչ անեմ` չաշխատե՞մ: ՀՅԴ-ն աշխատում է արտաքին քաղաքականության բնագավառում` լավ տեղյակ լինելով ազգային հարցերին, և դրա համար մենք համոզված ենք, որ անելիք ունենք` անկախ նրանից, թե ով է իշխանությունը: Այո, կան պետություններ, որտեղ դեսպան են նշանակում նաև ընդդիմությունից, կամ չեն նշանակում ընդդիմությունից, և դա տվյալ երկրներում նորմալ է ընկալվում: Շեշտը դրեք նրա վրա` ինչո՞ւ իշխանություններն այդ կարևոր պաշտոնին ուզում են տեսնել Վահան Հովհաննիսյանին:

Եթե Գերմանիո ճակատում աշխատելու համար պետությունն ընտրել է Վահանին, բնականաբար, նա չպետք է զլանար: Եթե պետք լիներ ադրբեջանական ճակատում դերակատար լինել` մենք կրկին չէինք զլանա` կաշխատեինք: Եթե սրանից իշխանությունը կշահի, թող շահի… Մենք դրական ուժ ենք, մեր մոտեցումը դրական է: Որքան ուզում են` թող խոսեն, թե սա նշանակում է` իշխանության մաս կազմել, բայց դա այդպես չէ. մեր մոտեցումը չի փոխվել, մենք եղել ենք ընդդիմություն և շարունակում ենք լինել ընդդիմություն: Իշխանությանը դեմ լինելու մեր վճռականությունը չի պակասել:

Մենք գիտենք` որտեղ է սկսվում համագործակցության սահմանն իշխանության հետ, ու որտեղ է այն ավարտվում, և մեր ընդդիմադիր կեցվածքի հետ այն չի հատվում` հավատացեք: Հիշեք` ընդդիմադիր կամ իշխանություն լինելն ինքնանպատակ չէ, դա ժողովրդի համար է: Մենք ընդդիմություն չենք` իշխանություն լինելու համար, մենք այս երկրով ու ժողովրդով ենք երդում կատարել, մեր կյանքի իմաստը Հայաստանն ու հայ ժողովուրդն են, ոչ թե իշխանություն կամ ընդդիմություն լինելը:

– ԱԺ ՀՅԴ-ական պատգամավոր Աղվան Վարդանյանը Վահան Հովհաննիսյանի նշանակման առումով ասել էր, թե դրանից «Դաշնակցությունը» գուցե և որոշ շրջանակներում կտուժի»: Հիմնավոր չե՞ն արդյոք տեսակետները, որ որպես ընդդիմություն` հասարակությունն այլևս Դաշնակցությանը չի ընկալի, և ՀՅԴ-ն կտուժի հենց այս առումով:

– Ես էլ եմ ժողովրդի մեջ ապրում և որևէ կերպ կտրված չեմ ժողովրդից և կարող եմ ասել, որ չեմ տեսնում մտահոգություն մարդկանց մեջ այն առումով, թե Վահան Հովհաննիսյանի դեսպան նշանակվելուց հետո մենք այլևս ընդդիմություն չենք: Հակառակը` մարդիկ ասում են, որ, եթե կարող եք մի բան անել` արեք: Ես չեմ կարծում, որ ժողովուրդը մեզանից պահանջում է` տանը նստած, ձեռքներս ծալած սպասել և իշխանությանը հայհոյել: Հիմա տարբեր քաղաքական ուժեր սա չե՞ն անում: Իսկ մենք փորձում ենք օգտակար լինել` արտագաղթ կա, փորձում ենք ելք ցույց տալ, ծրագիր ենք հրապարակում, այլ հարցերում ևս փորձում ենք առաջարկներ անել, համոզել մեր տեսակետները իշխանությանը: Բա մյուսնե՞րն ինչ են անում, որ անունով ընդդիմություն են, իսկ մենք, պարզվում է` ոչ: Եթե որևէ մեկը մի բան մեզանից առավել է անում, ես կհասկանամ, բայց այդպես չէ: Ես վստահ եմ` մեր ժողովուրդը մեզ կհասկանա, որովհետև մենք անում ենք այն, ինչ նախկինում ենք արել:

Մենք նախագահի կամ վարչապետի քարոզչությամբ չենք զբաղվում, մենք աշխատում ենք մեր երկրի և ժողովրդի համար: Մի ասացվածք կա` էշը պատրաստ է սատկի, ինչ է` տիրոջը վնասի: Իշխանությանը վնասելու ցավով մենք չպետք է տառապենք այնքան, որ կամա-ակամա վնասենք նաև ժողովրդին ու պետականությանը: Իշխանության դեմ պայքարելու կիրքը չպետք է այնքան կույր լինի, որ չհասկանանք` պետության արմատի՞ն ենք խփո՞ւմ, թե՞ իշխանությանը:

– Ի դեպ, վարչապետի հայտարարած «պատերազմը» Դաշնակցության նկատմամբ ավարտվե՞լ է, թե՞ դեռ շարունակվում է:

– «Պատերազմ» բառը մի քիչ շատ քաշքշվեց: Դա իր բառն էր: Ես նկատի եմ ունեցել, որ վարչապետը վատ, ստահոդ հոդվածներ էր հրապարակում Դաշնակցության դեմ: Նրա սկսած սև PR-ը ոնց սկսվեց, այդպես էլ ավարտվեց: Մենք բացահայտեցինք նրան: Նա երևի մտածում էր, որ մենք կներքաշվենք այդ սև պայքարի մեջ` չմտածելով, որ մեր մակարդակը սև PR-ին սև PR-ով պատասխանելը չէ: Մարդիկ կան, որոնք ընդհանրապես ոչ թե փորձում են լավ գործով, ճիշտ պահվածքով ժողովրդականություն շահելով առաջ գնալ, այլ սրա և նրա բերանը փակելով, կաշառելով, տեռորի ենթարկելով` ներկայացնել, թե իրենք լավն են: Մեր նվազագույն քննադատությունն էլ վարչապետի կողմից թշնամաբար ընդունվեց: Այն դեպքում, երբ մենք թշնամաբար չէինք տրամադրված, եթե անգամ նրան ասում էինք, որ իր վարած քաղաքականությունը սխալ է:

– Անդրադառնալով արտաքին քաղաքականությանը` Ձեզ համար արդարացի՞ էր նախագահ Սերժ Սարգսյանի քաղաքականությունը` 3.5 տարի բանակցություններ վարել Եվրոպայի հետ, ապա, ինչպես շատերն են գնահատում, մեկ գիշերում կտրուկ շրջադարձ կատարել` դեպի Մաքսային միություն:

– Ես կարծում եմ, որ ճիշտ էր Եվրոպայի հետ 3.5 տարի բանակցություններ վարելը: Հիմա էլ ճիշտ կլինի, որ Հայաստանը շարունակի իր հարաբերությունները Եվրոպայի հետ: Բայց անկախ այս ամենից, ինձ համար կարևորն այն է, որ Հայաստանում լինի այնպիսի մթնոլորտ, որ նման խնդիրները քննարկվեն քաղաքական պատասխանատու մթնոլորտում:

Հիմա կոնկրետ Մաքսային միությանն անդամագրվելու մտադրությունը` թեպետ լինելով մեզ համար ընդունելի, հաշվի առնելով, որ մենք կողմ ենք ՄՄ-ին անդամակցելուն, հարցը պետք է քննարկվեր գոնե Անվտանգության խորհրդում, որտեղ բոլորը, հատկապես` ընդդիմությունը, լինեին ներկայացված և մասնակցեին տարվող քննարկումներին: Միջպետական հարաբերությունների մեջ, իհարկե, ամեն բան բաց չէ, բայց նաև մեր քաղաքական դաշտում առկա մթնոլորտի պատճառով էր, որ նման կարևոր հարցի հրապարակումից առաջ բոլորի հետ խորհրդապահական քննարկումներ տեղի չունեցան: Մեր երկրի անվտանգության հրամայականները ստիպեցին կայացնել ՄՄ-ին անդամակցելու որոշումը:

– Բայց արդյոք տրվո՞ւմ են անվտանգության երաշխիքներ: Շատերը պնդում են, որ դա զուտ խաղաքարտ է` արդարացնելու ՄՄ-ին անդամակցելու որոշումը:

– Կարելի է այդպես մտածել, բայց ով բանական խելք ունի, կարող է փաստել, որ մեր անվտանգության համակագը ամբողջապես հենված է Ռուսաստանի վրա: Մինչև այդ անվտանգությունը եվրոպական դառնա, եթե, իհարկե, կդառնա, գուցե ժամանակ չմնա…

– Ձեզ համար համոզիչ չե՞ն այն փաստարկները, որ Ռուսաստանը ճնշման գնով է Հայաստանին ստիպել կայացնել այս որոշումը:

– Ճնշումները չպետք է պարզունակ պատկերացնել: Ճնշումներ, նախքան որոշման մասին հայտարարությունը, արդեն տեղի էին ունենում: Եթե ՌԴ նախագահը գնում է Ադրբեջան, մեծ քանակությամբ նոր զենքեր է տրամադրում, գազի գինն է թանկացնում, դա արդեն ճնշման ձև է:

– Ըստ Ձեզ` Նոյեմբերին Վիլնյուսում որևէ փաստաթուղթ կստորագրվի՞: Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք Արևելյան գործընկերության Վիլնյուսյան գագաթաժողովից:

– Եվրոպան, կարծում եմ, ըմբռնումով կմոտենա մեզ, քան որոշ հակառակորդներ, ներքին որոշ ուժեր: Եվրոպան չի թողնի, որ Հայաստանն ամբողջությամբ կտրվի իրենից, նա կփորձի պահել կապերը և օգնել ՀՀ-ին` քայլեր կատարել դեպի ժողովրդավարություն: Եթե նույնիսկ Եվրամիության հետ սերտ համագործակցությունը չստացվի, ըստ իս, որոշակի կապեր մենք, այնուամենայնիվ, կպահպանենք ու կզարգացնենք Եվրոպայի հետ:

– Տպավորություն է, որ արտաքին քաղաքականությունն ուզում եք կրկին ձեր ձեռքը վերցնել:

– Ոչ: Մենք ուզում ենք ժողովրդի վստահությամբ ստանձնել երկրի ղեկավարումը:

– Իսկ ի՞նչն է խանգարում Ձեզ` իշխանության գալ:

– Իրական հեղափոխությունը ժողովրդի միջոցով է կատարվում: Խնդիրը` ժողովրդական կազմակերպման պակասն է: Հայաստանում ոչ մի կուսակցություն չունի անհրաժեշտ ժողովրդային կազմակերպվածություն: Ժողովուրդը քաղաքականապես կազմակերպված չէ, և այս առումով մեղադրելի չէ: Մենք ժողովրդին չենք կարողացել կազմակերպել, համախմբել որևէ ծրագրի շուրջ: Ընդդիմության պայքարը միշտ պոռթկումնային է եղել` դժգոհության ալիք է բարձրացել, որը շուտ մարել է: Եթե այդ «դժգոհները» չունեն նույն գաղափարը, ծրագիրը, ապա այն կարճատև է գոյատևում: Իրական պայքարը պետք է լինի գաղափարական պայքար: Ըստ ոմանց` պետք է բոլորը միանան ընդդեմի հասկացողությամբ: Այո, միացանք, հասկացանք, բա հետո ի՞նչ ենք անելու, ավելի վա՞տն ենք բերելու իշխանության: Ես զարմանում եմ, գիտեք` ինչո՞ւ են շատերն ընդդիմություն կոչվում, երբ ունեն նույն սոցիալ-տնտեսական քաղաքականությունը, ինչ այս իշխանությունը, ունեն նույն սոցիալական ծագումը, ինչ իշխանությունն ունի:

Վերջիվերջո, իրենք ինչի՞ են ընդդիմադիր: ՀՅԴ-ն հստակ սոցիալիստական կուսակցություն է, ազգային կուսակցություն է, և իբրև այդպիսին` այլընտրանք ենք այս իշխանությանը: Իրանց տարբերությունն իշխանությունից ո՞րն է… տարբերությունն այն է, որ այստեղ Սերժ Սարգսյան է ղեկավարի անունը, այնտեղ` ուրիշ բան: Անձինք են, որ տարբեր են, քաղաքականությունը նույնն է, էությունը նույնն է: Բոլորին, բայց նաև մեզ, պակասում է ժողովրդային լայն կազմակերպվածությունը: Մենք վճռականորեն աշխատելու ենք, կազմակերպվելու ենք և առաջ ենք ընթանալու:

«168 ԺԱՄ»