«Ոչ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ խաղաղություն լինելու է». իշխանական պատգամավոր

ԵԽԽՎ հայկական պատվիրակությունում իշխանական թևը ներկայացնող պատգամավոր Սոնա Ղազարյանը համոզված է, թե միջազգային հանրությունում Արցախի կարգավիճակի հարցի լուծման վերաբերյալ կոնսոլիդացիա կա: Ավելին, պնդում է, թե այդ կոնսոլիդացիան նկատելի է նույնիսկ ԵԽԽՎ պատվիրակների հետ անհատական շփումներում:

«Մենք մեր անձնական շփումներում ստանում ենք հավաստիացում, որ կարգավիճակի հարցը օրակարգային է ու առաջնային: Մենք տեսնում ենք, թե ինչպես տարբեր քաղաքական միավորներ, սուբյեկտներ, դիսիժն մեյքըրներ հայտարարություններ են անում այն նարատիվով, որը մենք ենք ուզում և պնդում շարունակաբար. դա այն է, որ կոնֆլիկտը հանգուցալուծված չէ»,-ասում է ԵԽԽՎ-ում ՀՀ ԱԺ պատվիրակության անդամ Սոնա Ղազարյանը` շեշտելով, թե խաղաղությունը տարածաշրջանում այլընտրանք չունի:

Հարցին, թե ի՞նչ խաղաղության մասին է հնարավոր խոսել, եթե հայկական կողմն անընդմեջ խաղաղության պատրաստակամություն է հայտնում, Բաքուն, սակայն, անընդմեջ կրակում է, և հայկական կողմը հենց այս օրերին էլ զոհ է ունենում, իշխանական պատգամավորը պատասխանում է, թե խաղաղությանը րոպեների ընթացքում չէ, որ հասնում են.
«Խաղաղություն այն երկու հարևանների միջև, որոնք տարիներ շարունակ պատերազմել են, չի ստեղծվում վայրկյանական, րոպեների ընթացքում և այլն: Դա տանջալից աշխատանք է և պարտադիր ենթադրում է երկու կողմերի համաձայնություն, և ոչ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ խաղաղություն լինելու է»:

Արձագանքելով ԱԺ իշխանական «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորի դիտարկումներին, հայկական պատվիրակությունում ընդդիմադիր թևը ներկայացնող, «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Հայկ Մամիջանյանն ասում է.
«Նախ՝ իշխանական պատգամավորները թող կողմոնորշվեն՝ հիմա իրենք կարգավիճակի հարց բարձրացնո՞ւմ են, թե չեն բարձրացնում, որովհետև ես մոռացել եմ, թե Փաշինյանը ոչ միայն միջազգային հարթակներում, այլ նույնիսկ Հայաստանում իր ելույթներում խոսել է «կարգավիճակ» բառի օգտագործմամբ: Նա առհասարակ «կոնֆլիկտ» բառը չի օգտագործում, ենթադրում եմ` հագուրդ տալով իր ադրբեջանցի գործընկերոջ պահանջներին»: Մամիջանյանը պնդում է, որ այս ուղղությամբ որևէ դրական մեսիջ միջազգային հանրությունից չի եկել, իսկ ՀՀ գործադիր իշխանության հռետորաբանությունն, ըստ ընդդիմադիր պատգամավորի, պարտվողական է և բանակցային գործընթացը անդունդն է տանում:

Ինչ վերաբերում է Հայաստանի ներքաղաքական անհանգիստ կյանքին և դրան Եվրոպայի խորհրդի չարձագանքելուն, իշխանական պատգամավոր Սոնա Ղազարյանի համոզմամբ` «եվրոպական կառույցները, որոնք երեսուն տարի շարունակ ներկայացված են եղել Հայաստանում, ինստիտուցիոնալ հիշողություն ունեն ներքաղաքական իրավիճակի և դրա սուբյեկտների մասին, և շարունակաբար պաշտպանելու են այն իշխանություններին, որոնք պայքարում են կոռուպցիայի դեմ և հանուն ժողովրդավարության հաստատման: Երևի հիմա չեն արձագանքում, որովհետև որևէ բռնաճնշումներ չեն տեսնում, տեսնում են խաղաղ ցույցեր»,-ասում է նա:

Հայակական պատվիրակությունում ընդդիմադիր թևը ներկայացնող պատգամավոր Հայկ Մամիջանյանը հակադարձում է.
«Երբ վերադառնանք Հայաստան` ես Սոնա Ղազարյանին կծանոթացնեմ ՀՀ այն քաղաքացու հետ, որը գանգուղեղի կոտրվածք է ստացել՝ հունիսի 3-ին ոստիկանության՝ ժամկետանց հատուկ միջոցների կիրառումից: Կծանոթացնեմ իր և իր տարիքից փոքր մի քանի հարյուր երիտասարդների հետ, որոնք արժանացել են ոստիկանության պատճառած տարբեր վնասվածքների: Մենք երկուսս էլ պատգամավոր ենք և կարող ենք այցելել ու հանդիպել քաղաքական հայացքների համար բանտարկված շուրջ 40 անձանց հետ, որոնց հիմնական հանցագործությունը հայրենասեր լինելն է»:

Այդ բոլոր խնդիրների մասին, ըստ Մամիջանյանի, հայկական պատվիրակության ընդդիմադիր հատվածը ներկայացնող երեք պատգամավորները այսօր խոսել են ու փաստեր ներկայացրել Մարդու իրավունքների հարցերի բարձր հանձնակատարի գրասենյակի ղեկավար Ջանկարլո Կարդինալեի հետ: Հարցերի շրջանակը նույնն է եղել նաև Հայաստանի հարցով համազեկուցողներ Բորիանա Աբերգի և Կիմմո Կիլյունեի հետ փակ հանդիպման ընթացքում: Մամիջանյանը մանրամասնում է, թե համազեկուցողների և եվրոպական օմբուդսմենի գրասենյակի ղեկավարի հետ հանդիպման առանցքում եղել են Արցախի կարգավիճակին, Արցախում մարդու իրավունքների ոտնահարմանը վերաբերող հարցերը, գարնանը տեղի ունեցած սոցիալական ահաբեկչության խնդիրները:

ՀՀ ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորներն անդրադարձեել են նաև Հայաստանի ներքաղաքական գործընթացներին, Մամիջանյանը մանրամասնում է.

«Հանգամանորեն ներկայացրել ենք Հայաստանում այս պահին տեղի ունեցող մարդու իրավունքների կոպտագույն խախտումները, հակաժողովրդավարական գործընթացները՝ խաղաղ ցուցարարների նկատմամբ ոստիկանական անհամաչափ ուժի, հատուկ միջոցների կիրառումը, զանգովի արդարադատության տրամաբանությունը: Մեր գործընկերներին ներկայացրեցինք նաև այն դեպքերը, երբ քողարկվում են եվրոպական կառույցներով՝ գուցե նաև հաշվի առնելով այդ կառույցների հայաստանյան պաշտոնյաների անուշադրությունը, նպատակադրված կամ թերի աշխատանքը, և բարձրաձայնեցինք այս ամենի արդյունքում եվրոպական ինստիտուտների նկատմամբ ՀՀ տարածքում ձևավորվող վերաբերմունքի փոփոխության վտանգի մասին»:

Թե համազեկուցողները, թե Հանձնակատարի գրասենյակի ղեկավարը, ըստ Մամիջանյանի, ի գիտություն են ընդունել. ընդդիմադիր պատգամավորը հույս ունի, որ ներկայացրած փաստերը տեղ կգտնեն նրանց հետագա զեկույցներում: Ընդդիմադիրները, ըստ Մամիջանյանի, եվրոպացի պաշտոնյաների հետ այս հանդիպումներում հիշատակել են Եվրոպայի խորհրդի և եվրոպական այլ կառույցների լռությունը՝ թե՛ պատերազմի օրերին, թե՛ պատերազմին հաջորդող ժամանակահատվածում Ադրբեջանի վայրագությունների ընթացքում: Հույս են հայտնել, որ հայ գերիների վերադարձի հարցում Եվրոպայի խորհուրդն ավելի ակտիվ կլինի:

Հայ ռազմագերիների վերադարձնելու խնդրին ԵԽԽՎ մեկնարկին լիագումար նիստում անդրադարձավ նաև հայկական պատվիրակության ղեկավար Ռուբեն Ռուբինյանը` հիշեցնելով, որ գրեթե երկու տարի է անցել հրադադարի մասին եռակողմ հայտարարության ստորագրումից, և որ այդ փաստաթղթով Ադրբեջանը հանձնառություն է ստանձնել՝ վերադարձնել հայ ռազմագերիներին ու ազատազրկված անձանց։

«Բայց մինչև այժմ ընդամենը 38 ռազմագերի են հաստատվել Ադրբեջանի կողմից, որոնցից երեքը քաղաքացիական անձինք են։ Ադրբեջանը հրաժարվում է վերադարձնել հայ ռազմագերիներին և նրանց, որպես պատանդներ, օգտագործում է՝ որպես սակարկության առարկա՝ հետագա քաղաքական շահեր կորզելու համար: Հայ ռազմագերիներից շատերը շինծու մեղադրանքներով կեղծ ու արագ քրեական դատավարություններով են անցել: Բազմաթիվ միջազգային կազմակերպություններ և հասարակական կազմակերպություններ են փաստագրել այս մարդկանց նկատմամբ անմարդկային և նվաստացուցիչ վերաբերմունքը, մարդու իրավունքների զանգվածային խախտումները: Մարդու իրավունքների հանձնակատար Դունյա Միյատովիչը ևս անդրադարձել է այս խնդրին և մտահոգություն հայտնել իր հուշագրում»,- լիագումար նիստում հայտարարեց Ռուբինյանը։

ԵԽԽՎ ամառային նստաշրջանի օրակարգում Հայաստանին վերաբերող հարց ընդգրկված չէ: Նախատեսված են քննարկումներ «Հյուսիսային Կովկասի տարածաշրջանում մարդու իրավունքների և օրենքի գերակայության վերականգնման շարունակական անհրաժեշտությունը» թեմայով, Ուկրաինայի դեմ ՌԴ ագրեսիայի հետ կապված հումանիտար հետևանքների վերաբերյալ, ՌԴ-ում քաղբանտարկյալների վերաբերյալ քննարկում։ Վեհաժողովը կլսի նաեւ Բյուրոյի զեկույցները:

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ
Ստրասբուրգ, Ֆրանսիա