Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքն ամբողջությամբ արգելափակելու հետևանքով Արցախում հումանիտար իրավիճակը ժամ առ ժամ վատանում է։
Արցախում իրավիճակը գնալով վատթարանում է, խանութները գրեթե դափ-դատարկ են, առաջին անհրաժեշտության մթերքները սահմանափակ քանակով են մարդկանց հասանելի։
Արցախյան երկրորդ պատերազմում Հայաստանի պարտությունից, դրան հաջորդած երկուսուկես տարվա իրադարձություններից հետո հայկական իրականության ամենաքննարկվող հարցը Նիկոլ Փաշինյանի դավաճանության վարկածն է:
Ռուսաստանը, որ իբրեւ իր խաղաղապահներով պիտի ապահովեր Հայաստանի հետ կապող միջանցքի անխափան աշխատանքը, սնունդ է տանում ուղղաթիռներով միայն իր զինվորների համար, երբ իրենցից մի քանի հարյուր մետր հեռավորությամբ գտնվող երեխաները սոված են: Ահա այսպիսին է 21-րդ դարի աշխարհը: Ու Արցախը մեն-մենակ է:
Իրանագետն անդրադարձավ Իրանի հոգևոր առաջնորդի միջազգային հարցերով խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթիի հոդվածին, որտեղ նա հստակ ընդգծում էր, որ իրենց ռուս ընկերները պետք է ուշադիր լինեն, և, որ Կովկասի խնդիրների անգամ ամենաաննշան անտեսման դեպքում այն կդառնա տարբեր երկրների մրցակցության վայր, որը ոտնահարելու է Ռուսաստանի և Իրանի շահերը:
Արցախում (Լեռնային Ղարաբաղ) հումանիտար իրավիճակը ժամ առ ժամ վատթարանում է, բոլոր խանութները դատարկ են։ Այս մասին անգլալեզու ուղերձ է ներկայացրել Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայոց երկիր» ռազմավարական ծրագրի հիմնադիր-համակարգող, կառավարման մասնագետ Հարություն Մեսրոբյանն է։
«Արա Խզմալյանով պետք է Մատենադարանի հեղինակությունը հասցնել նվազագույնի, եթե չասենք՝ ոչնչացնել։ Ցեղասպանության թանգարանի ճակատագիրը հուշում է, որ նման ողբերգական ճակատագիր է սպասվում նաև Մատենադարանին, ուստի դրա համար բերեցին մի սովորական կատարողի, բազմեցրին տնօրենի աթոռին, որ իրենց մութ նպատակին հասնեն»,- ասաց նա։
Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպան Գեղամ Ստեփանյանը թվիթերյան իր միկրոբլոգում ներկայացրել է Ադրբեջանում անցկացված հարցման արդյունքները։ Տեղացիներից հետաքրքրվել էին, թե 2025 թվականին՝ Արցախից ռուս խաղաղապահների հեռանալուց հետո, հայ երեխայի հանդիպելիս ինչ կանեն։ Հարցման մասնակիցների 17 տոկոսը ասել է, որ երեխային գերության կվաճառի, 22 տոկոսը՝ երեխային կացնով մասերի կբաժանի ու կկերակրի շներին։
Զինված ուժերի, այս դեպքում՝ առաջնագծի հետ կապված, իշխանությունը փորձում է որպես արդյունավետության ցուցիչ ներկայացնել ներդրվող գումարները, բայց միշտ չէ, որ դրանց ներդրումն արդյունավետ է լինում և ըստ առաջնահերթության ծախսվում: Ծրագրային առումով կան մեծ թվով խնդիրներ: Այսինքն, մի կողմից՝ թվում է, թե ռազմական բյուջեի ավելացում կա, մյուս կողմից՝ գործ ունենք ծրագրերի անարդյունավետության հետ, դրանք իրենց նպատակին չեն ծառայում և հնարավոր փոփոխություններին բավականին դանդաղ տեմպ են հաղորդում:
Փաշինյան-Ալիև-Միշել բրյուսելյան վերջին հանդիպումը մի կողմից՝ մեկ քայլով էլ մոտեցրեց Արցախի վերջնական հանձնումը թշնամուն, մյուս կողմից՝ ուրվագծեց Ադրբեջանի ախորժակը բուն Հայաստանի տարածքի նկատմամբ։
Հումանիտար բեռների առաքումն Աղդամից Ստեփանակերտ կլինի Հայաստանից մատակարարումների փոխլրացումը, «Ալֆա նյուզին» տված հարցազրույցում հայտարարել է Հարավային Կովկասում ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարը՝ շեշտելով, որ Բրյուսելը շարունակում է պահանջել Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակումը։
«Այնպես որ, որևէ կերպ Աղդամը չի կարող լինել այլընտրանք արցախահայության հումանիտար ճգնաժամը հաղթահարելու ուղղությամբ: Ինչ վերաբերում է ՀՀ դիրքորոշմանը, ապա, ցավոք սրտի, այսօր վարչապետի աթոռին բազմած անձը բրյուսելյան հանդիպումից, Միշելի, հիմա Կլաարի հայտարարությունից հետո որևէ կերպ հոդաբաշխ նախադասություն չի կարողանում օգտագործել և բացատրություն տալ, թե ինչի մասին է խոսքը, փոխարենը՝ զբաղվում է կովերով, կովերի սեռը փնտրելով»:
«Նույն հարցազրույցի ժամանակ, երբ իրեն հարցնում են՝ ինչպե՞ս են ադրբեջանցիները վերաբերվում դրան, Տոյվո Կլաարը իբրև դա չհասկանալով՝ նշում է, որ իրենց ջանքերն ուղղված են դրան, որպեսզի փոխվստահություն լինի, և այդ պատճառով՝ պետք է և՛ Լաչինի միջանցքը լինի, և՛ Աղդամից եկող հումանիտար բեռները: Ինքը նույնիսկ չէր կարողանում մանևրել»:
Հումանիտար բեռների առաքումն Աղդամից Ստեփանակերտ կլինի Հայաստանից մատակարարումների փոխլրացումը:
Արցախի խորհրդարանի ղեկավարը համոզված է,որ վերը նշված վտանգներից խուսափելու միակ միջոցը Արցախի Հանրապետության անկախության ճանաչումն է՝ «ճանաչում հանուն փրկության» սկզբունքի հիման վրա:
Դեսպանը շեշտում է՝ անհրաժեշտ է գտնել քաղաքական լուծում՝ վերջ դնելու նոյեմբերի 9-ի հայտարարության խախտումներին և երաշխավորելու Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների իրավունքներն ու անվտանգությունը:
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն անցյալ ամիս փորձեց շեղել ուշադրությունը Հայաստանի ներկա ողբերգական իրավիճակից՝ մեղադրելով նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանին։ Սա սովորական հնարք է, որը Հայաստանի ներկայիս ղեկավարի կողմից օգտագործվում է Արցախյան պատերազմում իր պարտությունը քողարկելու և երկրի ազգային շահերը չպաշտպանելու համար։
Նախօրեի գիշերը Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը տեսաուղերձով հայտարարեց, որ Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում նստացույց է սկսում։ «
Ավստրիայի արտաքին գործերի նախարար Ալեքսանդր Շալենբերգը հայտարարել է, որ իրենց մտահոգում է հումանիտար իրավիճակը Լեռնային Ղարաբաղում:
Արցախի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունը հերքում է Ադրբեջանի ՊՆ-ի տարածած լուրերը:
Իշխող քպ ներկայացուցիչը հայտարարում է, թե «մենք ճանաչել և հայտարարում ենք Ադրբեջանի տարածքում գոյություն ունեցող 120 հզ.-ոց հայկական համայնքի իրավունքներն ու սկզբունքները»:
Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը հայտարարել է Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում մեկնարկած նստացույցին միանալու մասին, իր աշխատասենյակը տեղափոխել է հատուկ այդ նպատակով կահավորված վրան և սպառնացել է, որ մեկ շաբաթ անց դիմելու է ծայրահեղ քայլերի: Էմոցիոնալ մակարդակում ոմանք դրական են գնահատել Արցախի նախագահի այս քայլը, ավելի իրատեսները հասկացել են դրա վտանգավորությունը, իսկ արկածների սիրահարները սպասում են մեկ շաբաթ հետո նրա կողմից իրականացվելիք ծայրահեղ քայլերին:
Արցախի տեղեկատվական շտաբը ներկայացրել է օրվա վիճակագրական թարմացումները։
«Հայաստանը բախման կողմ չէ, և 1992թ. սկսած միշտ ֆիքսվել է, որ վերջնական որոշումը պետք է համաձայնեցված լինի Արցախի հետ: Արցախը պարտավոր է դիմել ՄԱԿ-ի ԱԽ-ին: Կա Սահմանադրություն, որը պայմանագիր է իշխանությունների և ժողովրդի միջև. Կատարեք ձեր պարտավորությունները»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը:
«Արցախի նախագահը երբեք չի պահանջել Հայաստանի իշխանությունից դադարեցնել բանակցություններն Արցախն Ադրբեջանի կազմում թողնելու վերաբերյալ, ինչի արդյունքում հիմա Հայաստանն ու Ադրբեջանը ճանաչել են Արցախն Ադրբեջանի կազմում, իսկ ռուս խաղաղապահներն այսպիսով փաստորեն գտնվում են Ադրբեջանի կազմում»,- ասաց Սերգեյ Մելքոնյանը։
Ասկերան-Ակնա (Աղդամ) ճանապարհին արցախցիները բետոնե արգելապատնեշներ են տեղադրում
Այո, ցավոք, այս դաշտում չկա հայկական կողմ, ոչ ոք հայկական կողմին հաշվի չի առնում, իսկ ադրբեջանական կողմն այս բարձր լարվածության պահին, բնականաբար, ռուս խաղաղապահներին Արցախից դուրս բերելու քարոզչություն է վարում՝ ունենալով թուրքական կողմի անվերապահ աջակցությունը։ Սակայն, կրկնում եմ, շատ բան կախված է ռուս-ուկրաինական պատերազմի արդյունքներից:
«Մեր թիվ մեկ առաջնահերթությունը վարչապետի հեռացումն է, և նրան պետք է փոխարինի մի նոր մարդ՝ հուսալով, որ նա կարող մարդ կլինի: Բայց նույնիսկ ամենակարող մարդը չի կարող կարճ ժամանակում Հայաստանը դարձնել դրախտ, որովհետև Փաշինյանը մեր ազգը այնքան խորը փոս է գցել, որ շատ դժվար է այդ փոսից դուրս գալը, բայց այդ նոր մարդը առնվազն երկու դրական քայլ կարող է անել՝ մեկը, որ կփորձի ինչ-որ չափով բարելավել մեր իրավիճակը, և երկրորդը՝ չի թողնի, որ ամեն օր արթնանանք ու տեսնենք, որ մեր երկիրը կանգնում է նոր փորձանքի առաջ»։
Մենք կտրականապես դեմ ենք այդ ճանապարհով ադրբեջանական մթերքների ներմուծմանը՝ լինի դա «հումանիտար օգնություն», թե շատ էժան գներով առևտուր։ Մենք հստակ նշել ենք, որ դա մեզ համար հանդիսանում է կարմիր գիծ և Արցախը սոցիալապես և տնտեսապես իր կապը պետք է պահի միայն Մայր Հայաստանի հետ։
