Անկախ նրանից` դա հայտնել է Գասպարյան Վովա՞ն, նախագա՞հը, թե՞ փաստաբանը, պետք է դիտվի` որպես հաղորդում…»
Փաստաբանը` Վլադիմիր Գասպարյանի հայտարարության մասին
ՀՀ ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանն օրերս Գյումրի կատարած այցի ընթացքում անդրադարձել էր այս օրերին Կիևում տեղի ունեցող իրադարձություններին ու դրանց ընթացքում ուկրաինական հատուկջոկատայինների` «Բերկուտի» գործողություններին:
«Հիմարությունը հիմարություն է ծնում, չարությունը` չարություն, անարդարությունը` անարդարությունգ ամբողջ ասածս հենց դրա մեջ է, որ չլինենք այդպիսին: Եթե նույնիսկ քո համար չարիք են գործում, դու բարի քայլերով պատասխանիր, այդ ժամանակ բարին կհաղթի, այլ ոչ թե չարը… Եթե մարդկանց մերկացնում են, իհարկե, անաստված են, անարդար է, անշնորհք է, անդաստիարակ է, լկտիություն է… ինչ բառ էլ հնարենք, բոլոր բառերը համարժեք կլինեն դրան, իհարկե, վատ ագ այ հիմա զգացեք մեր տարբերությունը, սիրելիներս, այ հիմա հասկացեք Ոստիկանության բարեփոխման ընթացքը: Մենք էլ էինք ծեծում, մենք էլ էինք ջարդում, ստորացնում: Բայց հիմա այլևս չենք ծեծում, չենք ջարդում և չենք ստորացնում: Մենք հանդուրժում ենք: Բայց անդադար չենք կարող հանդուրժել…»,- ասել էր նա:
«168 Ժամը» Վ. Գասպարյանից հետաքրքրվել էր՝ արդյո՞ք դա հաղորդում չէ հանցագործության մասին: «Բացարձակապես: Աղջի՛կ ջան, հոգի՛ ջան, ախր պետք է հասկանալ` ինչն ինչից հետո է: Բաց տեքստով ասված է եղել. մենք, ես ի նկատի եմ ունեցել, պարզաբանեմ, խաղաղվելու համար պարզաբանեմ, մենք ի նկատի ենք ունեցել միլիցիան, այսինքն` մենք իրենց փոխարինողներն ենք, չէ՞, ժառանգորդներն ենք` միլիցիայից` ոստիկանություն, և ընթացք, այսինքն` միլիցիան ամբողջ այդ ընթացքում խոսել է նրա մասին, որ ծեծով ու ջարդով ցուցմունքներ են խլում: Ի նկատի է ունեցվել դա, որ նախկինում եղել է այդպես, պարզ ասում եմ` տեսե՛ք, որ մենք վերափոխվել ենք, դա այլևս չենք անում, քաղաքականությունը փոխվել է»,- ի պատասխան` ասել էր Վ. Գասպարյանը:
Երեկ մի քանի փաստաբաններից հետաքրքրվեցինք՝ արդյո՞ք ոստիկանապետի հայտարարությունը կարող է իրավական առումով դիտվել` որպես հաղորդում հանցագործության մասին:
ՀՀ փաստաբանական դպրոցի տնօրեն Նիկոլայ Բաղդասարյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ հանցագործության մասին հաղորդումը Քրեական դատավարության օրենսգրքով կարգավորվող ինստիտուտ է: «Հանցագործության մասին հաղորդումները լինում են բանավոր և գրավոր, այդ թվում` նաև մամուլում հնչած տեղեկությունները, որոնք համապատասխան պաշտոնական անձինք կարող են ընդունել` որպես հաղորդում: Այսինքն՝ եթե հնչում է տեսակետ, որտեղ անձը հայտնում է, որ կա քրեորեն պատժելի արարք, կապ չունի` Գասպարյա՞նը լինի, Նիկոլայ Բաղդասարյա՞նը, թե՞ այլ անձ, դա, ըստ Քրեական դատավարության օրենսգրքի, պետք է դիտվի` որպես հաղորդում»,- ասաց Ն. Բաղդասարյանը:
Մեր հարցին՝ եթե Վ. Գասպարյանը նշում է, որ խոսքը միլիցիայի մասին է, այդ դեպքում նրա ասածը կարո՞ղ է ընդունվել որպես հաղորդում, Նիկոլայ Բաղդասարյանը պատասխանեց.
«Այստեղ դատավարական և նյութական խնդիր կա: Դատավարական տեսանկյունից մամուլում հնչեցված ցանկացած փաստը, որն իր մեջ հանցակազմի տարրեր է պարունակում, անկախ նրանից` դա հայտնել է Գասպարյան Վովա՞ն, նախագա՞հը, թե՞ փաստաբանը, պետք է դիտվի` որպես հաղորդում: Ինչ վերաբերում է, եթե վաղեմության ժամկետներն են անցել, ապա դա ոչ մի կապ չունի դա հաղորդում չդիտարկելու հետ:
Պարզապես հետագայում այդ փաստերի հաստատվելու դեպքում, եթե կողմը չի առարկում, կարող է որոշում կայացվել քրեական հետապնդումը դադարեցնելու կամ քրեական գործ չհարուցելու մասին` վաղեմության ժամկետն անցնելու պատճառով»:
Անդրադառնալով այն մտքին, թե Ոստիկանությունն այժմ հանդուրժում է, չի ծեծում ու ստորացնում, Նիկոլայ Բաղդասարյանն ասաց. «Երբ մարդու նկատմամբ բռնություն են գործադրում՝ կլինի ուժ թե հոգեբանական ազդեցություն, երևում է, երբ անձը տալիս է հայտարարություն, և պատշաճ ընթացակարգով քննություն է կատարվում, նոր պարզվում է՝ դա իրականում տեղի՞ է ունեցել, թե՞ ոչ: Ես մեզանում բազմաթիվ դեպքեր եմ տեսել, երբ մարդիկ հայտարարություն են անում, որ իրենցից բռնությամբ են վերցրել ցուցմունքները, կամ տեղի են ունեցել խոշտանգումներ, անգամ նյութեր չեն նախապատրաստվել, այսինքն՝ պետական մարմիններն ընթացք չեն տվել այդ հայտարարություններին: Անցյալում բազմաթիվ դեպքերի եմ ականատես եղել: Ներկա իրավիճակը միգուցե փոփոխման է ենթարկվել այն առումով, որ ես այսօր տեսնում եմ, որ երբ իրականում նման հայտարարություններ են լինում, դատաբժշկական փորձաքննություն է նշանակվում:
Բայց պետք է վերացվի պատճառը: Ի՞նչն է պատճառը. նախաքննության ընթացքում խոշտանգումով ձեռք բերված ապացույցները, փաստաթղթերը դատարանում ճանաչվում են որպես ապացույց: Եթե դրանք դատարանում չճանաչվեն որպես ապացույց, և միայն դատաքննության ժամանակ վերցված ցուցմունքները հիմք հանդիսանան անձին մեղավոր կամ անմեղ ճանաչելու համար, այդ դեպքում, ձեզ հավատացնում եմ՝ ոչ մեկին ոչ կծեծեն, ոչ կջարդեն: Բացառիկ դեպքեր կլինեն, երբ խոսքը կվերաբերի հանցագործության բացահայտմանը: Այն էլ ձեզ ասեմ՝ այդ բացառիկ դեպքերում էլ պատշաճ քննություն կիրականացվի այդ հայտարարությունների հետ կապված: Պետք է փոխվեն ընթացակարգերը, համակարգային փոփոխություն պետք է լինի: Փոփոխվեց` ոչ մեկին չեն ծեծի: Չփոփոխվեց, եթե կա դրա շահը` ուրեմն կանեն այդ գործողությունը»:
Փաստաբան Երվանդ Վարոսյանն ասաց, որ իր կարծիքով՝ ոստիկանապետի հայտարարությունը բավարար պետք է լինի, որպեսզի պատկան մարմինները սկսեն նյութեր նախապատրաստել այդ ուղղությամբ: «Ի վերջո, իրենից պետք է բացատրություն վերցնել՝ ինքը կոնկրետ ի՞նչ դեպք ի նկատի ունի, ի՞նչ նկատի ունի` «մենք» ասելով, դրանից հետո որոշվի` քրեական գործ հարուցելու հիմք կա՞ այս պարագայում, թե՞ չկա»,- ասաց Ե. Վարոսյանը:
Նա նշեց, որ տևական ժամանակ է՝ Երևանում բողոքի ակցիաներ են տեղի ունենում, և ականատես ենք դառնում, թե ինչ ուժ է կիրառվում դրանց մասնակիցների նկատմամբ: «Տևական ժամանակ է, ինչ ակցիաներ են տեղի ունենում Երևան քաղաքում, և մենք տեսնում ենք՝ ինչ բիրտ ուժ է կիրառում Ոստիկանությունը ակցիաների մասնակիցների նկատմամբ: Հիմա հասկանալի է՝ հիմա չեն կրակում 2008թ. այս կողմ, բայց իր ասածից էլ ենթադրվում է, որ եթե վտանգ զգանք մեր իշխանության համար, և կկրակենք էլ: Ես իր խոսքերն այդպես եմ հասկանում: Ի՞նչ է ասում` այլևս չենք հանդուրժելու: Դա ի՞նչ ասելու բան է: Որովհետև ինքը չի պատկերացնում, որ ինքը չի հանդուրժողը, ինքը չի որոշողը, օրենքն է այդ ամենը որոշում, ինքն օրենքի ծառան է, ոչ թե ինքը պետք է որոշի` այս քայլին գնա, այն քայլին չգնա, ինքը պետք է ենթարկվի միայն օրենքին»,- ասաց փաստաբանը:
«Կարծում եմ՝ դա կարող է դիտվել` որպես հանցագործության մասին հաղորդում»,- մեզ հետ զրույցում ասաց փաստաբան Հայկ Ալումյանը՝ նշելով, որ Վ. Գասպարյանը հայտարարություն է արել, որով չի բացառել նորից այդ մեթոդների կիրառումը: Անդրադառնալով ծեծի ու ջարդի մեթոդների վերացած լինելու կամ չլինելու մասին հայտարարություններին՝ Հ. Ալումյանն ասաց.
«Հիմա բռնությունների և՛ դեպքերն են քչացել, և՛ կարծես թե բռնությունների աստիճանը փոքր-ինչ նվազել է: Ես վաղուց չեմ լսել, որ մարդկանց եղունգները պլասկագուբցիով սեղմեն. այն, ինչ որ Վլադիմիր Գասպարյանի՝ Ռազմական ոստիկանության պետ եղած ժամանակ Ռազմական ոստիկանությունը կիրառում էր, այն, ինչ արտացոլված է Եվրոպական դատարանի վճռով Միշա Հարությունյանի գործով»: Փաստաբանը նշեց, որ վաղուց չի լսել այդ աստիճանի դաժան մեթոդների կիրառման մասին: «Ընդ որում, եթե քանակը պակասել է, կամ դաժանության աստիճանը փոքր-ինչ նվազել է, ես կարծում եմ, որ Ոստիկանությունը չպետք է ինքն իրեն վերագրի այդ դրական տենդենցը:
Այդ դրական տենդենցին մասնակից են բացառապես քաղաքացիական հասարակությունն ու փաստաբանները, որոշ չափով` դատարանները, բայց ոչ մի դեպքում` Ոստիկանությունը: Մենք պարզապես բոլորովս կարողացանք ստիպել Ոստիկանությանը, որ ինքը փոխի որոշ բաներ: Բայց սխալ կլիներ, եթե Ոստիկանությունը փորձի դա վերագրել ինքն իրեն»,- ասաց Հայկ Ալումյանը:
«Ժողովուրդը լավ խոսք ունի՝ մի «խելոք» քարը գցում է ջրհորը, 100-ը գլուխ չեն հանում»,- մեզ հետ զրույցում ասաց նախկին դատավոր Պարգև Օհանյանը:
«Ենթադրենք` ես հայտարարում եմ՝ ես էլ կաշառակեր եմ եղել, հետո ինչ-որ մի ժամանակ չեմ եղել, այժմ էլ չեմ: Դա ինչ-որ տեղ հաղորդում է, եթե օրենքի տառով նայենք, թեև վիճելի է, չբացատրեմ ավելի նեղ մասնագիտական: Առիթներ են մամուլի հրապարակումները, ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց հաղորդումները:
Կրկնում եմ՝ թեև վիճելի է, բայց կարող ենք համարել, որ սա առիթ է գործ հարուցելու, բայց պակասում է հիմքը՝ այն, ինչ արվեց գլխավոր դատախազի մակարդակով ՄԻՊ զեկույցի առիթով, ասաց՝ տվե՛ք մի հիմք, և ես քրեական գործ կհարուցեմ: Կարճ ասած՝ նման հռետորական հայտարարությունները պետք է աջակցվեն հիմքով, հակառակ դեպքում դա ընդամենը դեկլարատիվ հայտարարություն է: Այնպես որ, անգամ, եթե սա ձևական առումով առիթ դիտարկենք և գործ հարուցենք, պարզ է, որ ինքը, իհարկե, հեռանկար չի ունենա: Ուստի պետք չէ ծանր տեղը թեթևանալ և ջրիկ բաներ անել` առանց հեռանկարի, ինչ-որ բաներ անել՝ տեսեք-տեսեք: Կլինի ուղղակի ցուցամոլություն կամ կեղծավորություն, ինչ ուզում եք` անունը դրե՛ք»,- մեզ հետ զրույցում ասաց նա:
Պ. Օհանյանը նշեց, որ չի կարող հերքել կամ հաստատել ծեծի ու ջարդի մեթոդների բացակայության մասին հայտարարությունները, բայց անուղղակի հիմքերով համոզմունք ունի, որ այդ առումով մեծ տարբերություն կա. «Եվ հասարակությունն է իր ակտիվությամբ շատ մեծ դեր խաղացել, ամեն մեկս, մամուլը շատ մեծ դեր է խաղացել, շատ միջազգային կառույցներ, ՄԻՊ-ը. ամեն մեկը` փոքր-փոքր ներդրումներով, դեր է խաղացել: Նաև իրենք` ինչո՞ւ չէ՝ վերափոխվել են, Վովա Գասպարյանի մոտ շատ դրական բան կա, ձգտումն էլ հաստատ դրական է, հարց է, թե ինչ կստացվի»:
