#երկրաշարժ

Մենք քովիդի հետևանքով ունեցանք մեծ թվով զոհեր․ ես նրանց համարում եմ զոհեր, որովհետև մահերի մեծ մասը ոչ համակարգված առողջապահության հետևանքով էին։ Այնուհետև պատերազմն էր․ կարծում եմ՝ հետագայում լուրջ փորձագիտական ուսումնասիրություն պետք է անցնեն պատերազմում բուժօգնության ցուցաբերման փուլերը, տեսակավորումը և այլն։

Հայկական լեռնաշխարհը համարվում է աշխարհի երկրաշարժավտանգ վայրերից մեկը: Դա են փաստում այն ավերիչ երկրաշարժերը, որոնք տեղի են ունեցել լեռնաշխարհում և հայտնի են մեզ:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը փիլիսոփա, սոցիոլոգ, կրոնագետ, Ազգային ժողովի (ԱԺ) նախկին պատգամավոր Վարդան Խաչատրյանն է։

«Սպիտակի երկրաշարժն աշխարհի ամենաուսումնասիրված երկրաշարժերից է՝ և՛ իր նախանշաններով, և՛ իր հետցնցումների ուսումնասիրմամբ, և՛ ճգնաժամերի կառավարման տարբեր դասերով, և՛ հոգեբանական ու բժշկական օգնության ցուցաբերման, և՛ նոր տեղում բնակավայրի կառուցման առումով,- 35 տարի անց Սպիտակի երկրաշարժի դասերի մասին 168.am-ի հարցադրմանն ի պատասխան՝ նշեց ՀՀ ԱԻՆ փրկարար ծառայության տնօրենի նախկին տեղակալ, գեներալ-մայոր Նիկոլայ Գրիգորյանը, ապա անդրադառնալով ցայսօր տարբեր շրջանակների կողմից բարձրաձայնվող հարցին՝ արհեստակա՞ն, թե՞ բնական աղետ էր դա, շեշտեց,- Դասական երկրաշարժ էր՝ իր նախանշաններով, հետցնցումներով: Այդ խզվածքի վրա երկրաշարժեր եղել են հազարամյակներ շարունակ»:

Սպիտակի երկրաշարժից անցել է 35 տարի: 1988թ. դեկտեմբերի 7-ի Սպիտակի երկրաշարժի հետևանքով զոհվեց ավելի քան 25.000 մարդ, ավերվեց հանրապետության բնակֆոնդի 17 տոկոսը։

«Մեր երկու երկրները, ժողովուրդները լայնաշերտ համագործակցություն ունեն»,- լրագրողների հետ հանդիպումն այսպես սկսեց Հայաստանում Սիրիայի հայազգի դեսպան Նորա Արիսյանը՝ հիշեցմամբ,- Մեր երկու երկրների հարաբերությունները հիմնված են դարավոր պատմության, բարեկամական պատմության վրա: Սիրիայի ժողովուրդն է, որ դռները լայն բացեց 1915 Ցեղասպանության օրերին հայերի առջև:

Թուրքիայում մայիսի 14-ին նախանշված նախագահական ընտրություններին մասնակցելու են չորս թեկնածուներ։ Այս մասին երկուշաբթի օրը հայտնել է Թուրքիայի Գերագույն ընտրական վարչության ղեկավար Ահմեդ Յեները։ Չորս թեկնածուներն են՝ իշխող «Ժողովրդական դաշինքի» թեկնածու, գործող նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը, ընդդիմադիր «Ազգային դաշինքի» միասնական թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուն, «Հայրենիք» կուսակցության առաջնորդ Մուհարեմ Ինջեն և ծայրահեղ աջ «ATA» դաշինքի թեկնածու Սինան Օղանը։

GALLUP International Association-ի Հայաստանում լիիրավ անդամ Էմ Փի Ջի ՍՊԸ տնօրեն Արամ Նավասարդյանն այս տարվա հունվար-փետրվար ամիսներին անցկացված հարցումների շրջանակում հարցվածներին տվել էր նաև հետևյալ հարցը՝ «Որքանո՞վ եք տիրապետում երկրաշարժի ժամանակ անվտանգության կանոններին»:

Թուրքիայի բացահայտ աջակցությամբ Արցախի ադրբեջանական շրջափակման ֆոնին՝ Թուրքիայի հանդեպ «մարդասիրական» քաղաքականությունն ընկալելի չէ թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանի համար: Ըստ նրա՝ այդ քայլը դիվանագիտության ծիրում դիտարկելը ևս անարդյունք է:

Հայաստանի արտաքին գործերի նախկին փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանն այն կարծիքին է, որ անհնարին է չտեսնել Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժի քաղաքական բաղադրիչը: «Կիպրոսն առաջարկել է օգնություն՝ Թուրքիան չի ընդունել: Եթե մարդասիրական է, ինչո՞ւ չես ընդունում: Ես կասկած չունեմ, որ եթե Արցախն էլ լիներ, էլի չէր ընդունելու: Լավ, Հայաստանը գնում է այդ քայլին, դրանից հետո Էրդողանն ասում է, […]

«Էրդողանը, հայտարարելով, որ Ադրբեջանի հետ մեկ ազգ են, երկու պետություն, պատասխանում է Հայաստանի իշխանությանը, որը կարծում է, որ իրար հետևից պաշտոնյաների մակարդակով Թուրքիային ցավակցելով՝ կարող է այդ երկրում դիրքորոշում փոխել մեր նկատմամբ։ Ինչ վերաբերում է ՀՀ ներկայիս իշխանության այն արդարացումներին, թե ՀՀ նախորդ իշխանությունները ևս ցավակցել են նախկինում Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժից հետո, ապա դա ասողներին պետք է հիշեցնեմ, որ դա ամենը չէ, Լևոն Տեր-Պետրոսյանը նաև մեկնել է Թուրքիա և մասնակցել Թուրքիայի նախագահի թաղմանը, բայց չի կարելի այն ժամանակվա հաղթանակած Հայաստանը բերել և համեմատել այսօրվա պարտված Հայաստանի և Հայաստանի ներկայիս ծաղրված իշխանության հետ»

«Կարծում եմ, որ մենք պետք է մասնակցենք բնական աղետի պատճառով տուժած մարդկանց օգնելու գործին»,- Կառավարության այսօրվա նիստից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը՝ անդրադառնալով Թուրքիա հայ փրկարարներ ուղարկելու փաստին:

«Զինվորները նորմալ վիճակում են, բուժման գործընթացը բարեհաջող է ընթանում»,- այսօր Կառավարության նիստի ավարտից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը՝ անդրադառնալով զինվորական կացարանում բռնկված հրդեհի հետևանքով բուժհաստատություն տեղափոխված զինծառայողների առողջական վիճակին:

Ազգային ժողովի «Քաղաքացիական պայմանագիր «խմբակցության պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանն այսօր՝ ԱԺ-Կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ գործադիրի ուշադրությունը հրավիրելով  տարածաշրջանում գրանցվող ավերիչ երկրաշարժերի վրա, հարց ուղղեց, թե Հայաստանի Հանրապետությունում առկա այն շենքերը, որոնք կառուցվել են դեռ ԽՍՀՄ-ի ժամանակ և դրանց օգտագործման ժամկետը լրանում է, արդյո՞ք Կառավարությունը հին շենքերը նորերով փոխարինելու ծրագիր  ունի, եթե չունի, ապա  պատրաստվո՞ւմ է այդպիսի հաշվարկ իրականացնել, կառույց ստեղծել, որպեսզի հին շենքերը փոխարինեն նոր շենքերով:

34 տարի առաջ Հայաստանում տեղի ունեցավ ավերիչ երկրաշարժ՝ դառնալով  տասնյակ-հազարավոր մարդկանց մահվան և հազարավոր շինությունների փլուզման պատճառ:  1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին տեղական ժամանակով առավոտյան 11-ն անց 41 րոպե 22,7 վայրկյանին Հայաստանի հյուսիսում տեղի ունեցավ ավերիչ երկրաշարժ՝ էպիկենտրոնում 10 բալ ուժգնությամբ: Երկրաշարժն ընդգրկել է ՀՀ տարածքի մոտ 40 տոկոսը: Տուժել է 21 քաղաք և շրջան, 342 գյուղ: 

«34 տարի է անցել, բայց դա բաց վերք է: Բոլորս հիշում ենք այդ աղետը և դրա հետևանքները, ցավոք, մինչ օրս վերացված չեն:  Աղետալի օրեր էին, և թվում էր, թե ամբողջ Հայաստանը կործանվել է, հայ ժողովուրդը ոչնչացել է, քանի որ չկար համացանց, ինֆորմացիան շատ ուշ էր հասնում»,- մամուլի ասուլիսի ժամանակ խոսելով 1988թ. աղետալի երկրաշարժի մասին՝ ասաց ՀՀԿ ԳՄ անդամ Մարգարիտ Եսայանը՝ հավելելով, որ այդ ժամանակ հայ ժողովուրդը վերակենդանանում էր, նոր էր սկսվել արցախյան շարժումը:

Ամեն շենք, որ սարքվում է, միշտ պիտակավորում է գտնվում, բայց այս շենքի դեպքում այդպես չեղավ։ Բայց ժողովրդի մեջ կա մի բան, որ ինչ-որ մի բանի պետք է նմանեցնի։ Տարածվեց երկու տարբերակ, որով թեք մույթերը համարվեցին այն նահանգները, որտեղ ցեղասպանություն է եղել, իսկ հուշասյունը, որը երկու կտորից էր, ասացին՝ սա Մեծ Հայքն է և ներկայիս Հայաստանը։ Հաջորդ տարբերակն այն էր, որ 12-ը ոչ թե նահանգներն են, այլ առաքյալները, իսկ հուշասյունը՝ Մասիսն ու Սիսը։ Մենք այդպես չէինք մտածել։ Խորհուրդը, ազդեցությունը, որ մարդ պետք է ունենա այնտեղ այցելելիս՝ տալիս էին իր ձևերը։

«Սթարմուս VI» միջազգային փառատոնի շրջանակում սեպտեմբերի 8-ից սկսվել և մինչև սեպտեմբերի 11-ն Ազատության հրապարակում շարունակվելու է Science Camp ծրագիրը (Գիտության ճամբար):