«Մինչև Աֆրիկյանները` բոլոր շենքերը ոչ թե ապամոնտաժվել են, այլ՝ ուղղակի քանդվել». «Փաստինֆո»
«Հին Երևանում» նախագծի և մայրաքաղաքում բողոքներով ուղեկցվող շինարարական նախագծերի, Աֆրիկյանների տան ապամոնտաժման հարցերի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է նախագծի հեղինակ Լևոն Վարդանյանի հետ:
-Պարոն Վարդանյան, մեզ հետ հարցազրույցում Երևանի նախկին գլխավոր ճարտարապետ Սամվել Դանիլյանը, ում պաշտոնավարման տարիներին հաստատվել էր «Հին Երևան նախագիծը», կարծիք հայտնեց, որ եթե այսօր կյանքի կոչվող նախագծում պահպանվել է դրանում ի սկզբանե առաջարկվող քաղաքաշինական միջավայրը և վերակառուցվող շենքերը ծառայելու են որպես հանրային տարածքներ, ապա միայն այդ դեպքում այն կարելի կլինի կոչել «Հին Երևան»:
– Ես չգիտեմ՝ պարոն Դանիելյանն ինչ է ասել, որովհետև ինքը նախագծից մի քիչ հեռու է եղել: Եթե էլի պատմել է, որ թթի ծառեր են լինելու, կարպետներ, թախտեր են լինելու և այլն, ապա դրանք ոչ մի կապ չունեն այս նախագծի հետ:
Մենք մի քիչ տարօրինակ ժողովուրդ ենք, ամեն անգամ ակ ենք հորինում: Աշխարհում, երբ առևտրային մոլերը սկսեցին զարգանալ, դա մոտավորապես 50- ական թվականներին էր, կյանքը ցույց տվեց, որ երբ ընդհանրապես հարեւանությամբ բնակելի շենք չկա, ապա այդ տարածքները գիշերային ժամերին դառնում են ամայի: Բայց խոսքը ինչի մասին է: Այնտեղ, որտեղ ես մանսարդային հարկեր ունեմ, օգտագործելով, օրինակ, Մյունխենի փորձը, դրանք կարող են վերածվել ռեստորանների, կամ բացօթյա բնակելի տարածքներ լինեն, այսպես ասած` ապարտամենտներ լինեն, որտեղ մարդու ներկայությունը կլինի տարին 12 ամիս:
Նկատի ունենալով, որ մեր կառույցներին կպած կան բազմաբնակարան շենքեր, երկու կողմից էլ բարձրահարկեր են, իսկ ինքը մեջտեղի մասում բուլվարի` Գլխավոր պողոտային շարունակությունն է, ես ուղղակի տվել եմ ծածկած տարածքի տեսք, եւ այդ շենքերի փակվելուց հետո այն պետք է հաճախորդների համար ծառայի որպես ժամանցի, զբոսնելու տարածք։ Հույսս դրա վրա է:
Միայն վախենում եմ մյուս ծայրահեղությունից. երբ բնակելիի խոսակցություն լինի, ապա ամբողջ տարածքը կհոշոտվի: Այսպիսին է կոնցեպցիան` տարածքն ամբողջությամբ հասարակական ֆունկցիա պետք է կրի: Լավ կլիներ, որ նաև թանգարանային տարածքներ լինեին, ինչը մշակույթի նախարարությունը նախապես խոստացել էր. Հակոբ Հակոբյանի ժառանգության խնդիր կա այնտեղ, մեր արևմտահայ լուսանկարիչ Արա Գյուլերի, քանդակագործ Նիկողոսյանի և այլն: Ես առևտրի կենտրոն չեմ նախագծել:
-Փաստորեն, Դուք հնարավոր համարում եք, որ այստեղ իսկապես առևտրի կենտրոն կբացվի:
-Մտահոգությունս այնքանով է, որքանով Հակոբ Հակոբյանի դստեր` Նորայի միջոցով գիտեմ, բայց դեռ գրավոր որևէ պայմանագիր չկա: Կարծում եմ` լրատվամիջոցները պետք է պնդեն, որ այս կտորը հանկարծ չվերածվի մաքուր առևտրային տարածքի։ Ի սկզբանե նախատեսել էի, որ այն Վերնիսաժ ասված հասկացությունը, որը համարում եմ մեր ազգի ամոթը, այստեղ ամենաբարձր մակարդակով ներկայացվեր. աշխարհում շատ կան այդպիսի կենտրոններ:
Օրինակ` լինի արծաթագործության, գորգագործության կենտրոն: Այսինքն` այն արտադրական մշակույթը, որը կապ ունի մեր ազգի հետ, որը միշտ զբոսաշրջիկներին հետաքրքրում է, ներկայացված լինի Հին Երեւանում, ունենան ցուցասրահներ և այլն: Ես առևտրին դեմ չեմ, իհարկե, ինչ էլ լինի, դրանից խուսափել չենք կարող, բայց՝ ազգային ավանդույթների համատեքստում:
-Հարկայնության սահմանափակում կա՞ նախագծում, որովհետև Չարենցի տուն-թանգարանի հարևանությամբ վերակառուցված շենքերը մինչև Սարյան փողոց, փաստորեն, վերևի հարկերում բազմաբնակարան բարձրահարկ շենքերի են վերածվել, որոնց ստորին հարկերն ուղղակի աննկատ են մնում այդ զանգվածի տակ:
– Դա ուղղակի աբսուրդ է, դա հանցագործություն է, դա շենքը պահել չէ, դա քանդել է նշանակում, դրանք հենց նույն Սամվել Դանիելյանի իրականացրած գաղափարներն են։ Այսինքն` իբր հուշարձան են պահում և ամենաանթույլատրելի մեթոդներով. այդ պաստառները առաջին հարկում կպցրել են բարձրահարկ շենքերի տակ` անունը դնելով, որ հուշարձան են պահում: Դրա համար կրթություն պետք չէ՝ հասկանալու համար, որ այդպիսի բան անել չի կարելի:
Ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում:
