Մայիսի 11-ի ժամը 19:30-ից սկսած հակառակորդը տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից, նռնականետերից և ականանետերից խախտել է կրակի դադարեցման մասին կողմերի միջև ձեռքբերված պայմանավորվածությունը, որը շարունակվել է նաև մայիսի լույս 12-ի գիշերը:
«Մի պահ հանգստացա, ասացի ուրեմն ողջ է, բայց անծանոթի ձայնը զարմացրեց ինձ, հեռախոսի մյուս կողմից ղարաբաղյան բարբառով, բայց ակցենտով մեկն էր խոսում, կողքից ադրբեջաներեն խոսակցություն էր լսվում։ Հետո անցավ ռուսերենի, ասելով, որ հիմա կսպանի Սուրոյին»,- ադրբեջանցու հետ ունեցած խոսակցությունն է վերարտադրում Արմենը, հիշելով, որ հեռախոսի մյուս կողմից կրակոցների ձայն լսվեց, բայց համոզված է՝ օդում էր կրակում։ Արմենը չի հավատում որ իր «от души ախպերը» էլ չկա, հիշում է նրա հումորները․ «Մի բան, որ դուրը չէր գալիս ասում էր՝ «դաժան մի եղիր, խասյաթդ թող»։
Հասարակությունը մի քանի օրերի ընթացքում տեսավ ու լսեց ավելին, քան սովորական պայմաններում տեսնում ու լսում է տարիների ընթացքում: Հասարակությունն իր զավակների կյանքի գնով հաղթեց մարտի դաշտում, բայց նրանից հերթական անգամ խլվեց հաղթանակը:
«Այդ օրերին զանգում ու ասում էր, որ լավ է, ամեն ինչ լավ է լինելու», տխուր ժպտում է Զոյան, պատմում՝ ինչպես են ծանոթացել, ինչպես էր Նվերը գալիս իրենց ֆիզկուլտի դասերին հետեւում, հետո ամեն ինչ մի այլ փուլ մտավ։ «Նա ինձ երբեք անունով չի դիմել, «Նապի» էր ասում, նապաստակ, հետո շատերը սկսեցին Նապի ասել»,-ասում է նա։
Washington Post-ը հոդված և լուսանկարների շարք է հրապարակել՝ նվիրված Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության ապրիլյան սրացմանը: Հոդվածագիրը ներկայացնում է ողջ դիվանագիտական աշխարհին «սառեցված հակամարտություն» անվանումով հայտնի հայաբնակ Լեռնային Ղարաբաղի պատմությունը:
Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված ապրիլյան պատերազմն ու վայրագություններն անպատիժ մնացած ցեղասպանության շարունակություն են, եւ այս հարցն այն կարեւորագույն հարցերից մեկն է, որն այս օրերին քննարկվում է ՀՅԴ Հայ Դատի հանձնախմբերի եւ գրասենյակների խորհրդաժողովում:
Ժորայի մայրը՝ տիկին Մարինեն, որդու մասին խոսելիս՝ ասում է՝ ոչնչից չէր վախենում: Որդուց 10 օրից ավելի լուր չի եղել. «Երբ ասում էին՝ փախածներ կան, կգտնվի, ես չէի հավատում, որ ինքը փախած կլինի: Ինքն այնքան անվախ էր, որ մինչև վերջին շունչը կպայքարեր»:
«Թեեւ ուզում էի հավատալ, որ ողջ է, բայց գիտեի, եթե ողջ լիներ՝ կզանգեր, իմաց կտար։ Ինքը ճարպիկ էր, ամեն վատ դրությունից դուրս կգար։ Մի անգամ էլ մեքենան էր վառվել, կարողացել էր դուրս պրծնել հրդեհից, բայց այս անգամ․․․»,- միտքը չի ավարտում Նարինեն։
«Այժմ անհրաժեշտ է կա´մ ճանաչել ԼՂՀ-ն, կա´մ գտնել նոր հիմնավորումներ: Սակայն մենք տեսնում ենք, որ ապրիլյան պատերազմից հետո Հայաստանում շատ քաղաքական, հասարակական գործիչներ և փորձագետներ վերանայում են իրենց նախկին մոտեցումները: Դա ցույց է տալիս հայկական էլիտայի ճկունությունը, ինչը հուսադրող է»:
2016 թվականի ապրիլի 5-ին Ադրբեջանն ու Հայաստանը հրադադար հայտարարեցին Լեռնային Ղարաբաղում շփման գծի երկայնքով լարված պայքարի 4 օրերից հետո՝ The National Interest-ում գրում է Իլգար Գուրբանովը (Բաքվի Ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի փորձագետ)՝ անդրադառնալով նաև սահմանին տեղի ունեցող վերջին միջադեպերին։
Շատ ծանր հարց է, որովհետև միայն «չճանաչվածը» չէ խնդիրը. նաև վերջին ժամանակներս՝ լայնածավալ պատերազմող երկիր է Լեռնային Ղարաբաղը: «Ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն» կարգավիճակը 1994-ից ի վեր հարկադրում էր մտածել երկու հիմնական ուղղությամբ. առաջինը, բնականաբար՝ ավերված տնտեսության վերականգնումն ու զարգացումն էր հասարակական – քաղաքական նոր պայմաններին համապատասխան, ժողովրդի համար տնտեսական, սոցիալական հեռանկարների ստեղծումն էր:
Ռուսաստանը միջնորդ է հակամարտություան մեջ, նա պետք է հավասարակշռվածությունը պահպանի: Պայմանագրերի համաձայն՝ Մոսկվան Հայաստանի նկատմամբ պարտավորություններ ունի: Սակայն Ռուսաստանը նաև շատ սերտ տնտեսական կապեր ունի Բաքվի հետ: Նա մեր դաշնակիցն է, սակայն նաև իր սեփական շահերն ունի՝ Ադրբեջանի հետ կապված: Հարավային Կովկասում՝ իր շահերի գոտում, նա միշտ հակված է լինելու բալանսը պահելուն:
Արցախի Հանրապետության Նախագահ Բակո Սահակյանի եւ Հայաստանի Հանրապետության երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի մայիսի 11-ին տեղի է ունեցած հանդիպմանը քննարկվել են ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանում ապրիլի 2-5-ը հակառակորդի կողմից սանձազերծված լայնածավալ պատերազմական գործողություններին եւ դրանց հետեւանքներին վերաբերող մի շարք հարցեր:
ՊԲ N զորամասի 2-րդ ՀԳմ հակատանկայնի դասակի ՀՏԿՀ «Ֆագոտ» ջոկի հրամանատար, սերժանտ Հովհաննիսյան Ռաֆայել Գևորգի (ծնվ. 1995թ., Շիրակի մարզ գ. Ախուրյան, կրթությունը՝ միջնակարգ-մասնագիտական, 2014/1 զորակոչ, Ախուրյանի ԶԿ, հասցեն՝ Շիրակի մարզ գ. Ախուրյան, Խոճանց թաղ. 40 տուն) – 4 ՀՎ ՀԴԿ-ից «Ֆագոտ» հակատանկային համալիրից խոցել է հակառակորդի 2 տանկ:
Մայիսի 11-ին ԼՂՀ Ազգային ժողովում ֆինանսների նախարար Սպարտակ Թևոսյանը ԱԺ մշտական հանձնաժողովների և խմբակցությունների պատասխանատուներին է ներկայացրել ԼՂՀ 2015թ. պետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվությունը:
ԼՂՀ առողջապահության նախարար Կարինե Աթայանն աշխատակազմի ղեկավար Արմեն Առաքելյանի հետ այցելել է «Շուշիի շրջանային բուժմիավորում» ՓԲԸ, այնուհետև ՊՀՀՏ (Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչություն) «Համաճարակաբանության և հիգիենայի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի Շուշիի շրջանային բաժին:
Կան բազմաթիվ պատճառներ: Ադրբեջանն իր երկրի ներսում գտնվում է շատ բարդ իրավիճակում, նա բազմաթիվ խնդիրների է բախվում թե ներսում, թե միջազգային ասպարեզում: Սա նրանց համար միակողմանի երթեւեկությամբ փողոց էր:
Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարել է, որ մտադրություն ունի դիմել Ադրբեջանում հավատարմագրված օտարերկրյա դեսպանությունների ռազմական կցորդներին, որպեսզի վերջիններիս ծանոթացնի իբր ադրբեջանական գյուղերից մեկում հայտնաբերված սպիտակ ֆոսֆորով արկի հետ:
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը երեկ հաղորդագրություն է տարածել, որում տեղեկացրել է Ղարաբաղի հետ շփման գծում զրահատեխնիկայի անձնակազմի ռազմական պատրաստության մակարդակի բարձրացման նպատակով զորավարժությունների անցկացման մասին:
Եվրամիությունը լուրջ վախեցավ եւ մտահոգվեց, երբ շաբաթներ առաջ շփման գծում սկսվեցին ակտիվ զինված բախումներ։ Եվրոպական Միությունը լրջորեն սկսեց խորհել առ այն, որ հեռու մնալ չի կարելի եւ պետք է ներազդել, որպեսզի թույլ չտրվի մեծ արյունահեղություն փաստացի ԵԱՀԿ տարածքում։ Այն է՝ մեծ Եվրոպայի տարածքում։
«Իրականում մենք այսօր ավելի շատ խոսում ենք Հայաստանի կայուն զարգացման և հեռանկարների մասին, ուստի չեմ կարող մեկնաբանել և արտահայտվել ձեր հնչեցրած մեղադրանքների կապակցությամբ»:
«Մինչեւ անգամ վերջին պահին, երբ պիտի տղաներին զենք հասցնեին, հանեց օծանելիքը, ցանեց։ «Ասացի՝ «Հայկ հո հարսանիք չես գնում, որ օծվում ես», ինքն էլ թե՝ «ո՞վ գիտի, գուցե գերի եմ ընկնում, չասեն էս ինչ չմո աֆիցեր է»։ Ինքը կարծես զգում էր, որ մի բան էն չի լինելու»:
Մայիսի 10-ի լույս 11-ի գիշերը ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում օպերատիվ իրադրությունը մնացել է նույնը: Հակառակորդը շարունակել է տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից, 60 և 82 մմ ականանետերից ու ձեռքի հակատանկային նռնականետից խախտել կրակի դադարեցմանպայմանավորվածությունը:
Հանդիպման ընթացքում քննարկվել են ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում տիրող իրավիճակի և մայիսի 11-ին հյուսիսարևելյան ուղղությամբ անցկացվելիք դիտարկման հետ կապված հարցեր:
«Բացի Թալիշ և Մատաղիս գյուղերից, մյուս համայնքների բնակիչներին կոչ եմ անում վերադառնալ իրենց օջախները, քանի որ նոր վտանգների հիմքեր չկան, և իրավիճակը մեր վերահսկողության տակ է: Ուզում եմ հավաստիացնել, որ ձեր խնդիրները գտնվում են կառավարության ամենօրյա հոգածության ներքո, և ձեր վերադարձից հետո նույնպես պատրաստ ենք համապատասխան աջակցություն ցուցաբերել: Իսկ վերականգնողական աշխատանքներն ընթացքի մեջ են, և կորուստներ կրած քաղաքացիներին համապատասխան փոխհատուցում ենք տրամադրելու»,- ասել է Ա. Հարությունյանը և հավելել, որ անհրաժեշտ է վերադառնալ և արագ անցնել գյուղատնտեսական աշխատանքներին:
«Ապրիլի 4-ին, երբ արդեն հակառակորդը հայտարարում էր, որ «Սմերչով» պետք է հարվածի Ստեփանակերտ քաղաքին, ես դուրս եկա քաղաք ու տեսա մեր ժողովրդի սառնասրտությունը»:
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը, մեկնաբանել է ադրբեջանական Trend գործակալության հարցին, որը վերաբերել է Հայաստանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի հնարավոր ճանաչմանը:
«Պատերազմը ողբերգություն է, որովհետև տեղի է ունենում մարդկային կյանքերի կորուստների գնով»,- փաստում է Երևանի Տիկնիկային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ռուբեն Բաբայանը, սակայն համախմբումը, որին ականատես եղանք, տեղի ունեցավ առանց կոչերի, քարոզների, առանց դասալքության որևէ դեպքի, և նույնիսկ՝ հակառակը.
Ռամիս Յունուսի խոսքով՝ չնայած Հեյդար Ալիևը վաղուց ողջ չէ, այսօր իշխանության ղեկին, նախկինի պես, այն նույն անձինք են, որոնք ինչ-որ ժամանակ եղել են նրա հետ, միայն թե այդ ռեժիմում որդին փոխարինել է հորը, ինչպես դա եղել է Հյուսիսային Կորեայում կամ Սիրիայում:
Թալիշ գյուղի բնակիչ Հայկա Սարգսյանի ընտանիքն այն բազում ընտանիքներից մեկն է, որ ստիպված է եղել լքել իր տունը 2016թ. ապրիլի 2-ին՝ Լեռնային Ղարաբաղի շփման գծի երկայնքով տեղի ունեցած իրավիճակի սրման հետևանքով։
