Ռուսաստանի ՊՆ-ն «միակողմանի և չհամաձայնեցված» է որակել Ադրբեջանի վերջին գործողությունները Լաչինի միջանցքում։ Ինչպես նշված է ՌԴ ՊՆ տեղեկատվական տեղեկագրում, «2023 թվականի ապրիլի 23-ին միակողմանի և չհամաձայնեցված գործողությունների արդյունքում ադրբեջանական կողմը արգելափակել է երթևեկությունը Լաչինի միջանցքով՝ ռուսական խաղաղապահ զորախմբի թիվ 1 դիտակետի տարածքում»։
Սյունիքի մարզում թշնամու առաջխաղացումը՝ Տեղում, Սիսիանում ադրբեջանական զորքի անարգել շարժը, Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի պահնորդի սպանությունը, հերթական ապացույցներն են մարզի խարխլված անվտանգության. Սյունիքում ապրողը սեփական մաշկի վրա է զգում իր հողում ադրբեջանցու ներկայությունը, և եթե նախկինում մարդիկ իրենց տան դռները չէին կողպում, ապա հիմա կողպում են և շատ ամուր, որովհետև չգիտեն, թե ադրբեջանցին որտեղից դուրս կգա։
Նա հիշեցրել է, որ Ադրբեջանի նխագահն օրեր առաջ հայտարարել է, որ ԼՂ հայերը կամ պետք է ընդունեն Ադրբեջանի քաղաքացիություն, կամ այլ երկիր գտնեն ապրելու համար:
Ծիծեռնակաբերդում ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետ, գեներալ-մայոր Էդվարդ Ասրյանը և ՀՀ պաշտպանության փոխնախարար Արման Սարգսյանը պատասխանել են լրագրողների հարցերին, և թեպետ առաջին հայացքից թվում է՝ ոչ մի նոր բան չի ասվել, ամեն դեպքում, տողատակերում մտահոգիչ պատկեր է թաքնված: Օրինակ, լրագրողները պաշտպանության փոխնախարարին հարցրել են երեկ Սոթքում արձանագրված կրակոցների մասին, որի հետևանքով հայկական կողմը 1 զոհ է ունեցել, Արման Սարգսյանն արձագանքել է.
«Վրաստանի հայ համայնք» ՀԿ-ի նախագահ Արթուր Միրզոյանը, որին 3 օր առաջ Թբիլիսիում անհայտ անձինք ծեծի էին ենթարկել, տեղեկացնում է, որ նրանց ինքնությունը դեռևս պարզված չէ։ Միրզոյանն ասում է, որ այս պահին նաև նպատակահարմար չի համարում այդ հարցի վրա կենտրոնանալը, քանի որ զբաղված է Հայոց Մեծ Եղեռնի հետ կապված միջոցառումների անցկացմամբ, սակայն հույս ունի, որ հարձակվողները կհայտնաբերվեն ու կպատժվեն։
Ադրբեջանը, հերթական անգամ կոպտորեն խախտելով 2020թ. եռակողմ հայտարարության դրույթները, ապրիլի 23-ից փակել է Լաչինի միջանցքում գտնվող Հակարիի կամուրջը, ապօրինի կերպով տեղադրել է անցակետ:
ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանն ապրիլի 24-ին ընդունել է Ֆրանսիայի Սենատի` Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ միջազգային իրազեկման խմբի նախագահ, «Հանրապետականներ» խմբակցության ղեկավար Բրունո Ռըտայոյի գլխավորած պատվիրակությանը, որի կազմում էր նաև Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խմբի նախագահ Ժիլբեր-Լյուկ Դըվինազը:
Հոգեբան Գրիգոր Բադալյանը նկատում է՝ կա որոշակի օրինաչափություն. այն անձը, ով ենթարկվում է բռնության, դա կարող է լինել հասարակության, պետության, անհատի աստիճանում, հակազդում է երկու տարբերակով՝ կամ զոհի կարգավիճակում հայտնվելով և ունենալով տվյալ տրավմատիկ իրավիճակի մշտական տագնապ և վախ, կամ դառնալով բավականին ագրեսիվ, որպեսզի ոչ մի դեպքում չհայտնվի նույն իրավիճակում:
Թուրքիայի ԱԳ նախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն հակադարձել է ԱՄՆ նախագահ Ջոզեֆ Բայդենի ապրիլքսանչորսյան ուղերձին, որում Սպիտակ տան ղեկավարը 1915 թվականի իրադարձությունները ցեղասպանություն էր անվանել։
Ռուսաստանի Դաշնության Պետդումայի պատգամավոր, ռուս-հայկական «Լազարյան ակումբի» համակարգող Կոնստանտին Զատուլինը կազմակերպության անունից հայտարարություն է տարածել, որում մտահոգություն է հայտնել Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ընթացող գործընթացների վերաբերյալ։
Մյուս ժողովուրդը, որը տուժել է թուրքերի ձեռքից, հույներն են։ Բայց ի տարբերություն հույների՝ թուրքերը ասորիների ու հայերի հետ պատերազմական գործողությունների մեջ չէին»,- նշեց Ռաևսկին՝ հավելելով, որ Օսմանյան կայսրությունում այն ժամանակ գործում էր 31 հանձնաժողով, որը զբաղվում էր հայկական և հունական լքված գույքի թուրքացմամբ։
«Մենք ՀՀ կոլաբորացիոնիստ կառավարության շնորհիվ հասանք այս վիճակին,- արձանագրեց թուրքագետը՝ հիշեցմամբ, որ վաղուց է կանխատեսել այս հեռանկարը, քանի որ դա պարզ էր ի սկզբանե,- Այս գործընթացը կանգնեցնելու ժողովրդավարական ձևերն իրատեսական չեն. իմ գլխավոր սպասելիքը բանակից էր, թե թույլ չի տա, որ մեր երկիրը կործանվի, հողերը հանձնենք թշնամուն, սակայն տեսնում ենք՝ մեր փառապանծ բանակը մեզ համար չի աշխատում, ինչպեսև՝ մեր կառավարությունը»:
168.am-ն իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանից հետաքրքրվել է, թե ինչո՞ւ է միջազգային հանրությունը բացառապես բավարարվում հորդորներով. արդյոք չկա՞ միջազգային որևէ իրավական մեխանիզմ, որն այս պահին կարող է կանգնեցնել Ադրբեջանին:
«Այնպես որ, ներկան համեմատելն անցյալի հետ ճիշտ չի լինի, եթե մենք խոսում ենք, որ երեկ են հանձնել, ապա նորից եմ ասում՝ երեկ ես ապրում էի այստեղ, և նման բան ասողները չեն ապրել այստեղ… Իսկ հիմա, որ նայում ենք, վտանգված ենք»:
Նա հույս է հայտնել, որ խաղաղ բանակցությունները կվերսկսվեն՝ ապահովելով այս «բազմաչարչար բնակչության իրավունքներն ու անվտանգությունը վերջնական եւ մշտական ձևով»։
Արմեն Աշոտյանը ֆեյսբուքյան իր էջում տեղեկացնում է. «ԵՄ ամենամեծ եւ իշխող Եվրոպական ժողովրդական կուսակցությունն (ԵԺԿ), ով 2015-ին մեր համատեղ ջանքերով ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը, այսօր թվիթերյան պաշտոնական էջում իր համերաշխությունն է հայտնել հայ ժողովրդին.
Նիկոլը ջուր է դարձնում հայերիս արյունը՝ անկախ նրանից, թե այն երբ է թափվել. 1915-ին, 1988-1994-ին, 2016-ին, 2020-ին, թե այլ ժամանակ։
Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհին` Լաչինի միջանցքում Ադրբեջանի կողմից անցակետի տեղադրման փաստով Հայաստանը առաջիկա օրերին դիմելու է Արդարադատության միջազգային դատարան։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ հարցազրույցում հայտնել է Միջազգային իրավական հարցերով Հայաստանի Հանրապետության ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը։
«Ես երկու օր առաջ Հռոմում հանդիպել եմ Վրաստանի արտաքին գործերի նախարարի հետ։ Վրաստանը էական դեր ունի կայունության հարցում, մենք աջակցում ենք Վրաստանի անդամակցությանը Եվրամիությանը և նրա թեկնածուի կարգավիճակին»:
Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների եռակողմ համաձայնագրերի «իրականացմանն այլընտրանք չկա:
168.am-ի հետ զրույցում Արցախի Հանրապետության նախագահի խորհրդական, հատուկ հանձնարարությունների գծով ներկայացուցիչ, ԱԳ նախկին նախարար Դավիթ Բաբայանը գնահատելով Ադրբեջանի այս սադրիչ գործողությունների հետևանքները, ասաց՝ ստեղծված իրավճակում Արցախն այսօր մոտ է նրան, որ հետդարձի ճանապարհ չի մնում, պահը բաց է թողնվել։
Տարածաշրջանում անվտանգության և կայունության ապահովման համատեքստում կարևորվել է Հայաստանում Եվրոպական միության դիտորդական առաքելության արդյունավետ գործունեությունը:
ՌԴ ԱԳՆ-ն լուրջ մտահոգությունն է հայտնել Լեռնային Ղարաբաղում ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտի պատասխանատվության գոտում, հայ-ադրբեջանական շփման գծում իրավիճակի, ինչպես նաև պաշտոնական Բաքվի և Երևանի միջև երկխոսության վերաբերյալ։ Այս մասին քիչ առաջ հայտարարություն է տարածել ՌԴ ԱԳՆ-ն:
Որոշակի փուլային կետերում կարելի է մեղադրել ռուս խաղապահներին, որոնք իրավիճակը վերահսկելու պատասխանատվություն են վերցրել, բայց պետք է հիշել, թե ռուս խաղաղապահների՝ այդտեղ գտնվելու համաձայնագիրն ով է ստորագրել. Նիկոլ Փաշինյանը:
Կիպրոսի Հանրապետության կոմունիստական «Աշխատավորների առաջադիմական կուսակցությունը»՝ (AKEL) Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցի կապակցությամբ հանդես է եկել գրավոր հայտարարությամբ։
Թուրքական պետությունը, որը կարգավորման գործընթացում կարողանում է այսպիսի տարանջատում կատարել, ավելի հեշտ առաջ կշարժվի: Սա շատ լավ գիտի նաև Թուրքիայի դիվանագիտությունը: Սակայն նա տեսնում և գիտակցում է այնքան, որքան վերջինս է կամենում: Վերջիվերջո, եթե այս գործընթացը անհաջողության մատնվի, դա կլինի Թուրքայի պատճառով:
«Այդ մարդկանց հետ կա նաև 3 տարեկան երեխա, մայրը մնացել է գյուղում, ինքը քրոջ հետ Գորիս է գնացել, որ վերադառնա, բայց մնացել են Տեղ գյուղի մոտ։ Այդ երեք տարեկան երեխան առանց մոր ինչպե՞ս մնա»։
Վերջին հայտնի պլեբիստցիտներից մեկը իրականացվել է Չիլիում 2022թ.-ին, երբ բնակչությունը պետք է քվեարկեր նոր Սահմանադրության դեմ կամ կողմ: Քաղաքացիներն իրենց կամքը արտահայտել են ոչ թե բանավոր, ինչպես նշում է Փաշինյանը, այլ ընտրատեղամասերում՝ քվեաթերթիկների միջոցով:
Ֆրանսիայի Սենատի Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խմբի նախագահ Ժիլբեր-Լյուկ Դըվինազն արձանագրում է Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի տարածքային ամբողջականության խախտումը։
Պաշտպանության փոխնախարար Արման Սարգսյանն այսօր Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին հարգանքի տուրք մատուցելուց հետո լրագրողների հետ զրույցում անդրադարձել է սահմանային իրավիճակին:
