Ինչպե՞ս կրթությունը դարձնել հետաքրքիր ժամանակակից երեխաների համար

Ժամանակակից կրթությունը պետք է լինի հարմարեցված ու ճկուն՝ համապատասխանելու 21-րդ դարի արագ փոփոխվող պահանջներին: Ահա որոշ առանցքային սկզբունքներ, որոնք կարող են ձևավորել ժամանակակից կրթության մոտեցումները.

1. Համապարփակ և բազմամշակութային ուսուցում: Կրթությունը պետք է նպաստի բազմամշակութային գիտակցությանը, տարբեր ազգերի և մշակույթների պատմության, սովորույթների և արժեքների ըմբռնմանը:

2. Ճկունություն և հարմարվողականություն: Կրթական համակարգերը պետք է լինեն ճկուն, թույլ տան սովորողներին հարմարվել իրենց հետաքրքրություններին և կարիքներին, ինչպես նաև արագ փոփոխվող աշխատանքային շուկային:

3. Թվային հմտությունների զարգացում: Ներառել թվային գրագիտություն, կոդավորում, տվյալների վերլուծություն և արհեստական բանականություն՝ ուսանողներին հագեցնելով ապագայի պահանջներին համապատասխան հմտություններով:

4. Ստեղծարար մտածողության և նորարարության խթանում: Կրթական գործընթացները պետք է նպաստեն ստեղծարար մտածողության զարգացմանը, խնդիրների նորարար լուծումների ձևավորմանը և ձեռներեցության ոգու խթանմանը:

5. Ինքնավարություն և ինքնավար ուսուցում: Ուսանողներին հնարավորություն տալ ինքնավար որոշումներ կայացնելու, ծրագրելու իրենց ուսումնական ուղիները և ստանալ աջակցություն՝ սովորելու իրենց նախընտրած ձևաչափով:

6. Հոգեկան առողջության վրա ուշադրություն: Ստեղծել համապարփակ և ներառական միջավայր, որտեղ սովորողներն իրենց ապահով կզգան, ընդգրկել հոգեբանական աջակցության ծառայություններ:

7. Անընդհատ ուսուցում և հմտությունների զարգացում: Ուսուցումը չպետք էավարտվի դպրոցում կամ համալսարանում: Այն պետք է լինի շարունակական գործընթաց, որը կօգնի մարդկանց զարգանալ և արդիականացնել իրենց գիտելիքները ողջ կյանքի ընթացքում:

Այս մոտեցումները կարող են կրթական համակարգերը դարձնել ավելի մարդակենտրոն, ճկուն և համապատասխան ժամանակակից աշխարհի պահանջներին:

Տեխնոլոգիական առումով ժամանակակից կրթությունը պետք է լինի նորարարական, ինտերակտիվ և մատչելի՝ օգտագործելով առաջադեմ տեխնոլոգիաները՝ ուսումնական գործընթացն ավելի արդյունավետ, ներառական և հետաքրքիր դարձնելու համար:

Ահա թե ինչպիսի պետք է լինի ժամանակակից կրթությունը տեխնոլոգիական առումով.

1. Հիբրիդային և հեռավար ուսուցում: Տեխնոլոգիան պետք է ապահովի ուսանողներին ճկունություն՝ ուսուցումը կազմակերպելու իրենց հարմար ժամանակին և վայրում: Օնլայն հարթակները, վիդեոկոնֆերանսների գործիքները և վիրտուալ դասասենյակները պետք է օգտագործվեն դասավանդման համար:

2. Վիրտուալ իրականություն (VR) և լրացված իրականություն (AR): Սրանք կարող են օգտագործվել ավելի ընկալելի և փորձառական ուսուցման համար: Օրինակ, պատմության դասի ընթացքում ուսանողները կարող են «այցելել» պատմական վայրեր VR-ի միջոցով կամ ուսումնասիրել մարդու մարմնի անատոմիան AR-ի միջոցով:

3. Արհեստական բանականություն (AI) և մեքենայական ուսուցում: Այս տեխնոլոգիաները կարող են օգնել անհատականացված ուսուցման մեջ՝ ուսանողներին տրամադրելով անհատականացված հանձնարարություններ, գնահատականներ և արձագանքներ՝ իրենց նախընտրանքներին և առաջադիմությանը համապատասխան:

4. Դաշնակցային ուսուցում: Տեխնոլոգիական հարթակները պետք է աջակցեն ուսանողների միջև համագործակցությանը, քննարկումների, խմբային նախագծերի և գործնական աշխատանքների իրականացմանը: Օրինակ, գործիքներ, ինչպիսիք են Slack-ը կամ Microsoft Teams-ը, կարող են օգտագործվել համագործակցության համար:

5. Տվյալների վերլուծության և կրթական մեծ տվյալների (Big Data) կիրառություն: Հավաքված տվյալները կարող են վերլուծվել՝ ուսուցման արդյունավետությունը գնահատելու, անհատականացված ուսումնական պլաններ կազմելու, ինչպես նաև ուսուցչի և դասախոսների աշխատանքի որակը բարձրացնելու նպատակով:

6. Gamification (խաղային մեխանիզմներ): Խաղերի մեխանիզմների կիրառումը ուսուցման գործընթացում կարող է նպաստել ուսանողների ներգրավվածության և մոտիվացիայի բարձրացմանը: Սա ներառում է խթաններ, մրցակցային տարրեր, մակարդակներ, պարգևատրումներ և այլն:

7. Կիբերանվտանգություն և թվային հիգիենա: Ուսանողներին պետք է ուսուցանել կիբերանվտանգության և անձնական տվյալների պաշտպանության հիմունքները՝ ապահովելու իրենց անվտանգությունն ու պաշտպանության մակարդակը թվային միջավայրում:

8. Ամպային տեխնոլոգիաներ: Օգտագործելով ամպային ծառայություններ՝ ուսումնական նյութերը և ուսուցման ռեսուրսները պետք է հասանելի լինեն բոլորին ցանկացած վայրից՝ ժամանակի խնայողություն և արդյունավետություն ապահովելու համար:

Այս բոլոր տեխնոլոգիական լուծումները կարող են նպաստել ավելի ընդգրկուն, անձնականացված և ճկուն կրթական միջավայրի ստեղծմանը, որը պատրաստ կլինի 21-րդ դարի մարտահրավերներին:

Պետք է հասկանալ, որ ժամանակակից աշակերտները զգալիորեն տարբերվում են նախորդ սերունդներից մի քանի կարևոր հատկանիշներով, որոնք բխում են նրանց՝ թվային և արագ փոփոխվող աշխարհում մեծանալու հանգամանքից։ Ահա որոշ հիմնական տարբերությունները.

1. Թվային գրագիտություն: Ժամանակակից աշակերտները ծնվել և մեծացել են թվային տեխնոլոգիաների և համացանցի միջավայրում: Նրանք հաճախ ունեն թվային գործիքներ օգտագործելու բնական հմտություն, ինչպիսիք են սմարթֆոնները, պլանշետները և համակարգիչները, և ավելի արագ են հարմարվում նոր տեխնոլոգիաներին:

2. Ինֆորմացիայի արագ սպառում և ընտրողականություն: Թվային միջավայրում մեծանալով՝ նրանք սովոր են արագ սպառել և վերլուծել մեծ քանակությամբ տեղեկատվություն: Նրանց ուշադրության կենտրոնացման տևողությունը կարող է լինել ավելի կարճ, բայց նրանք կարող են արագ կողմնորոշվել մեծ տեղեկատվական հոսքի մեջ և գտնել անհրաժեշտ տեղեկությունը:

3. Համաշխարհային տեսադաշտ և բազմամշակութային մտածողություն: Ինտերնետի շնորհիվ ժամանակակից աշակերտները հեշտությամբ են հասանելի տարբեր մշակույթների, լեզուների և աշխարհագրական տարածաշրջանների վերաբերյալ տեղեկատվությանը: Սա նրանց դարձնում է ավելի բազմամշակութային և բաց է նոր գաղափարների ու տեսակետների նկատմամբ:

4. Անհատականացված ուսուցման պահանջ: Ժամանակակից աշակերտները ձգտում են ուսուցման անհատականացված մոտեցմանը՝ հիմնված իրենց անձնական հետաքրքրությունների, նախասիրությունների և նպատակների վրա: Նրանք ավելի քիչ են ցանկանում համակերպվել ավանդական, «մեկ չափս բոլորի համար» ուսուցման մոտեցումներին:

5. Բարձր ակնկալիքներ տեխնոլոգիաների նկատմամբ: Ժամանակակից աշակերտներն ակնկալում են, որ ուսումնական միջավայրը լինի տեխնոլոգիական առումով առաջադեմ: Նրանք սովոր են տեխնոլոգիաների միջոցով ստանալ ավելի ինտերակտիվ, վիզուալ և ներգրավող ուսումնական փորձառություններ:

6. Կրիտիկական մտածողություն և ինքնուրույնություն: Ժամանակակից աշակերտները ավելի շատ են մտածում քննադատաբար և իրենց մտածողությունը կառուցում են հարցերի և վերլուծությունների միջոցով: Նրանք սովոր են ինքնուրույնություն պահանջել և ավելի մեծ մասնակցություն ունենալ ուսումնական գործընթացում՝ անկախության կարիք ունենալով:

7. Սոցիալական ցանցերի ազդեցություն: Նրանք սոցիալական ցանցերի ակտիվ օգտատերեր են և հաճախ ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնում համագումարային ուսուցմանը՝ խրախուսելով փոխադարձ ազդեցությունն ու կարծիքների փոխանակումն իրենց հասակակիցների հետ:

8. Հոգեբանական և սոցիալական գիտակցություն: Ժամանակակից աշակերտներն ավելի տեղեկացված են հոգեկան առողջության, համբերության, հավասարության և ներառականության մասին: Նրանք ավելի հստակ արտահայտում են իրենց զգացմունքները և բաց են խոսում սոցիալական խնդիրների մասին:

Այս բոլոր տարբերությունները պահանջում են, որ կրթական համակարգերը համապատասխանեն ժամանակակից աշակերտների կարիքներին՝ ապահովելով ավելի ճկուն, ներգրավող և անձնավորված ուսուցման մեթոդներ:

Ժամանակակից ուսուցիչները ևս պետք է հարմարվեն նոր տեխնոլոգիաների դարաշրջանին՝ իրենց ուսուցման մոտեցումները և մեթոդները թարմացնելով, որպեսզի համապատասխանեն աշակերտների նոր կարիքներին ու ակնկալիքներին:

Ահա մի քանի բան, որ պետք է անեն ուսուցիչները նոր տեխնոլոգիաների ժամանակներում.

1. Ինտեգրել նոր տեխնոլոգիաները դասավանդման մեջ: Օգտագործել թվային գործիքներ, պլատֆորմներ և հավելվածներ՝ դասերը ինտերակտիվ, վիզուալ և գրավիչ դարձնելու համար: Օրինակ, կարող են կիրառել վիրտուալ իրականություն (VR) կամ լրացված իրականություն (AR)՝ բարդ թեմաներն ավելի ընկալելի ներկայացնելու համար:

2. Անհատականացված ուսուցում: Օգտագործել տեխնոլոգիաների հնարավորությունները՝ ուսուցումն անհատականացնելու համար, օրինակ՝ արհեստական բանականության վրա հիմնված հարթակներ, որոնք գնահատում են յուրաքանչյուր աշակերտի առաջադիմությունը և առաջարկում անհատականացված հանձնարարություններ:

3. Գործընկերություն և համագործակցություն խթանող միջավայրի ստեղծում: Օգտագործել համագործակցության գործիքներ (օրինակ՝ Google Workspace, Microsoft Teams), որոնք խրախուսում են աշակերտներին՝ աշխատել խմբերով, քննարկել և կիսվել գաղափարներով, ինչպես նաև իրականացնել համատեղ նախագծեր:

4.Խաղայնացում (gamification): Ինչպես արդեն նշեցինք, խաղային մեխանիզմներ ինտեգրել դասավանդման մեջ՝ խրախուսելու աշակերտների ներգրավվածությունը և մոտիվացիան: Օգտագործել առաջադրանքներ, մակարդակներ, պարգևատրումներ և մրցակցային տարրեր՝ ուսուցման գործընթացն ավելի հետաքրքիր դարձնելու համար:

5. Անվտանգության և թվային հիգիենայի ուսուցում: Ուսուցիչները պետք է սովորեցնեն աշակերտներին անվտանգ օգտագործել թվային տեխնոլոգիաները, պաշտպանել իրենց անձնական տվյալները և հասկանալ կիբերանվտանգության հիմնական սկզբունքները:

6. Շարունակական մասնագիտական զարգացում: Մշտապես թարմացնել իրենց գիտելիքները նոր տեխնոլոգիաների և մեթոդների վերաբերյալ՝ մասնակցելով վերապատրաստումների, աշխատաժողովների և այլ կրթական միջոցառումների:

7. Խրախուսել կրիտիկական մտածողությունը և տեղեկատվության վերլուծությունը: Սովորեցնել աշակերտներին վերլուծել մեծ քանակությամբ տվյալներ, փաստերը զտել ապատեղեկատվությունից և ձևավորել իրենց կարծիքը՝ հիմնվելով հավաստի աղբյուրների վրա:

8. Սոցիալ-հուզական ուսուցում: Նոր տեխնոլոգիաները չպետք է փոխարինեն մարդկային կապերին: Ուսուցիչները պետք է զուգակցեն տեխնոլոգիական գործիքներն ու հուզական աջակցությունը՝ ապահովելու համար աշակերտների հոգեբանական բարեկեցությունը և սոցիալական հմտությունների զարգացումը:

9. Մշակել ճկուն մոտեցումներ: Ուսուցիչները պետք է պատրաստ լինեն փոփոխություններին և մշտապես փորձարկեն նոր մեթոդներ ու մոտեցումներ՝ ավելի արդյունավետ դասավանդման համար:

10. Աջակցել ինքնուրույն ուսուցմանը: Աջակցել աշակերտներին ինքնուրույն սովորելու համար՝ տրամադրելով անհրաժեշտ գործիքներ և ռեսուրսներ, ուղղորդելով և քաջալերելով նրանց իրենց ուսումնական ճանապարհին:

Ժամանակակից ուսուցիչները պետք է լինեն թե՛ նորարարական մոտեցումներ կիրառողներ, թե՛ աշակերտների համար վստահելի ուղղորդողներ՝ ստեղծելով ուսուցման ավելի հետաքրքիր և համապատասխան միջավայր:

Սիրարփի Աղաբաբյան