Արտաքին գեղեցկությունն ընդամենն աչք է շոյում, իրական գեղեցկությունը ներսում է
Հոկտեմբերի 15-ին, ժամը 19:00-ին Ալբերտ և Թովե Բոյաջյան ցուցասրահում տեղի է ունենալու լուսանկարիչ Արամ Կիրակոսյանի առաջին ցուցահանդեսը: «Խելագարանք» անվանումը կրող ցուցահանդեսում ներկայացվելու են լուսանկարչի իրական և ոչ իրական «խելագար» կերպարների լուսանկարները:
Մինչ ցուցահանդեսը 168.am-ը հանդիպել է ինքնատիպ ձեռագիր ունեցող լուսանկարչին և հետաքրքիր զրույց ունեցել նրա հետ:
– Արամ, ինչպե՞ս ստացվեց, որ լուսանկարչությամբ սկսեցիք զբաղվել:
– Այս առումով հետաքրքիր պատմություն կա. իմ հայրը ժամանակին զբաղվել է լուսանկարչությամբ, սակայն թողել է այն և սկսել ֆիզիկայով զբաղվել: Ես, քանի որ մեծացել եմ ֆիզիկոսների ընտանիքում, զբաղվել եմ ֆիզիկայով, շատ լավ սովորել եմ, բայց հետո հասկացել եմ, որ այն իմը չի:
Երկու տարի շարունակ անգործ մնալուց հետո ձեռքս մի լուսանկարչական սարք ընկավ, ու սկսեցի դրանով լուսանկարել: Այդ ժամանակ լուսանկարչությունն ինձ համար թերապիայի միջոց էր, քանի որ, եթե ինչ-որ շրջան նպատակ չես ունենում, շատ ծանր է այն անդրադառնում քեզ վրա: Այդ պատճառով էլ լուսանկարում էի, որ ցրվեմ: Բայց անցյալ տարվանից սկսեցի ավելի լուրջ վերաբերվել լուսանկարչությանը: Այդ ժամանակ աշխատում էի, և միակ ազատ օրս կիրակին էր: Հենց այդ օրն էլ տարբեր մարդկանց էի լուսանկարում: Հետո որոշեցի գործից դուրս գալ, քանի որ, ճիշտ է, որպես վեբ-դիզայներ՝ կարող էի լավ գումար աշխատել, բայց դա այն չէր, ինչ ցանկանում էի: Ես կարող եմ լավ անել այն գործը, որը սիրում եմ ու ցանկանում:
Սկզբում ինչ նկարում էի, դուրս գալիս էր, հետո հասկացա, որ ինչքան շատ ես նկարում, այնքան համոզվում ես, որ դու ոչինչ չգիտես: Ընդհանրապես չպետք է մեծամիտ չլինել, պետք է անընդհատ աճել և նոր բաներ սովորել:
– Ասացիք, որ սկզբնական շրջանում լուսանկարչությունը Ձեզ համար թերապիայի միջոց էր, իսկ հիմա՞ ինչ է:
– Շատ բարդ է այս հարցին պատասխանել: Մինչ այսօր լուսանկարչությունն ինձ համար ինքնարտահայտվելու միջոց էր: Հիմա այն մի բան է, որն ինձ շատ է դուր գալիս: Կարող եմ ասել, որ չեմ կարող մի օր արթնանալ ու չլուսանկարել: Լուսանկարչությունն ինձ համար և՛ սեր է, և՛ ատելություն, և՛ ընկերություն, և՛ ջերմություն… ամեն ինչ կա նրա մեջ:
– Ովքե՞ր են դառնում Ձեր լուսանկարների հերոսները:
– Լուսանկարում եմ նրանց, ում ցանկանում եմ: Մինչ լուսանկարելը հանդիպում եմ տվյալ անձնավորության հետ: Ինձ համար նշանակություն չունի՝ նա գեղեցի՞կ է, թե՞ ոչ: Ես նրա մարդ տեսակն եմ ուզում լուսանկարել: Լուսանկարելիս ցանկանում եմ կերպարիս տալ այնպիսի իրավիճակներ, որ նա կարողանա ցույց տալ այն, ինչն ուզել է, բայց երբեք ցույց չի տվել: Օրինակ՝ մեկը ցանկանում է տղամարդու զգեստ հագնել, կամ զսպաշապիկ, մյուսը ծխել է ցանկանում, և այլն: Այս առումով՝ դա թերապիա է և՛ իրենց, և՛ ինձ համար:
Երբ աշխատում ես կերպարի հետ, չես կարող վստահ ասել, որ լուսանկարիդ միջոցով ասում ես միայն այն, ինչը դու ես ուզում: Ցանկացած մարդ ունի մի ժեստ, որն իրենն է, և դրանից էլ ոչ ոք չունի: Լուսանկարելիս բոլորն էլ սկզբում քաշվում են, բայց երբ կարողանում ես նրանց հետ մոտ լինել, ինքն անում է մի ժեստ, որն իրենն է, և դու ֆիքսում ես այն: Դա ավելի շատ էմոցիոնալ մակարդակում է տեղի ունենում, քան գիտակցական: Այդպես ստացվում է շատ բնական լուսանկար:
Մարդիկ կան, որոնց հետ շատ բարդ է աշխատել: Երբ ես-ը գերակշռում է, և սկսում են ինձ թելադրել, թե ինչպես լուսանկարեմ, ասում եմ՝ «վերցրեք, ինքներդ էլ արեք»: Ես հարգում եմ յուրաքանչյուր մարդու անհատականությունը, բայց լուսանկարչությունը խմբային աշխատանք է: Եթե կերպարի հետ կապի մեջ չմտնես, լուսանկարդ չի հաջողվի:
– Ձեր լուսանկարներում նկատում եմ մի կողմից՝ horror (սարսափելի) տեսարաններ, մյուս կողմից էլ՝ ես-ի երկվություն, ողբերգական իրավիճակ…
– Եթե այդքանը տեսել եք, ուրեմն կա: Ես իմ գործերի մեջ չեմ խորանում: Անում եմ մի լուսանկար և անցնում հաջորդին: Տվյալ պահի լուսանկարը հաջորդ պահին ինձ համար անցած փուլ է:
– Իսկ ի՞նչ էիք ցանկանում ցույց տալ՝ նկարելով կույր մարդկանց:
– Մարդիկ սովոր են անտարբեր անցնել ու չնկատել այն, ինչը սիրուն չէ: Իրականում արտաքին գեղեցկությունն ընդամենն աչք է շոյում, իրական գեղեցկությունը ներսում է: Կույրերին նկարելով՝ իմ խնդիրը չէր՝ նրանց ցույց տալ խեղճ ու անօգնական: Շփվելով նրանց հետ՝ տեսա, որ իրենք հրաշք անձնավորություններ են և ունենալով այդքան խնդիրներ՝ շատ մեծ սիրտ ունեն: Նրանց հետ շփումը փոխում է քեզ:
– Պլաստիկ իրեր էլ եք նկարել, կպատմե՞ք այդ շարքի մասին:
– Պլաստիկ տիկնիկներին գտա մի քանդված շինության տարածքում: Այդ տիկնիկները և՛ վախենալու էին, և՛ հետաքրքիր, որովհետև նրանց մեջ կյանք կար: Նրանք եղել են ինչ-որ մեկինը, ով կորցրել է իրենց: Մեծ էներգետիկ դաշտ կար նրանց մեջ: Հետաքրքիր էր, որ նույն տիկնիկները, միևնույն ժամանակ, և՛ շատ ուրախ էին դուրս գալիս, և՛ շատ ողբերգական: Այդ շարքը պետք է շարունակություն ունենա, ուղղակի բարդ է այդպիսի մանեկեններ գտնել, որոնց մեջ զգալի էներգետիկա կլինի:
– Ինչպե՞ս կբնութագրեք Ձեր ոճը:
– Չեմ կարող հստակ ասել: Հիմա անում եմ մի բան, վաղը՝ ուրիշ, հաջորդ օրն էլ՝ բոլորովին այլ: Այս վեց ամիսների ընթացքում ոճս շատ տարբեր փոփոխություններ է կրել, ինձ շատ բան է հետաքրքրում, այդ պատճառով էլ չեմ կարող կոնկրետ մի ոճ նշել:
– Ի՞նչ եք կարծում՝ ինչո՞ւ արտ-լուսանկարները մեզ մոտ այնքան էլ չեն գնահատվում:
– Այս խնդիրը շատ խորն է: Տաղանդավոր մարդկանց մի ստվար հատված հիմա դրսում է աշխատում, նրանք, ովքեր մնացել են, փորձում են ինչ-որ բան անել: Նրանք սկսեցին ինչ-որ բաներ լուսանկարել, առաջարկել, որը կարճ ժամանակ անց դարձավ պահանջարկ: Եթե շատ խելացի հայեր այստեղ մնային, ուրիշ պահանջարկ կլիներ:
– Դուք դուրս գնալու մտադրություն չունե՞ք:
– Ինձ համար ցավալի է, որ պետք է գնամ այլ երկիր՝ ինչ-որ բանի հասնելու համար: Կարծում եմ՝ դեռևս չեմ գնա, մինչև տեսնեմ, թե ինչ է լինում: Կուզենամ դրսի հետ կապեր ունենալ, բայց այնտեղ մշտապես հաստատվել չեմ ցանկանա: Իմ երկիրն է, ինչո՞ւ պետք է ստիպված գնամ: Չնայած, միգուցե մի օր ստիպված գնամ…
– Անդրադառնանք կրկին Ձեր լուսանկարներին: Սև-սպիտակի մեջ եք մեծ մասամբ լուսանկարում…
– Ես գույների հետ չեմ սիրում աշխատել: Ինձ համար սև-սպիտակն ավելի ազդեցիկ է, քան գունավոր լուսանկարը: Ֆինանսապես ավելի լավ կլիներ, եթե ես «պուպուշ», գունավոր լուսանկարներ անեի, բայց ինձ մռայլն է դուր գալիս: Ինձ համար լուսանկարի մեջ ողբերգության տարր պետք է լինի. այն ստիպում է մտածել:
– Ողբերգական տարրերը նկատելի են Ձեր աշխատանքներում, ինչպե՞ս եք դրան հասնում:
– Դժվար է ասել: Յուրաքանչյուր մարդ ունի խնդիրներ, որոնք իրեն մտահոգում են, և պահի տակ նա հիշում է դրանց մասին: Ես «բռնում եմ» այդ պահը ու լուսանկարում: Չեմ կարող ասել, որ իմ նկարներն էսթետիկ են, բայց դրանք պատմություն ունեն:
Մեր քաղաքում կան մարդիկ, ովքեր գնում են մի տեղ, որտեղ նրանց հետևից ոչ մեկը չի գա (խոսքը հոգեբուժարանի մասին է.- Գ.Ա.): Ողբերգությունը նրանց մեջ է, ես տեսնում եմ դա: Կուզենայի հոգեբուժարանում շատ ուրախ մարդկանց լուսանկարել, բայց իրականում այդ լուսանկարների մեջ էլ մեծ ողբերգություն կնկատվեր:
– Հետաքրքիր է, որ ինքներդ Ձեզ էլ եք նկարում…
– Երբ տրամադրություն չեմ ունենում կամ անորոշ վիճակում եմ լինում, սկսում եմ ինձ նկարել: Բացի այդ էլ՝ ինձ նկարող չկա, և ես նկարում եմ ինձ այնպես, ինչպես տեսնում եմ: Դա ինձ համար թերապիա էր, դրա միջոցով ինչ-որ վատ վիճակներից դուրս եմ գալիս:
– Շնորհակալություն զրույցի համար…
Արամ Կիրակոսյանի աշխատանքներին կարող եք ծանոթանալ՝ այցելելով այստեղ.
