«Ինչպե՞ս է ծնվել ձեր երեխան` բնակա՞ն, արտամարմնայի՞ն բեղմնավորումից, թե՞ փոխնակ մորից»: Եվ եթե ծնողները եկեղեցում հատուկ կերպով հայտնում են այդ մասին, նշանակում է, որ զղջման ինչ-որ զգացում, սխալ գործած լինելու մտատանջություն ունեն:
2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախից բռնի տեղահանված Էրիկ Պողոսյանը և իր բազմանդամ ընտանիքը՝ 8 հոգանոց, ապրում են Արտաշատ քաղաքում։ Նա ծնվել է Ստեփանակերտ քաղաքում, այնուհետև տեղափոխվել Ասկերանի շրջանի Լուսաձոր գյուղ։ Դեռևս արցախյան առաջին ազատամարտի ժամանակ Էրիկի մոտ ախտորոշվում է մկանային դիստրոֆիա։ Արտերկրում բուժում ստանալու հնարավորություն չունենալով, 2001 թվականից հաճախել է Ստեփանակերտի Քերոլայն Քոքսի անվան վերականգնողական կենտրոն և սկսել է զբաղվել նկարչությամբ:
Այսօր խորհրդարանում Ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը հայտարարեց՝ այն բյուջեն, որը հատկացնում են Հայաստանում սոցիալական ապահովությանը, բավարար չէ սոցիալական խնդիրները լուծելու համար։
«Հիմա 80 հազար դրամ ենք տալիս, ստանում ենք այս 50 հազար դրամները, մի կերպ ապրում ենք, բայց որ վարձը բարձր լինի, չգիտեմ՝ ինչպես ենք տալու։ Արցախում ես պահածոների գործարանում էի աշխատում, հետո՝ հիվանդանոցում, ամուսինս տներ էր կառուցում Իվանյանում, վարպետ էր, մենք մեր ընտանիքը պահում էինք։ Հիմա այստեղ աշխատանք չենք կարողանում գտնել, ամուսինս բանվորի աշխատանք է կատարում, երբ լինում է։ 4 երեխաներս մինչև փետրվար այս 50 հազարները չեն ստացել, հարթակից դուրս են եղել, եկել եմ Գորիսի Սոցապին եմ մոտեցել, փորձում են այդ հարցը լուծել»,- իրավիճակը ներկայացրեց մեր զրուցակիցը։
«Դժվար է պահել 8 հոգանոց ընտանիք, երբ բնակարանի, կոմունալների համար պետք է վճարես, երեխաներին ուղարկես դպրոց, երեխաներիցս 5-ը դպրոցական են, կերակրես, այն դեպքում, երբ աշխատանք չկա»։
«Հիմա ծայրը ծայրին հասցնում եմ, բայց հաջորդ ամիս, օրինակ, չգիտեմ՝ որտեղից պետք է տան վարձը տամ, երեխաներիս համար հաց գնեմ։ Արցախում ամուսինս ստանում էր 49.000 հաշմանդամության թոշակ, այստեղ ստանում է մոտ 37.000 դրամ, որը տալիս ենք իր դեղերին։ Երեխաներս նպաստ չեն ստանում, իսկ Արցախում ստանում էինք, տարբեր փաստաթղթեր եմ հավաքել, ներկայացրել եմ, ասում են՝ չի հասնում։
Արցախից բռնի տեղահանված 38-ամյա Հերմինե Հայրապետյանը բազմազավակ մայր է, ունի 10 երեխա և խնամում է հաշմանդամություն ունեցող եղբորը։ Հայրապետյանների ընտանիքն ունի բազմաթիվ խնդիրներ՝ սկսած հագուստից մինչև սնունդ։
Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար, նախկին ՄԻՊ Արտակ Բեգլարյանի փոխանցմամբ՝ բավարար տվյալներ չունեն, թե Արցախից բռնի տեղահանվելուց հետո քանի արցախցի է գնացել Հայաստանից։
Արցախից բռնի տեղահանված ավելի քան 100 հազար արցախահայերից շատ քիչ տոկոսն է կարողացել լուծել բնակարանի խնդիրները, մեծ մասը շարունակում է մնալ հյուրանոցներում, ծանոթ-բարեկամի տանը, գյուղերում՝ ժամանակավոր կացարաններում։ Շատերի առօրյա հոգսերը լուծում են կազմակերպություններն ու անհատները։
Արցախահայության՝ Հայաստան արտագաղթով պայմանավորված՝ նոր սպասումներ են ձևավորվել նաև անշարժ գույքի շուկայում։ Որքան էլ բարոյականության տեսանկյունից թվում է, թե այդպես չպետք է լիներ, այնուհանդերձ կան մարդիկ, ովքեր փորձում են մեր հայրենակիցների դժբախտության վրա փող աշխատել։
