Սամվել Բաբայանն անթույլատրելի չի համարում Աննա Հակոբյանի՝ հրամանատարական կետում մարտական գործողություններին հետևելը. Արդյո՞ք ՀՀ ռազմական ղեկավարությունը նույն կարծիքին է
Արցախի պաշտպանության նախկին նախարար, Արցախի ԱԽ նախկին քարտուղար Սամվել Բաբայանը Yerevan Tribune-ի հետ հարցազրույցում ասել է.
«Ես Աննա Հակոբյանին ոչ մի տեղ չեմ ուղեկցել, նախագահականում նստած թեյը խմել ենք, ասեցի՝ իրիկուն է, գնամ բունկեր, որ օրն ավարտվում է, պիտի նախագահին զեկուցեմ՝ ինչ է կատարվել, ինչ է կատարվում: Եվ Աննան էնտեղ նստած էր, ասեց՝ ես էլ եմ ուզում գամ: Նախագահը զանգեց, թույլտվություն վերցրեց՝ չգիտեմ՝ ումից, ինչ արեցին, իմ հետ միասին իրա երեք ախրանայով, իրա տղայի հետ նստել, գնացել ենք բունկեր: Ես մոտեցել եմ քարտեզին, իրանք նստել, մոնիտորին նայել: Էլեկտրականությունն անջատվել է, մոտ 40 րոպեից դուրս ենք եկել, բերել եմ նախագահական, այլևս ես ո՛չ Աննա եմ տեսել էնտեղ, ո՛չ ուղեկցել: Ես չգիտեմ՝ ում վրա ա Աննան ազդել կամ չի ազդել, իմ ներկայությամբ նման բան չի եղել: Աննան որոշումների կայացմանը չի խառնվել, դաժե չի էլ խոսել: Աննայի հետ էնտեղ ոչ մեկը չի խոսել, ոչ մեկը չի ասել իրան՝ դու խի՞ ես ստեղ»:
Հիշեցնենք, որ 2020 թվականի պատերազմից անմիջապես հետո ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Մովսես Հակոբյանը լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարել էր, որ ինքը ճաշելուց հետո, երբ մտել է հրամանատարական կետ, տեսել է, որ Աննա Հակոբյանը նստած է՝ Սամվել Բաբայանն էլ կողքին կանգնած:
«Տեսել եմ՝ նստած է տիկին Աննան՝ էկրանի առաջ, որտեղ երևում են մարտական գործողությունները, և կողքը կանգնած է Բաբայան Սամոն: Այնտեղ ընթանում էր մեկ դիտարժան մարտ, դա հակառակորդի մուտքն էր դեպի Մատաղիս, երբ մեր զորքերը ջախջախում էին, և բավականին էֆեկտիվ: Տիկին Աննան նստած դիտարկում էր, որևէ գործի չէր խառնվում, որևէ հարցի չէր միջամտում, ցուցումներ չէր տալիս, ընդամենը դիտարկում էր՝ ինչ է կատարվում մարտի դաշտում: Երբ որ դա ավարտվեց՝ մոտիկացա և ասեցի՝ տիկին Աննա, նման տեսարժան բաներ չեն լինելու, մնացած ուղղություններում ընթանում են մարտեր: Նպատակահարմար է, որ դուք գնաք, տղաները խոսում են, գոռում են, կարող է նաև հայհոյեն: Ասեց՝ լավ, մի 20 րոպե նստեց և գնաց»,- մանրամասնել էր Մովսես Հակոբյանը:
Կարո՞ղ ենք ասել, որ գործ ունենք ռազմական գաղտնիք պարունակող տեղեկությունների, ավելին՝ տվյալ պահին ընթացող մարտական գործողություններին հասանելիության հետ: Ունե՞ր նման իրավունք օրենքով Աննա Հակոբյա՞նը, թերևս՝ ոչ:
Եվ արդեն էական չէ՝ եղել է հենց բունկերո՞ւմ, թե՞, այսպես ասած, դրա նախասրահում, կամ՝ ներկա եղե՞լ է որոշումների կայացմանը, թե՞ ոչ: Փաստ է՝ Աննա Հակոբյանը դիտարկել է մարտական գործողությունները:
Այստեղ հարց է առաջանում՝ ո՞վ է այն անձը, որ նման թույլտվություն է տվել՝ Նիկոլ Փաշինյա՞նը, Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյա՞նը, ՊԲ հրամանատար Ջալալ Հարությունյա՞նը, ՀՀ ռազմական ղեկավարությո՞ւնը: Չնայած մի առիթով Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, թե Աննա Հակոբյանն իր հանձնարարությամբ է գնացել հրամանատարական կետ՝ բարոյական աջակցություն, զորակցություն հայտնելու գեներալներին:
Ամեն դեպքում, հետաքրքիր է՝ եղե՞լ է արդյոք գրավոր «ռազմական» թույլտվություն, թե՞ հարցը տեղում և բանավոր է լուծվել: Ամենայն հավանականությամբ, չի եղել գրավոր թույլտվություն, ինչպես Սյունիքից զորքի միակողմանի հետքաշման հետ կապված Նիկոլ Փաշինյանի որոշման դեպքում:
Վերադառնալով Սամվել Բաբայանին՝ հավելենք, որ նա անթույլատրելի բան չի տեսնում, որ Աննա Հակոբյանը եղել է, իր խոսքով՝ «բունկերում և մոնիտորի առաջ նստած դիտարկել ռազմական գործողությունները»՝ հիշելով Արցախյան առաջին պատերազմը:
«Էն վախտ էլ Պասկալևան, Քոքսը, ՀՀ-ից լրագրողներ գալիս էին իմ մոտ, էն վախտ բունկեր չէին ասում, շտաբ էր: Ոչ մի գաղտնիության ռեժիմ այնտեղ չի եղել: Փորձառու գեներալներն էլ բոլորն էլ մտնում էին էնտեղ՝ 3-6 օր հետո, և ամեն մեկն իր խորհուրդ էր մտնում, գրավոր գրում էր՝ չգիտեմ՝ ինչ»,- հայտնել է ՊԲ նախկին հրամանատարը:
Նշենք, որ «Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքում նշվում է, որ, մասնավորապես, զինված ուժերի ռազմավարական և օպերատիվ պլանների, օպերացիաների նախապատրաստման և անցկացման, զորքերի ռազմավարական, օպերատիվ և զորահավաքային ծավալման, նրանց մարտունակության և զորակոչային պահեստազորի ստեղծման ու օգտագործման վերաբերյալ փաստաթղթերի բովանդակության մասին տեղեկությունները համարվում են պետական գաղտնիք։
Ի դեպ, ինչպես ոչ մեկ անգամ նշել ենք՝ արդյո՞ք Քննիչ հանձնաժողովում Աննա Հակոբյանի՝ հրամանատարական կետում կամ մարտական գործողությունները դիտարկելու թեման քննարկվել է, եթե այո՝ ի՞նչ պատասխան է ստացվել ՀՀ ռազմական ղեկավարությունից:
Գուցե նրանք էլ սրա մեջ վտանգ չեն տեսել, քանի որ կարևոր որոշումների արձակմանը, հնարավոր է, Հակոբյանը ներկա չի եղել, և ոչինչ, որ ընթացքի մեջ գտնվող մարտական գործողություններն է դիտարկել:
Չմոռանանք, որ Նիկոլ Փաշինյանը պատերազմի օրերին հրապարակայնացրել էր ընթացքի մեջ գտնվող ռազմական օպերացիան:
Իհարկե, քննիչ հանձնաժողովի զեկույցի բովանդակությանը տեղյակ չենք, քանի որ այն փակ ռեժիմով է ներկայացվելու, և դժվար թե հարցումների միջոցով էլ ինչ-որ բան հաջողվի պարզել: Իսկ մինչ այդ հիշեցնենք, որ 2024 թվականի հունիսին ՀՀ պաշտպանության նախարարությունն ի պատասխան մեր գրավոր հարցման՝ տեղեկացրել էր, թե ղեկավար փաստաթղթերի համաձայն՝ հրամանատարական կետ մուտք գործելու իրավունք ով ունի:
«Առհասարակ, ղեկավար փաստաթղթերի համաձայն, հրամանատարական կետերում գործառութային պարտականություններ կատարող համապատասխան պաշտոնատար անձանց մուտք գործելու համար տրվում են մշտական կամ ժամանակավոր թույլտվություններ»,- նշվում է ՊՆ գրության մեջ:
Այսինքն, Աննա Հակոբյանը, ղեկավար փաստաթղթերի համաձայն՝ նման իրավունք չուներ, թեև, հիմա ոմանք կասեն՝ նա չի գտնվել որոշումների կայացման սենյակում, բայց նա հետևել է ռազմական մարտերին, ի՞նչ իրավունքով:
Ի վերջո, բանակում այլ կարգուկանոն է գործում և ցանկացած նմանօրինակ խախտում հետևանքներ է ունենում և ոչ դրական:
Իսկ 44-օրյա պատերազմում նման փաստերը բազմաթիվ են՝ իրենց հետևանքներով:
Այս համատեքստում հավելենք, որ 44-օրյա պատերազմից հետո Սամվել Բաբայանը հայտարարել էր հետևյալը.
«Ես զանգել եմ Հայաստանի պաշտպանության նախարարին, նա խուսափողական պատասխան է տվել՝ «դա գաղտնիք է, բան»: Մենք ուզում էինք ճշտել զենքի, զորամասերի մասին, հասկացրին, թե՝ այդ տվյալները չենք կարող ձեզ տրամադրել։ Երկրորդ՝ մենք չէինք կարող գնալ դիրքեր։ ԱԽ-ն խորհրդակցական մարմին է, բայց չունենալով հակառակորդի մասին տվյալները՝ պիտի ծրագիր մշակեինք։ Դավիթ Տոնոյանն ասում էր, որ ինքը պիտի գա Ղարաբաղ, երբ գա՝ կխոսենք այդ մասին։ Հետո պարզվել է, որ եկել է, ու ինչպես եկել, այնպես էլ գնացել է։ Հասկացել եմ, որ փորձում են ամեն ձևով խանգարել»:
168.am-ի տեղեկություններով, Սամվել Բաբայանը ցանկացել է ծանոթանալ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ փաստաթղթերին, որի իրավունքը չուներ, և չի ծանոթացել:
Բայց, չգիտես՝ ինչպես, 44-օրյա պատերազմից հետո նա տեղեկություն էր ստացել, որ ԳՇ-ում և ՊՆ-ում հրամաններ են փոխել, ինչն այդպես էլ չկարողացավ ապացուցել:
Մենք ժամանակին բազմաթիվ հարցումներ ենք ուղարկել Դատախազություն, որտեղից հստակ պատասխան չեն տվել: Ավելի ուշ մեզ հայտնել էին, որ Սամվել Բաբայանի հայտարարությունները ուղարկվել են ՀՀ ՔԿ ԶՔԳ վարչություն՝ պատերազմին վերաբերող մեծ քրեական գործի շրջանակում քննության առարկա դարձնելու, և քննություն է ընթանում:
Առաջիկայում մենք կփորձենք ՀՀ քննչական կոմիտեից թարմ տեղեկություն ստանալ այս առնչությամբ:
