Կարծես որևէ մեկն իշխանություններին մեղադրում է ջրի մակերևույթի նվազման հարցով: Փաստորեն, կարծես ակնարկում են, որ 2 օրվա ընթացքում լճի ջուրը լցվել ու հասել է նախորդ տարվա մակարդակին: Բայց բաց տեքստով նման բան չեն ասում: Որովհետև զավեշտ իրավիճակում կհայտնվեին: Սակայն այն, որ պետական ապարատը բան ու գործ թողած՝ փորձում է այս կամ այն կերպ հաստատել իշխանությունների ասածը, պակաս ծիծաղելի չէ:
«Փառք ու պատիվ» Կենտրոնական բանկին (ԿԲ) և նախորդ իշխանության տնտեսական բլոկի երկրորդ և երրորդ «էշելոնից» նշանակված կադրերին (հիմնականում` ոչ այնքան սկզբունքային, բայց գոնե պրոֆեսիոնալ նորմերին հավատարիմ մնացած), որ չեն թողնում վերջնական տապալման ծրագրեր գործի դրվեն այնպես, ինչպես բոլոր այլ ոլորտներում, որտեղ որ նոր, մեղմ ասած` դիլետանտներ են:
«Գազպրոմ Արմենիա» ՓԲԸ-ն վաճառում է «Տրանսգազ» ընկերությունը: Գործարքին հավանություն նախատեսվում է տալ ՀՀ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի սեպտեմբերի 11-ի նիստում:
Այս տարի օգոստոսի 30-ի դրությամբ ԵԱՏՄ մաքսային ընդհանուր կաթսայից Հայաստանը ստացել է 49 մլրդ 376.8մլն դրամ։ Այս մասին 168.am-ին տեղեկացրեցին ՀՀ ֆինանսների նախարարությունից։ Հայաստանի հասանելիքը, հիշեցնենք, ընդհանուրի 1.22%-ն է։
Հիպոթետիկ կարելի է քննարկել նաև` հայկական տիեզերագնացությանը վերաբերող հարցեր, և սոցցանցերում «բնակվող» համակիրների, անողնաշարավորների և զոմբիների կերակուրը տեղը պահելու համար ներկայացնել դա՝ որպես արդեն կատարված իրողություն՝ ակնկալելով այդքան կենսական ու բաղձալի «սրտիկներն» ու «լայքերը» Ֆեյսբուքում:
Օտարերկրյա ներդրումների զուտ հոսքերի աճն այս տարվա առաջին կեսին 4,8 անգամ պակաս է եղել նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների համաձայն՝ 2018թ. առաջին կիսամյակում դրանք կազմել էին 38,6 մլրդ դրամ։ Այսինքն` այս տարվա բացասական տարբերությունը գերազանցում է 30 միլիարդը։
Նիկոլ Փաշինյանի խոստացած էժանացումներն իշխանափոխությունից հետո հասարակությունն այդպես էլ չտեսավ։ Փոխարենը՝ սպասվում են նոր թանկացումներ, որոնց առաջիկայում կբախվեն սպառողները։
«Ներկա իրավիճակում կառավարության «ոչ ծախսող» քաղաքականությունը երբեմն ներկայացվում է որպես դրական ձեռքբերում. Դա ինչ-որ տեղ ճիշտ կլիներ, եթե լինենք կարճատես և դատողություններ անենք միայն ընթացիկ տարվա համար: Իրականում հեռատես տնտեսական քաղաքականությունը պահանջում է, որ կապիտալ ծախսերի թերակատարումը ահազանգ հնչեցնի կառավարությանը՝ իրավիճակն արագ շտկելու համար»:
168.am-ի տեղեկություններով՝ ՌԴ Պետական գույքի կառավարման դաշնային գործակալությունը որոշել է վաճառել Հայաստանի «ՌԱՕ Մարս» ՓԲ ընկերությունը, որտեղ գործում է նաև «Ալյանս» ազատ տնտեսական գոտին։ Գնորդի հավանական թեկնածուն «Տաշիր» ընկերությունների խումբն է։
Ի հակառակ վարչապետի լավատեսության` բնակարանների վաճառքը կրճատվել է։ Այն էլ ոչ թե՝ 1-2, այլ՝ 7,6 տոկոսով։ Այս տարվա հուլիսին Հայաստանում 122-ով քիչ բնակարան է վաճառվել։ Ու դա վկայում է բնակարանային շուկայում առկա պասիվացման մասին։ Մի բան, ինչը տեղի է ունեցել հատկապես մայրաքաղաքի հաշվին։
Արձագանքելով մեր հարցին, թե ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի տարեդարձը շնորհավորողների ցանկում կային նաև հայ խոշոր գործարարներ, որոնք պոտենցիալ ներդրողներ կարող են համարվել, արդյո՞ք նրանք ներդրումներ կանեն՝ հաշվի առնելով քաղաքական իրավիճակը՝ Գ. Մակարյանը նշեց. «Բնականաբար ո՛չ, կսպասեն, կուզեն՝ պարզվի խնդիրը»:
Երբ իշխանափոխությունից հետո Նիկոլ Փաշինյանի ձևավորած կառավարությունն անթաքույց խրախուսում էր Ամուլսարի հանքի շահագործման դեմ ակցիայի մասնակիցներին, հավանաբար չէր էլ գիտակցում, թե դա հետո ինչ պատուհաս է դառնալու իր համար։ Եվ ինչո՞ւ միայն իր, ամբողջ երկրի համար։
168.am-ի տեղեկություններով՝ մի քանի ամիս առաջ այն որոշ արտադրանք տվել է, սակայն այժմ ձեռնարկությունը կրկին կանգնած է և կրկին վերազինման խնդիր է լուծում: Ընդ որում՝ զգալի կրճատել է աշխատակիցներին. ապրիլ-մայիսին գործարանն ունեցել է 6-11 գրանցված աշխատակից, հունիսին՝ 59, իսկ հուլիսի դրությամբ՝ ընդամենը 18:
Պետական մակարդակով այսօր Հայաստանում ներդրողները տեռորի են ենթարկվում։ Ու այդքանից հետո ուզում ենք, որ մարդիկ փող բերեն Հայաստան ու տնտեսական ծրագրեր իրականացնեն։
Կասկած հնչեցնողները կոնկրետ գործարարներ էին, ում ձեռնարկությունները կարելի է գտնել երկրի 1000 խոշոր հարկատուների ցանկում: Ես առաջարկում եմ այդ ցանկում փնտրել «Ձյունիկ սառնարան» ՍՊԸ-ի հարկային մուծումները: Տեղյակ պահեք` եթե գտաք:
«Ավելի լուրջ խնդիրներ կան։ Այլ երկրների հարկային օրենսդրությունը շատ ավելի լոյալ ու թեթև է, քան մեր երկրում։ Դրա համար գնում են այնտեղ, որտեղ հեշտ է աշխատելը, հարկային դաշտն ավելի թեթև է, ավելի քիչ հարկ են մուծում»։
Տեսնես ինչի՞ց է, որ ամբողջ աշխարհում քաղաքագիտական միտքը մարդկության գոյության մի ամբողջ դարաշրջան համառորեն դոփում է տեղում:
Ինչպես ժամանակին շատ ճիշտ նկատում էր Նիկոլ Փաշինյանը, այն, ինչ ցույց են տալիս վիճակագիրները, գնաճի իմիտացիա է։ Կարագը թանկանում է, միսը թանկանում է, հացը թանկանում է, շատ այլ առաջին անհրաժեշտության սննդամթերքներ թանկանում են, բայց ասենք` սոխը կամ սխտորն էժանանում է, և արդյունքում ունենում ենք ցածր գնաճ։
«Լիդիանը» Տորոնտոյի բորսայում ցուցակված ընկերություն է, որն ունի տարբեր ինստիտուցիոնալ և այլ բաժնետերեր, վարկատուներ: Դրանց մի մասն ամերիկյան, բրիտանական կամ այլ երկրների խոշոր կազմակերպություններ են:
Նույնիսկ Ամուլսարի ծրագրի վերականգնումն այլևս հիմք չէ Հայաստանի ներդրումային միջավայրի նկատմամբ արտաքին ներդրողների, առանց այն էլ՝ ցածր վստահությունը հետ բերելու համար։ Դրա համար դեռ երկար ժամանակ կպահանջվի։
«Դժվար է ասել, թե ՀԴՄ-ների հետ կապված խնդիրը լուծվել է, ուղղակի հայտարարվեց, որ չեն տուգանելու, մինչև այդ ընկերությունները կներկրեն ՀԴՄ սարքեր և վստահ կլինեն, որ հասանելիությունը կա»։
Գյուղատնտեսությունը դարձել է Հայաստանի տնտեսության աքիլեսյան գարշապարը։ Երբ այն հանում ենք ցուցանիշներից, տնտեսության վիճակագրական պատկերը բարելավվում է, իսկ երբ ներառում ենք, սկսում է վատանալ։
Մինչ հասարակությունը վերջին օրերին երկփեղկվել և ակտիվորեն քննարկում է կառավարության համառ ջանքերով Ամուլսարի շուրջ ծագած «հակամարտությունը», հանքարդյունաբերության ծավալները Հայաստանում շարունակում են ոչ պակաս բարձր տեմպով ավելանալ։
Որքան էլ Նիկոլ Փաշինյանը փորձում է տպավորություն ստեղծել, թե կառավարությունը լուրջ քայլեր է անում աշխատավարձերն ավելացնելու ուղղությամբ, վիճակագրական տվյալները չեն ենթարկվում այդ տրամաբանությանը։ Դրանք վկայում են, որ աշխատավարձի աճը Հայաստանում իշխանափոխությունից հետո նույնքան դանդաղ է տեղի ունենում, ինչքան իշխանափոխությունից առաջ էր։ Այս առումով էական բան չի փոխվել։
Պաշտոնական վիճակագրությունն արձանագրում է, որ այս տարվա հուլիսի 1-ի դրությամբ, նախորդ տարվա նույն օրվա հետ համեմատած, մեր հայրենակիցներից 8200 մարդ լքել է բիբլիական հայրենիքը։ Պաշտոնական վիճակագրության լեզվով դա ձևակերպվում է այսպես․ «Մշտական բնակչությունը հուլիսի 1-ի դրությամբ նվազել է 8200 մարդով»։ Այսօրվա համար՝ այսքանը։
Հայաստանի արդյունաբերողների և գործարարների միության խորհրդի անդամ, միջազգային բեռնափոխադրումներով զբաղվող «ԱՊԱՎԵՆ» ընկերության տնօրեն Գագիկ Աղաջանյանը, սակայն, կարծում է, որ բյուջեի հավելյալ մուտքերը հիմնականում ապահովվել են ներկրված ավտոմեքենաների հաշվին:
Պետական եկամուտների կոմիտեն տուգանել է «Ֆլեշ» ընկերությանը՝ 1 մլն 938 հազար դրամով՝ առանց փաստաթղթերի ապրանք մատակարարելու համար: ՊԵԿ կայքի համաձայն՝ նույն պատճառով մոտ 1 մլն դրամ տուգանվել է նաև «Գազպրոմ Արմենիա» ՓԲԸ-ին պատկանող «Բութան» ՍՊԸ-ն:
Մեկ տարի շարունակ մարդկանց կերակրել են դատարկ խոստումներով, և հիմա, երբ եկել է համարձակ քայլերի դիմելու, պատասխանատվություն վերցնելու և որոշում կայացնելու պահը, կառավարությունը հայտնվել է ամուլ վիճակում։
Զարմանալի է, որ մեջբերված ցանկում Նիկոլ Փաշինյանը չի ներառել Հայաստանում երբևէ ամենաշատ հանրային հետաքրքրությունը ներկայացնող գործարար Սամվել Ալեքսանյանին պատկանող բազմաթիվ ընկերությունները։ Թե՞ դրանք այլևս հանրային հետաքրքրություն չեն ներկայացնում, քանի որ բարեհաջող տեղավորվել են իշխանության կողքին։
Մինչ վերջերս հրապարակվող տնտեսական վիճակագրությունը ոչ մի ակնարկ չուներ մեր տնտեսության կառուցվածքի փոփոխության մասին: Մինչդեռ իշխանությունները «տնտեսական հեղափոխության» մեկնարկը վաղուց էին տվել:
