Հայաստանի կառավարությունը մոլագարի նման մի գլուխ պարտքեր է վերցնում։ Մինչև տարեվերջ պատրաստվում են կառավարության պարտքն ավելացնել աննախադեպ 1 մլրդ 809 մլն դոլարով՝ հասցնելով 14 մլրդ 147 մլն դոլարի։
Վերջին 7 տարիներին իշխանությունները երկիրը բառացիորեն վերածել են վարկային գաղութի։ «Կոռուպցիայի դեմ պայքարի», «տնտեսական աճի» ու «բարեկեցության» վերաբերյալ բարձրագոչ խոսքերը են ասում, բայց չեն ասում, որ տնտեսությունը զարգացնելու, ներդրումներ բերելու, արդյունաբերական ներուժը ավելացնելու փոխարեն՝ քաղաքացուն ու երկիրը մխրճել են վարկային ճահճի մեջ։
Էներգետիկ անվտանգության փորձագետ Վահե Դավթյանը պնդում է՝ օր առաջ Հայաստանի իշխանությունը պետք է որոշում կայացնի Ատոմակայանի նոր էներգաբլոկի կառուցման հարցում։
Կառավարությունը պատրաստվում է պետական կառավարման մարմինների թիվն ավելացնել ևս մեկով։ Որոշել են կիբեռանվտանգության հարցերով զբաղվող նոր մարմին ստեղծել, որի պահպանումը պետական բյուջեի վրա բավական խոշոր գումար կարժենա. Խոսքը տարեկան 4-6 մլրդ դրամի կամ 10-15 մլն դոլարի մասին է։
«Հայաստանը ես եմ» նախաձեռնության ղեկավար, տնտեսագետ Նաիրի Սարգսյանն իշխանությունների վարած տնտեսական քաղաքականությամբ պայմանավորված՝ լավատես չէ երկրի տնտեսական հեռանկարների հարցում։ Նա կեղծ է որակում նաև ներդրումային միջավայրի բարելավման և տարբեր ոլորտներում բարեփոխումների մասին նրանց խոստումները։
Փաստացի Հայաստանը գտնվում է մի իրավիճակում, որ մի կողմից՝ ծնելիությունն է նվազում, մյուս կողմից՝ արտագաղթի տեմպերը չեն դադարում։
Մինչ Նիկոլ Փաշինյանը Տիգրան Ավինյանի հետ փորձում է չոր դուրս գալ պետությանը միլիոնների վնասներ հասցրած ԱՆԻՖ-ի շուրջ ստեղծված խայտառակ պատմությունից ու պատասխանատվությունը դնել ուրիշների վրա, հայտվում է արտասահմաններում թաքնվող ԱՆԻՖ-ի նախկին տնօրենն ու Նիկոլ Փաշինյանին է մեղադրում հետաքրքրությունների ֆոնդի միջոցով իրականացված ծրագրերի ձախողման համար։
Նախորդ շաբաթվա վերջին կառավարությունը հավանություն տվեց 2026թ. պետական բյուջեի նախագծին։ Բյուջեի եկամուտները և ծախսերը հաջորդ տարի կավելանան։
Հաջորդ տարի ավարտվում է այս կառավարության հնգամյա ծրագրի ժամկետը։ Պոպուլիստական խոստումների կատարման համար մնացել է մեկ բյուջետային տարի։
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամն անդրադառնում է ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումներին 2025թ. հունվար-օգոստոս ամիսներին։
ՔՊ-ական իշխանությունները, իրենց քաղաքական ամբիցիաները բավարարելու համար, վերջին տարիներին Հայաստանը դրել են հսկայական պարտքերի տակ։ Բայց դա նրանց չի խանգարում այսօր էլ նույնն անել։
Հիշեցնենք, որ յուրաքանչյուր 10 միլիոն խորանարդ մետր ջրառը համարժեք է Սևանի մակարդակը 1 սանտիմետրով իջեցնելուն։ Դժվար չէ հաշվել, թե հավելյալ 30 մլն խորանարդ մետր ջրառի պարագայում դեռ ինչքան կնվազի լճի մակարդակը։
7 տարի է՝ թալանը հատիկ-հատիկ հետ են բերում, այդպես էլ ոչ մեկը չտեսավ՝ ինչպես հետ բերված թալանը, այնպես էլ՝ դրա արդյունքը։ Պարբերաբար հետ բերած թալանի վերաբերյալ թվեր են հրապարակում, բայց հետ բերած թալանը ոչ մի տեղ չի երևում։ Երբեմն էլ նույնը բանը մի քանի անգամ են հետ «բերում»։։ Կարծում են՝ դրանով հատիկ-հատիկը դառնում է տասնապատիկ։
Կառավարությունը պետական բյուջեի դեֆիցիտը ֆինանսավորելու համար անցել է վարկային միջոցներով նախատեսված ծրագրերի բյուջեների կրճատմանը. փող է պետք հայթայթել դեֆիցիտը փակելու համար։
Վերջին շրջանում իշխանությունները բացահայտ տնտեսական տեռոր են իրականացնում բիզնեսի նկատմամբ, երբեմն՝ ակնհայտ քաղաքական երանգներով։ ՀԷՑ-ը դրա վառ օրինակներից մեկն է։ Բայց ՀԷՑ-ը բոլորովին էլ եզակի չէ։ ՀԷՑ-ի պարագան ավելի շատ քաղաքական է, չնայած քաղաքականի տակ նաև տնտեսական բաղադրիչ կա։ ՀԷՑ-ը ոչ միայն քաղաքական նպատակով են ուզում խլել, այլև մտադիր են տիրանալ դրան։ Իշխանության ներսում կան մարդիկ, ովքեր աչք ունեն ՀԷՑ-ի վրա։
Սա իշխանության հերթական կազմակերպված դավադրությունն է, որի գինը բոլորս ենք վճարելու՝ անկախ նրանից, թե այս ամենն ինչով կավարտվի։
168․am-ի հետ զրույցում Արմեն Մանվելյանը շեշտեց՝ ՀԷՑ վարկանիշի իջեցումը պայմանավորված է նախևառաջ այն քաղաքական աղմուկով, որն այս իշխանությունները ստեղծեցին վերջին շրջանում։
Շենգավիթում միջին գների տարբերությունը՝ 7 հազար դրամի, Ավանում՝ 3 հազար դրամի, էրեբունիում՝ 2.5 հազար դրամի սահմաններում է։
Կառավարությունը մինչ օրս հստակ գնահատական չունի, թե ճանապարհների ապաշրջափակումն ինչպես կազդի Հայաստանի տնտեսական աճի վրա։ Էկոնոմիկայի նախարարը խոստովանում է, որ նոր են հետազոտություն պատվիրել՝ դա հասկանալու համար։ Մինչդեռ՝ արդեն ամիսներ շարունակ ապաշրջափակումը ներկայացնում են՝ որպես «պայծառ ապագայի» բանալի։ Փորձում են հասարակությանը համոզել, որ դա կբերի տնտեսական առաջընթացի։ Սակայն նման հայտարարությունները հիմնված չեն հաշվարկների ու փաստարկների վրա։ Փոխարենը՝ ունեն բացառապես քաղաքական քարոզչության նպատակ։
Քանի դեռ նախկինում տրամադրված շինթույլտվությունների համար Երևանում գործում է եկամտային հարկի վերադարձը, շինարարությունը 1-2 տարի էլ կարող է աճել։ Հետոն արդեն տխուր է լինելու՝ ինչպես շինարարության, այնպես էլ՝ հատկապես շինանյութերի արտադրության ոլորտի համար։
Այս համակարգային ձախողումների համար պատասխան տալու ու պատասխանատվություն կրելու փոխարեն՝ ինչպես միշտ, թիրախ են ընտրել քաղաքացուն։ Քաղաքացու գրպանից են պատրաստվում հանել իրենց սխալների գինը։
Այսպիսի «ձեռքբերումներով» էլ ուզում են Հայաստանի տնտեսությանը զրկել ԵԱՏՄ շուկաներից՝ Եվրամիության շուկաներ մտնելու հույսով։ Հարմար պահի են սպասում՝ ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու ու տնտեսության կործանումն ավարտին հասցնելու համար։
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերը Հանրային ֆինանսների կառավարման միջազգային փորձագետ, ՀՀ Ֆինանսների նախկին նախարար, «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների ավագ փոխնախագահ Վարդան Արամյանը և ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեի (ՊԵԿ) նախկին ղեկավար, «Դի-ԷՍ-ԷՅ Խորհրդատվական խումբ» ընկերության գլխավոր տնօրեն, տնտեսագետ Դավիթ Անանյանն են։
Իշխանությունները կանգնած են հերթական համակարգային ձախողումն արձանագրելու փաստի առաջ։ Չնայած նրան, որ տարբեր պատրվակներով ստիպում, հորդորում են քաղաքացիներին եկամուտների հայտարարագրեր ներկայացնել, դրանից հայտարարագրման տեմպերը գրեթե չեն ավելանում։ Համակարգը կանգնած է տապալման վտանգի առաջ։
168TV-ի «ԿԱՊԻՏԱԼԻ ՈՒԺԸ» հաղորդաշարի հյուրն Անշարժ գույքի գործակալությունների ասոցիացիայի խորհրդի անդամ, Silver REA Real Estate-ի հիմնադիր Անդրանիկ Հարությունովն է։
Հերթական անգամ քաղաքացիները բախվել են պետպատվերով բժշկական ծառայություններից օգտվելու անհնարավորության հետ, իսկ առողջապահության նախարարությունը ձևացնում է, թե ամեն ինչ նորմալ է։
Իրական տնտեսության կշիռը նվազել է, առևտրինը՝ ավելացել։ Եթե 2018թ. մանրածախ ու մեծածախ առևտուրը ՀՆԱ 11 տոկոսն էր, հիմա անցնում է 14 տոկոսից։
Սեփական քաղաքական վախերից դրդված՝ իշխանությունները վերջին ամիսներին մի գործընթաց են նախաձեռնել, որը չափազանց վտանգավոր է թե՛ երկրի տնտեսության, և թե՛ ընդհանրապես պետականության համար։ Խոսքը «Տաշիր գրուպ» ընկերության սեփականատեր, խոշոր գործարար և բարերար Սամվել Կարապետյանի նկատմամբ սկսված քաղաքական հետապնդումների ու նրան պատկող ՀԷՑ-ի շուրջ ծավալվող իրադարձությունների մասին է, որոնք հերթական անգամ բացահայտեցին, թե ինչպես է Նիկոլ Փաշինյանն անթաքույց յուրացնում պետական ինստիտուտներն և դրանք ծառայեցնում սեփական քաղաքական վրեժխնդրության ու քմահաճույքների համար։
Հայաստանի Հանրապետությունն անկախության առաջին 27 տարիների ընթացքում, մինչև իշխանափոխությունը, կուտակել էր շուրջ 6.9 մլրդ դոլար պետական պարտք, մինչդեռ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը 7 տարվա ընթացքում «հաջողեց» այն ավելի քան կրկնապատկել՝ սերունդների վզին փաթաթելով հավելյալ 7 մլրդ դոլարի նոր պարտք (01.07.2025թ. դրությամբ), ինչը նշանակում է, որ ՀՀ յուրաքանչյուր քաղաքացու ուսերին ծանրացած պարտքը կրկնակի ավելացել է` կազմելով 4491 դոլար։
Նիկոլ Փաշինյանը, որը թոշակների բարձրացումը սովորաբար հաշվում է ոչ թե բարձրացման չափով, այլ բարձրացումների քանակով, տարեսկզբին հոխորտում էր, թե երբեք Հայաստանում այսքան թոշակ չի բարձրացվել։
