Մեկ տարի է անցել Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ զտումից, որը հնարավոր դարձավ մեր ամոթալի լռության պատճառով։ Այդ մասին գրել է Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Միրիամ Լեքսմանին։
«Ոչ հեռու ապագայում քննարկման հարց է դառնալու հայ-իրանական սահմանից ռուսներին հեռացնելու հարցը. չի բացառվում, որ նաև հայ-թուրքական սահմանից ռուսական ռազմաբազան հեռացնելու հարցը դրվի»,- ասաց պատգամավորը՝ շեշտելով՝ Փաշինյանն առաջիկա ընտրություններում ժողովրդին ոչ թե իրական խաղաղություն, այլ այդ մասին թղթի կտոր է վաճառելու, որը կլինի «ոչ մի բանի մասին թուղթ»։
Էդգար Ղազարյանն ու Դավիթ Սարգսյանը «Երկու ճակատ» պոդկաստի հերթական թողարկմանն ամփոփում և վերլուծում են շաբաթական լրահոսը։
Մեկ տարի առաջ՝ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ը, Արցախում Ադրբեջանը «հակաահաբեկչական գործողության» անվան տակ ռազմական, էթնիկ զտման գործողություններ իրականացրեց: Արդյունքում՝ լուծարվեց Արցախի Պաշտպանության բանակը, Արցախը հայաթափվեց, Արցախի ռազմաքաղաքական էլիտան և գեներալները հայտնվեցին Բաքվի բանտերում:
«Սեպտեմբերի 19-ին Արցախի ողբերգության առաջին տարելիցը լրացավ, բազմաթիվ քաղաքացիներ, Արցախի իշխանության ներկայացուցիչներ այցելեցին «Եռաբլուր», որտե՞ղ էր ՀՀ իշխանությունը, որևէ մեկը «Եռաբլուր» չգնաց, չհարգեց տղաների հիշատակը։ Իսկապես չեմ հասկանում, թե այս իշխանությունն ինչպես է մտածում, թեպետ արդեն չեմ զարմանում։ Իշխանությունը նախ առաջինը ժողովրդի ձայնը պետք է լսի ու այդ ձայնը հասցնի միջազգային հարթակներ»,- շեշտեց Վիտյա Ավանեսյանը։
Պրահայի Skautský institut-ում սեպտեմբերի 30-ին կցուցադրվեն Հասմիկ Մովսիսյանի «250 կմ», Արման Այվազյանի «Քարը», Էմիլի Մկրտչյանի «Մայրենիք», Սաշա Քլամպի «Բլոկադա» ֆիլմերը, որոնք անդրադառնում են Լեռնային Ղարաբաղին։
Նրա համոզմամբ՝ հայերի վերադարձն ու Լեռնային Ղարաբաղում նրանց անվտանգությունը կարող են ապահովել միջազգային խաղաղապահ ուժերը, ինչի համար անհրաժեշտ է միջազգային հանրության, մասնավորապես՝ Եվրամիության, Միացյալ Նահանգների քաղաքական կամքը։
Շատ փորձագետներ բռնի տեղահանման գործընթացները շարունակվող պատերազմի ձև են համարում, որն իր առաջացրած խնդիրներով երբեմն նույնիսկ գերազանցում է պատերազմի արհավիրքները։
Հայի հազարամյա գոյության արցախյան վկայությունները սպասում են մեզ և խնամքով պահպանում են մեր պատմությունը։ Պատերազմներով ու խաղաղ օրերով, ուրախության ու արցունքների միջով Արցախը մնում է մեր տունը։ Սրտի այս կանչը չի կարելի անտեսել, դա մեր ճակատագիրն է՝ մեր պարտքը։ Հայրենիք վերադառնալն առաջին հերթին դեպի քեզ վերադարձ է։ Ես ուխտ եմ տվել մորս և նրա կանչով ու անպայման նրա հետ միասին քայլելու եմ դեպի այս ապագան՝ լցված հիշողությամբ ու հույսով
«Այս զեկույցում մենք բացահայտել ենք, որ 2023թ. սեպտմբերի 19-20-ը Արցախի նկատմամբ ադրբեջանական զինված հարձակումները հատուկ մշակված տակտիկա ունեին: Ըստ այդ տակտիկայի էլ պլանավորվել են հարձակումների 4 ուղղությունները:
«Նիկոլ Փաշինյանի հետ ամեն ինչ պարզ է. նա փորձում է ամեն կերպ Արցախի հանձնումը, իր հանցանքը, 5000 հոգու նահատակումը, Արցախի հայաթափումը ներկայացնել՝ որպես անխուսափելի իրողություն, որի համար բոլորը մեղավոր են՝ Ադամից, Եվայից մինչև նախկիններ, ռուսներ, Մարսի և Յուպիտերի բնակիչներ. Բոլորը՝ բացի իրենից ու իր ՔՊ-ից»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը Paris Pantheon Assas համալսարանի միջազգային իրավունքի դոկտոր, փաստաբան, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի նախկին փոխքարտուղար, ֆրանսահայ Րաֆֆի-Ֆիլիպ Կալֆայանն է։
«Արցախը Հայաստանի իշխանությունը հանձնել է գիտակցված՝ ունենալով հակառակի այլընտրանքը։ Առանց Հայաստանի իշխանության հետ գործակցության, Ադրբեջանը չէր կարող Արցախը հայաթափել։ Իսկ ինչ վերաբերում է ՀՀ դե ֆակտո վարչապետի կողմից օգտագործվող ձևակերպումներին, ապա դրանք պատկանում են նրա հոգևոր հորը, որը ժամանակին ասել էր՝ Արցախը պատրաստ էր ճանաչել Ադրբեջանի կազմում՝ սակայն որոշակի ինքնավարությամբ։ Հետևապես, Փաշինյանն ու Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ծագումնաբանական առումով նույն էլիտայի էվոլյուցիան են»,- ասաց Էլբակյանը։
Գերմանիայի, ԵՄ-ի ու Հայաստանի միջև հարաբերությունները հետևողականորեն զարգացել են, ինչը հիմնավորվում է այն հանգամանքով, որ ՀՀ կառավարությունն ու իշխող քաղաքական ուժը խիզախություն են ունեցել աշխատելու այդ ուղղությամբ։
«Զովիգյան» հանրային գրասենյակը հրապարակել է բաց կոդով հետախուզական (OSINT) և գեոլոկացիոն զեկույցի երկրորդ մասը՝ Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) հայերի դեմ իրականացված ռազմական հարձակման մեկամյակին ընդառաջ։
Ռուսաստանից ու Իրանից ներկրում ենք գազ, որոշ ժամանակ առաջ Ադրբեջանից հայտարարություններ էին հնչում, որ ապագայում խաղաղության հաստատման դեպքում կարող է Հայաստանը գազ ներկրել նաև Ադրբեջանից:
Հայաստանի Հանրապետությունում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյին, անդրադառնալով 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի կողմից իրականացված էթնիկ զտումներին, ընդգծել է, որ բռնագաղթած հայերի՝ իրենց հայրենիք վերադարձի իրավունքն ամրագրված է Արդարադատության միջազգային դատարանի կողմից։
Մայիս ամսից սկսած՝ Ադրբեջանի կողմից օկուպացված Արցախի Հանրապետության տարբեր համայնքապետերի նկատմամբ ՀՀ իշխանությունները քրեական հետապնդումներ են իրականացնում. Ստեփանակերտի, Ասկերանի ու Մարտակերտի քաղաքապետներն առաջիններից էին։
Արցախի հայաթափման առաջին տարելիցի կապակցությամբ մեր կոչն է համայն հայությանը՝ չդադարեցնել պայքարը, նոր թափ տալ պայքարին, այս պայքարում լինել հետևողական, վճռակամ ու վճռական։
Գերմանիայի Բունդեսթագի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Միխայել Ռոթը վստահ է` Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտման վերաբերյալ Բաքվի հերքումներն իրականությանը չեն համապատասխանում։ Այս մասին Ռոթը հայտարարել է Երևանում կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ։
Արման Թաթոյանն ընդունել է Ամերիկայի հայկական համագումարի հոգաբարձուների խորհրդի նորընտիր համանախագահներ Օսկար Թաթոսյանին և Թալին Յակուբյանին, ինչպես նաև համագումարի Կոնգրեսական հարաբերությունների հարցերով տնօրեն Մարիամ Խալոյանին:
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ ԼՂ հայության վերադարձի պահանջի ձևակերպումը, եթե այդպիսի ցանկություն կա, իրավական և առավելապես քաղաքական-դիվանագիտական հարց է, որը ներկայումս բավականին բարդ հարցերի հետ կապ ունի։
«Այն պահին, երբ Հայաստանում իշխանության կգան ազգային ուժերը, կձևավորվի ազգային իշխանություն, որը կառաջնորդվի ՀՀ ազգային շահերով, Արցախի հարցն անմիջապես կբարձրացվի, և շատ կարճ ժամանակ հետո արցախահայերը կվերադառնան Արցախ։ Չեմ կարող ասել՝ սա երբ կլինի, բայց արցախահայերի վերադարձը միայն իմ նշած տարբերակի դեպքում է հնարավոր. մենք այլ տարբերակ չունենք»,- եզրափակեց Արմեն Բադալյանը։
Հայցի մեջ ընդգծվում է, որ նրանք ստիպված էին տառապել սննդի և առողջապահական օգնության բացակայությունից, որը հարուցվել էր 2022թ. դեկտեմբերին սկսած Լեռնային Ղարաբաղի 9-ամսյա շրջափակման հետևանքով:
Այսօր Արտակ Բեգլարյանի հետ Միջազգային քրեական դատարանի դատախազին ենք ներկայացրել մեր դիմումը՝ Արցախում Ադրբեջանի կողմից մարդկության դեմ իրականացված հանցագործությունների ուսումասիրություն սկսելու պահանջով:
Ադրբեջանի կողմից օկուպացված Շուշիի քաղաքապետ Արծվիկ Սարգսյանի խոսքով՝ ՀՀ իշխանության պահվածքը սպասելի էր, սպասում էր, որ նրանց կողմից որևէ հայտարարություն ու քննադատություն չի լինելու։
Աղավնոյի գյուղապետ Անդրանիկ Չավուշյանն այսօր լրագրողների հետ զրույցում անդրադառնալով մեկ տարի առաջ Արցախում մեկնարկած ողբերգական իրադարձություններին՝ նշեց․ «Մենք Արցախում էինք, որ սկսվեց էդ ամեն ինչը, և սպասելի չէր, քանի որ հերթական անգամ խաբում էին, որ ամեն ինչ լավ է լինելու․ ճանապարհը բացվելու է, հումանիտար օգնություններ են ուղարկում։
Սուրբ Խաչ եկեղեցում Արցախի անկման և նահատակների հիշատակի համար մատուցված պատարագից առաջ 168․am-ը «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանից հետաքրքրվեց, թե ինչո՞ւ են իշխանություններն այսօր լռություն պահպանում, ինչո՞ւ գործադիրի նիստում չեն հնչում օրվա խորհրդին համահունչ հայտարարություններ, և փոխարենը՝ խոսում են ասֆալտի, մեքենաների ու ծառերի մասին․ արդյո՞ք նաև ամոթի զգացումն է պատճառը։
Նիկոլ Փաշինյանի կողմից Արցախը հանձնելու, հարյուր հազարից ավելի արցախցիներին տնազուրկ դարձնելու փաստն ինքնին մեծագույն կորուստ է, որ չի կարող չափվել որևէ նյութական կամ գումարային հաշվարկով: Այնուամենայնիվ, այն, ինչ երեկ հրապարակվեց Genesis Armenia ուղեղային կենտրոնի կողմից, առավել ամբողջական պատկերացում է տալիս, թե Հայրենիքի մի հատվածի կորստից, ամբողջական հայաթափումից զատ, ինչ ենք կորցրել նաև նյութական առումով:
ԱԳՆ-ի հայտարարության մեջ նաև ընդգծվում է, որ Հարավային Կովկասում կայունության ապահովման հարցում Հայաստանի Հանրապետության դիրքորոշումը հստակ է. խաղաղության և հարաբերությունների շուտափույթ հաստատում՝ հիմնված ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության հարգման, տարածաշրջանում կայուն զարգացման, արդյունավետ փոխկապակցվածության, բարեկեցության ապահովման տեսլականի վրա։
