«Եթե չպահեին այդ դիրքը, ես չգիտեմ՝ հետագայում ինչ կլիներ…»

Հերոսի ծնողները նախագծի շրջանակում «Արմենպրես»-ն այս անգամ ներկայացնում է ապրիլյան պատերազմի հերոս Ադամ Սահակյանի ծնողներին՝ Գայանե Անտոնյանին եւ Խաչատուր Սահակյանին:

«Այս տանն է ապրել արցախյան քառօրյա պատերազմի հերոս Ադամ Սահակյանը» գրությամբ հուշաքարը զարդարում է Երեւանի Աբովյան փողոցի հենց սկզբնամասում գտնվող բավականին հայտնի շենքը՝ անցորդներին իմաց տալով, որ հենց այստեղ է կյանքի ամենապարզ տարիներն անցկացրել 20-ամյա հերոսը, եւս մեկ անգամ հիշեցնելով, որ չպետք է մոռանալ։

Հերոսի տանն ամենուր կարելի էր զգալ նրա ներկայությունը, պատերին փակցված շատ ու շատ նկարներից լսել նրա ծիծաղը, ի վերջո վայելել հերոսի ծնողների հետ զրույցը, որում նա շարունակում է ապրել։

«Ես կարծում եմ, որ նրանցից եւ ոչ մեկը պատահական տղաներ չէին. մանավանդ այդ օրը, որ առաջնագծում էին կանգնած: Նրանք հատուկ առաքելություն ունեին»,-ասում է տիկին Գայանեն, ծաղիկները դնում ծաղկամանի մեջ ու տանում Ադամի մոտ։

«Ափսոս էին շատ, բայց մեկ էլ մտածում եմ՝ նրանք իրոք շատ մեծ աղետ կանխեցին իրենց մարմնով,-շարունակում է մայրը,-շատ ճիշտ են ասում. նրանք մտածելակերպ փոխեցին»։

Մշեցի նախնիների արյունը ժառանգած Ադամը դեռ փոքր տարիքից աչքի էր ընկնում ճարպկությամբ ու հնարամտությամբ. ինչպես ասում են ծնողները, երբեք նրա որեւէ արարքի համար չեն ամաչել ու վատ չեն զգացել։

«Այդ ճարպկությունն ու աշխուժությունը նրա մոտ այնքան օրինաչափ էր։  Դպրոցում էլ, երբ ընկերների հետ ինչ-որ խնդիր էր լինում, առաջինն էր նրանց կողքին կանգնում, բայց երբեք չեմ էլ լսել, որ նույնիսկ դաս խանգարի։ Ոնց որ գիտեր՝ մեծը մեծ է, փոքրը՝ փոքր, ամեն մեկն իր տեղն ուներ»,-պատմում է Ադամի մայրը։

Դպրոցական միջավայրին Ադամը շատ արագ էր հարմարվում, նոր ընկերներ ձեռք բերում, արդեն հստակ պատկերացնում էր՝ ինչն է իրեն պետք գալու հետագայում։ Դպրոցական տարիներին դասերին զուգահեռ զբաղվում էր ամենատարբեր սպորտաձեւերով՝ մարմնամարզություն, լող, գեղասահք, բռնցքամարտ, կարատե։ Իսկ արդեն ավագ դասարաններում հստակ որոշում է՝ ճարտարապետ–դիզայներ է լինելու։

«Որ ասեմ, փոքրուց շատ է սիրել նկարել, գծել, չէ։ Ճիշտն ասած, քեռիս նկարչության, գծագրության մասնագետ է, երեւի մի երկու անգամ ցուցահանդեսների մասնակցեց, սիրեց։ Պատկերացրեք՝ շատ լրջությամբ սկսեց պարապել, դասից հետո գնում էր պարապմունքների, իրար հետեւից՝ նկարչություն, կոմպոզիցիա, գծագրություն։ Շատ սիրով էր անում, անչափ մեծ սիրով, եւ մեզ համար զարմանալի չեղավ, որ բարձր գնահատականներով  ընդունվեց համալսարան»։

Հենց այն բազմոցին, որին նստած որդու կյանքի դրվագներն է հիշում տիկին Գայանեն, սիրում էր նստել ու ստեղծագործել Ադամը։ Գալիս էր տուն, ականջակալները դնում ու սկսում գծագրել։

«Տարբեր ժանրի երաժշտության տակ էր աշխատում։  Հայրենասիրական երգեր էր լսում, ռոք, ջազ։ Սրանք նրա նախահամալսարանական գործերն են,-պատմում է մայրն ու ցույց տալիս պատին փակցված աշխատանքները,-սա, ասում են, անթերի աշխատանք է, ու նա զրոյից էր այս ամենին հասել, դեռ նոր-նոր էր կատարում իր առաջին քայլերը, հետո էլ ժամանակը ցույց կտար, թե ինչեր կաներ. ինչ իմանաս՝ ինչ էր կյանքը պատրաստել նրա համար: Այ, հիմա արդեն այստեղ կլիներ ու կշարունակեր»։

Տիկին Գայանեն համոզված է՝ որ ոլորտում էլ Ադամը գործունեություն ծավալեր, նրա՝ առաջնորդին բնորոշ հատկությունները կընդգծվեին, որովհետեւ նա առաջնորդ էր, վառ անհատականություն իր բնույթով, ինչն ապացուցեց նաեւ մարտի դաշտում։

«Բանակից էլ իմացել ենք, թե ինչպես է իրավիճակը կառավարել,  բոլորի կողմից սիրված Ադամն է եղել,  բայցեւ ամեն ինչ չափի մեջ էր սիրում անել։ Ասում են՝ զարմանում էինք, ոնց է ինքն իրեն տիրապետում ու խոսքով ամեն ինչ բացատրում. հաջորդ անգամ այդ մարդն արդեն իր համախոհն էր։ Ադամը շատ ընկերասեր էր, մինչեւ վերջ կկանգներ ընկերների կողքին, ու ընկերներն էլ ասում են, որ նույնիսկ դրանով էլ են նրա բացը զգում։ Լավ ընկերներ կան, բայց որ մինչեւ վերջ վտանգի պահին կկանգնեն կողքին, այ նման ընկերները քիչ են: Իմանալով ու ճանաչելով Ադամին՝ ես հենց դրանից էի վախենում, որովհետեւ գիտեի՝ նման մի իրավիճակ լինի, նա կանգնելու էր մինչեւ վերջ. դա բնավորություն էր»։

Ադամի բացը զգում են ոչ միայն հարազատներն ու ընկերները, այլեւ մարդիկ, երիտասարդ աղջիկներ ու տղաներ, ովքեր երբեք նույնիսկ չեն էլ ճանաչել նրան։ Հայրը պատմում է, որ ամեն անգամ Եռաբլուրից տուն են բերում  բազմաթիվ նոր նամակներ, որոնցում մե´կ սեր են խոստովանում, մե´կ հայտնում են իրենց երախտագիտությունը։ Հայրը հիշեց վերջին նամակներից մեկում գրված այս տողերը.

«Քո նվիրած գարնան առաջին օրը եկավ ու որպես շնորհակալություն քեզ մի փունջ ծաղիկ եմ բերել, Ադամս…»։

Վերջին անգամ Եռաբլուրում թողել էին փայտե խաչքար, որը ստորագրել էին՝ Ա. Հայրապետյանից Ադամիս։

Տիկին Գայանեն իր մեծ սրտում տեղավորում է բոլոր նրանց, ովքեր չճանաչելով հերոս որդուն՝ նրան սիրում են ու հիշում, նույնիսկ իրենց երեխաներին որդու անունով կոչում: Ասում է՝ ես էլ նրանց եմ շատ սիրում՝ նույնիսկ չճանաչելով։

«Երբ մեր կողքին են, մենք նրանց նայում ենք որպես մեր երեխա, ամեն մայրն էլ իր երեխային ամենաշատն է սիրում,  բայց որ տեսնում ենք մյուսների սերը, ոգեշնչումը,  մենք էլ ենք ոգեւորվում։ Տղաները, կարծես, սիմվոլ են դարձել։ Վերջերս էլի նոր բանաստեղծություն էին ուղարկել, տարբեր մարդկանց ձեռքով նկարված նկարներ, այլ ձեռագործ աշխատանքներ, տարբեր մարդիկ նաեւ արտասահմանից են գրում։ Հասկանում եք՝ մեր գանձը հենց այս սերունդն է։ Ես մայրն եմ, ինձ համար ծանր է, բայց տեսնում եմ, որ մարդիկ, ովքեր չեն ճանաչել Ադամին, ոչ պակաս ծանր են տանում. ինչպե՞ս կարող եմ նրանց չսիրել ու շնորհակալ չլինել»։

Ադամի ընտրությունն էլ հենց այդ սերն էր հարազատների, ընկերների, հայրենիքի ու սեփական ժողովրդի հանդեպ։ Նա ապրում էր իր կյանքով, քայլում դեպի իր նպատակները, բայցեւ քաջ գիտակցում, որ մի պահ կյանքի ամենակարեւոր ու միակ նպատակը կարող է լինել ամեն գնով սեփական դիրքը հակառակորդից պաշտպանելը։

«Ես պարզապես հարգում եմ իր ընտրությունը, որովհետեւ ինքն ուներ հնարավորություն դիրքեր չբարձրանալու, բայց նա հենց դրան էր գնում։ Նա տվյալներ ուներ, գծագրում էր, տիրապետում էր նաեւ անգլերենի,  բայց ես գիտեի, որ եթե անգամ հնարավորություն լինի, նա ցույց կտար, որ ոչինչ էլ չգիտի։ Տղաներն ասում են՝ հրամանատարները գալիս, հենց Ադամին էին իրենց հետ վերցնում դիրքերում ստուգումներ անցկացնելու համար։

Հանկարծ ինչ-որ թեթեւ ձայն էր լսվում, զենքը վերցնում ու վազում էր։ Նրանք այնտեղ ամեն պահի էլ վտանգը գիտակցել են, ու Ադամը դա էր ընտրել։ Ես չ եմ կարող նրան մեղադրել, եթե դա իր ընտրությունն էր։ Պարզապես մեզնից երեւի մեծ-մեծ գերբնական ուժ է պահանջվում, որ առանց նրա ապրենք»։

Ադամը ծառայության էր անցել 2015 թվականի հունվարի 26-ին։ Մեկ ամսով ծառայել էր Արցախի Մարտունու զորամասում, մասնակցել սերժանտական դասընթացների, ստացել սերժանտի կոչում ու տեղափոխվել Ջրական (Ջաբրայիլ):

Հայրը մեծ հպարտությամբ ու ոգեւորությամբ է պատմում, թե ինչպես է դիրքի ավագ Ադամ Սահակյանի գլխավորությամբ 7 հոգուց բաղկացած սահմանապահ խումբը պայքարել հակառակորդի անհավասար ուժերի դեմ, արյան գնով պաշտպանել ամենախոցելի ու ամենակարեւոր դիրքերից մեկը:

«Եթե չպահեին այդ դիրքը, ես չգիտեմ՝ հետագայում ինչ կլիներ, ու պատահական չէ, որ ասում  են՝ նրանք առասպելական հերոսներ են: Բոլորը, նույնիսկ կռվածներն են ասում, որ  նրանք ավելին արեցին: Ադամենք մոտ 5 ժամ պահել են դիրքը, կոտրել հակառակորդի ողնաշարը, ինչի շնորհիվ հնարավոր է եղել կասեցնել նրանց առաջխաղացումը»:

Մայրը նայեց որդու նկարներից մեկին ու հիշեց՝ Ադամի այս նկարը նա էր մշակել, որդին տեսել էր այն ու ակամայից ասել՝ կարծես հավերժ փառք ունեցողի նկար լինի:

«Ասում է ու ժպտում է, ես էլ բարկացա, թե ինչի ես էդպիսի բաներ ասում, ինքն էլ  սկսեց բարձր ծիծաղել:  Չգիտեմ՝ կարծես անկախ իրենցից զգային, ու ինձ մի օր էլ  ասաց՝ գիտես, չէ, մամ, որ հանկարծ պատերազմ լինի, ես իններորդ ջոկի հրամանատարն եմ, մի տեսակ այնքան հպարտ-հպարտ դա ասաց: Ես էլ ասում էի՝ ախր, Ադամ ջան, ինչի ես մտածում, որ պիտի պատերազմ լինի»:

Ծնողները ասում են՝ այն, ինչ անում են, այն մեծ ջանքերը, որ գործադրում են դժվարին ժամանակաշրջանը հաղթահարելու համար,  Ադամին ավելի շատ սիրելով են անում. եթե հակառակը լիներ, նշանակում է՝ որդուն մի քիչ քիչ են սիրել,  ու ավելի շատ սեփական անձի մասին են մտածում:

Սյուզի Մուրադյան
Լուսանկարները՝ Մխիթար Խաչատրյանի