«Սրանք քաղաքական հետապնդումներ են»
Հունվարի 7-ին ձերբակալվել են «Հիմնադիր խորհրդարանի» անդամներ Ժիրայր Սէֆիլյանը, Վարուժան Ավետիսյանը, Պավել Մանուկյանը, Գևորգ Սաֆարյանը, Գարեգին Չուքասզյանը, Արամ Հակոբյանը: Նրանք ձերբակալվել են ՀՀ քննչական կոմիտեում հարուցված քրեական գործի շրջանակներում. ըստ Քննչական կոմիտեի հաղորդագրության՝ կոմիտեի և ԱԱԾ-ի համատեղ ձեռնարկած միջոցառումների արդյունքում կանխվել է 2015թ. ապրիլի 24-ին հրապարակային միջոցառումների անցկացման վայրերում զանգվածային անկարգությունների կազմակերպումը:
«Ձեռնարկված միջոցառումների արդյունքում պարզվել է, որ մի խումբ անձինք, հաշվի առնելով Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առթիվ 2015թ. ապրիլի 24-ին ՀՀ տարածքում նախատեսված համազգային հրապարակային միջոցառումների ընթացքում մարդկանց մեծ կուտակումներ առաջանալու իրական հնարավորությունը, կոչեր են հնչեցնում այդ օրը չկատարել իշխանության ներկայացուցիչների պահանջները. անհրաժեշտության դեպքում` նրանց նկատմամբ կիրառել բռնություն, դիմել ուժային պայքարի: Բացի այն, որ Հայոց Մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակի օրը նախատեսված հրապարակային միջոցառումներն իրենց նեղ շահերին ծառայեցնելու մտադրությունը, մեղմ ասած, հեռու է բարոյականության սահմաններից, այդպիսի գործողությունները միաժամանակ պարունակում են ՀՀ քրեական օրենսգրքով նախատեսված՝ զանգվածային անկարգություններ կազմակերպելու առերևույթ հանցագործության նախապատրաստության հատկանիշներ»,- նշված էր կոմիտեի հաղորդագրության մեջ:
Երեկ «Հիմնադիր խորհրդարանի» փոխնախագահ, փաստաբան Հայկ Գրիգորյանը, ով նաև իրականացնում է Պավել Մանուկյանի, Վարուժան Ավետիսյանի, Ժիրայր Սէֆիլյանի, Գարեգին Չուքասզյանի պաշտպանությունը, նշեց, որ քրեական գործի հիմքում չկան փաստական կամ իրավական հիմքեր: «Խուզարկությունների արդյունքում չի հայտնաբերվել որևէ փաստ կամ իրավական հիմք, որով ռեժիմը կարող է հիմնավորել իր առաջ քաշած քրեական գործի հետագա ընթացքը»,- ասաց նա: Հ. Գրիգորյանը «ռեժիմին» կոչ արեց այլևս չշարունարկել, իր բնորոշմամբ՝ անհիմն քրեական գործի հետագա ընթացքը:
Ըստ նրա՝ դա ավելի է զայրացնելու հասարակությանը: «Սա նաև կոչ է՝ ուղղված միջազգային հանրությանը, միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպություններին, Հայաստանի իրավապաշտպան կազմակերպություններին, որպեսզի նրանք ևս աչալուրջ լինեն այս գործով, քանի որ Վոլոդյա Ավետիսյանի, Շանթի և նրա ընկերների, Հայկ Կյուրեղյանի և մնացած քաղբանտարկյալների մասով նրանք աչքակապություն արեցին, և դա բերեց նրան, որ ռեժիմն իրեն զգում է արդեն լրիվ տոտալիտար կարգավիճակում: Այսպես շարունակել հնարավոր չէ»,- ասաց նա:
Երեկ պատասխանելով մեր հարցին՝ արդյոք ձերբակալությունները պետք է դիտել իրավակա՞ն, թե՞ քաղաքական հարթության մեջ, իրավապաշտպան Վարդան Հարությունյանն ասաց. «Կարծում եմ, ավելի շուտ, վստահ եմ, որ այս ձերբակալություններն իրենցից ներկայացնում են քաղաքական հետապնդումներ: Սրանք քաղաքական հետապնդումներ են ընդդիմադիր գործիչների նկատմամբ. գործիչների, ովքեր հրապարակավ հայտարարել էին իրենց ծրագրերի մասին, որ իրենք պատրաստում են իշխանափոխության գործընթաց, բայց երբեք այդ հայտարարությունները չեն եղել այն մասին, որ նրանք բռնություն են գործադրելու, երբեք չեն եղել հայտարարություններ նրանց կողմից, որ նրանք զենք, զինված ուժեր են օգտագործելու:
Մի խոսքով՝ զուտ քաղաքական գործընթացներին իշխանությունները հակադարձում են այսպիսի բռնություններով: Սա ավելի շուտ պետք է դիտարկվի քաղաքական հարթության մեջ»:
Մեր հարցին՝ արդյոք համաձա՞յն չէ, որ նրանց գործողությունները «զանգվածային անկարգություններ կազմակերպելու առերևույթ հանցագործության նախապատրաստության հատկանիշներ են պարունակում», ինչպես նշվում է պաշտոնական հաղորդագրության մեջ, Վ. Հարությունյանը պատասխանեց. «Ես չեմ ցանկանում այս պահին մեկնաբանել Քննչական կոմիտեի արած հայտարարությունը կամ ծրագրերը, թե ինչ ծրագրով, ինչ ուղղությամբ են փորձում այս կամ այն քաղաքական գործչին մեղադրել, կամ որ հոդվածով են փորձում քաղաքական այս կամ այն գործչին մեղադրել, որովհետև մենք, մեր հանրությունն արդեն սովոր է, որ մեղադրելու համար միշտ էլ հնարավոր կլինի Քրեական օրենսգրքում հոդվածներ պեղել և գտնել: Կարևորն այն է, որ հասարակությունը, հատկապես քաղաքացիական հասարակությունն իմանա՝ այս մարդիկ հանցագործնե՞ր են, թե՞ ոչ: Իսկ ես՝ որպես քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչ, որպես իրավապաշտպան, վստահ եմ, որ այս մարդիկ հանցագործներ չեն: Արհեստական ինչ հոդվածներ էլ փորձեն նրանց կպցնել, միևնույն է, չի ստացվի: Դրա փայլուն օրինակները մենք ունենք անցյալում՝ Մարտի 1-ի գործերով, դրանից առաջ, դրանից հետո եղած քաղաքական դատավարությունների ժամանակ: Երբեք նրանք չեն կարողացել հաստատել և համոզել հասարակությանը, որ իրենց ներկայացրած մեղադրանքները հիմնավոր են: Այս դեպքում լինելու է ճիշտ այդպես»:
Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտեի նախագահ Ավետիք Իշխանյանն էլ մեզ հետ զրույցում ասաց, որ իր դիտարկմամբ՝ Հայաստանում 90-ական թվականներից քաղաքական բանտարկյալների առկայությունը կապված է եղել ընդդիմության, այսպես ասած, թափի հետ. երբ իշխանությունը զգացել է, որ որևէ քաղաքական ուժ կարող է վտանգ սպառնալ իշխանությանը, նրա նկատմամբ կիրառվել են ռեպրեսիաներ, և ունեցել ենք քաղաքական բանտարկյալներ, և մեծ մասամբ այդ քաղբանտարկյալներն ազատ են արձակվել, երբ իշխանությունն արդեն զգացել է, որ ընդդիմությունն իրենից վտանգ չի ներկայացնում: «Վերջին շրջանում մենք ունենք մի փոքր աննախադեպ երևույթներ: Մեկը 2 տարի առաջ Շանթ Հարությունյանի և ընկերների դեպքն էր:
Ես չէի ասի, որ մեծ վտանգ կար, և ես չեմ կարծում, որ նրանց արարքի մեջ հանցագործության տարրեր կային՝ այդպիսի խիստ պատիժ սահմանելու համար, որովհետև լավագույն դեպքում կարող էր վարչական ինչ-որ տույժի հարց լինել: Եվ կարծես թե ինչ-որ սահմանն անցան ՀՀ իշխանությունները, և այդ նույն համատեքստում եմ ես դիտում «Հիմնադիր խորհրդարանի» անդամների ձերբակալումը: Կամ նրանք նկատել են վտանգ (բայց ես այդպես չէի մտածում), կարծես թե առաջին վտանգը նրանք կարողացան սպառնալիքի անվան տակ վերացնել. դա ԲՀԿ-ի վտանգն էր: Իսկ հիմա պարզվում է՝ դաշտը դեռևս մինչև վերջ մաքրված չէ, և հաջորդ հարվածը ստացավ «Հիմնադիր խորհրդարանը»:
Այստեղ շատ կարևոր մի խնդիր կա. ի տարբերություն «Բարգավաճ Հայաստանի»՝ «Հիմնադիր խորհրդարանն» ավելի խոցելի է (պայմանական բառ եմ ասում): Ի՞նչ տեսակետից է խոցելի: Հայաստանի հիմնական քաղաքական ուժերը, չգիտեմ՝ ինչից ելնելով` խանդի՞ց, թե՞ ինչից (ես չէի ասի, թե այդտեղ գաղափարական հարց կա), ուղղակի կամ անուղղակի արդարացնում էին իշխանությունների ձեռագիրը «Հիմնադիր խորհրդարանի» նկատմամբ: Խոսքը վերաբերում է և՛ բերձորյան դեպքերին, և՛ Գյումրիի դեպքերին: Մի դեմքով, իհարկե, ասում էին, որ ծեծը, բռնությունը վատ բան են, բայց մյուս դեմքով կարծես լրիվ արդարացնում էին այդ ամեն ինչը: Եվ այս տեսակետից էլ կարծես թե Հայաստանի իշխանությունների ձեռքերն ավելի ազատվեցին, որ քաղաքական լուրջ քննադատություն չի լինելու և արդեն կարծես թե համաձայնության են եկել: Եվ գլխացավանքից ազատ լինելու համար, համենայն դեպս, որոշեցին այս դաշտն էլ մաքրել:
Մնացած բոլոր քաղաքական ուժերը կարծես թե այս կամ այն ձևով հարմարվել են, և հիմա հերթը հասել է չհարմարվողներին պատժելուն»,- ասաց նա: Ա. Իշխանյանի խոսքով՝ «Հիմնադիր խորհրդարանը» բավականին բաց էր գործում: «Եվ չեմ կարծում, որ նրանք հատուկ դրդեին զանգվածային անկարգությունների կամ չգիտեմ ինչերի: Ես համոզված եմ, սրան կհաջորդի քաղաքական, իշխանական տարբեր ուժերի լուրջ դեմքի արտահայտությամբ, հետևյալ խոսքերը, որ դա կազմակերպվում էր օտար ուժերի` կողմից, և ճիշտ են արել մեր իրավապահ մարմինները, որ այդպես են արել: Ավելի մեղմերը, որոնք չեն ուզենա ցույց տալ, որ իրենք իշխանության կողմն են, կասեն՝ մենք կհետևենք նախաքննությանը, տեսնենք՝ ինչպես է կատարվում, և այլն: Այդ ամեն ինչը մենք լսել ենք:
Բայց փաստն այն է, որ սրանք քաղաքական հետապնդումներ են, և հնարավոր է՝ մենք ունենք քաղաքական բանտարկյալների նոր հոսք: Ես այսպես կգնահատեմ: Եվ սա հերթական անգամ ցույց է տալիս, որ Հայաստանում ձևական է միավորումների, հավաքների ազատությունը: Ձևական բնույթ է կրում այնքանով, ինչքանով առայժմ չի անհանգստացնում իշխանություններին»,- ասաց նա՝ նշելով, որ դժվարանում է ասել, թե հետագայում ինչ կկատարվի, դա կախված է քաղաքական մթնոլորտից:
