Առևտուրը մանր խանութներից ու կրպակներից տեղափոխվում է մեծ խանութներ և սուպերմարկետներ։ Այս մասին փաստում է պաշտոնական վիճակագրությունը։
Ի՞նչ կլինի, եթե պետությունն «Ալեքս-Գրիգին» արգելի իրականացնել շաքարի և՛ մեծածախ, և՛ մանրածախ վաճառք։ Մեծածախ վաճառքից, բնականաբար, ընկերությունը չի հրաժարվի, այլ մատակարար պարզապես չկա։ Մյուս կողմից՝ անտրամաբանական կլինի, որ սուպերմարկետում շաքար չվաճառվի։ Այդ դեպքում Սամվել Ալեքսանյանը ստիպված կլինի տարանջատել «Yerevan City»-ն շաքարի բիզնեսից:
Ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակեց 2016-ի առաջին եռամսյակի սոցիալ-տնտեսական հիմնական տվյալները: Մեր տնտեսական կյանքի վերջին ցուցանիշներն ապրիլյան պատերազմից առաջ: Խաղաղության կամ, եթե ավելի ստույգ կուզեք՝ զինադադարի շրջանի վերջին եռամսյակն ահագին պերճախոս ցուցանիշներ ունի:
ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունն ամփոփել է հունվար-ապրիլ ամիսների մակրոտնտեսական ցուցանիշների մանրամասն տվյալները։ Դրանք մի կողմից՝ ոգևորող են, մյուս կողմից՝ կան չափազանց մտահոգիչ փոփոխություններ։
2015 թվականն ավարտվել է 5 ամիս առաջ, սակայն դրա տնտեսական արդյունքները դեռ շարունակում են ամփոփվել։ Օրինակ, Ազգային ժողովում դեռ քննարկվում է 2015թ. պետբյուջեի կատարողականի հաշվետվությունը, իսկ մի քանի օր արաջ Կենտրոնական բանկը հրապարակեց 2015 թվականի ֆինանսական կայունության հաշվետվությունը։
ՀՀ անշարժ գույքի գները վերջին տարիներին քարացել են՝ ոչինչ այդ գների վրա չի ազդում։ Այնպիսի տպավորություն է, որ 2013 թվականից հետո անշարժ գույքի շուկան կտրվել է հայաստանյան իրականությունից և ապրում է բոլորովին այլ՝ անիրական հարթության մեջ։
Մոսկովյան Տնտեսագիտական բարձրագույն դպրոցը հրապարակել է Ռուսաստանի տնտեսության 2015թ. վերլուծությունը: Ռուսական մամուլում այն ներկայացվում է հյութեղ ու դաժան վերնագրերով: Ամենատարածված վերնագիրը սա է` «Ռուսաստանում միջին աշխատավարձի չափը նվազել է` հասնելով Բելառուսի և Ղազախստանի աշխատավարձերի մակարդակին»:
Արագ փոփոխվող աշխարհ… Հիշո՞ւմ եք՝ ով էր սիրում այս արտահայտությունը։ Իհարկե, ՀՀ նախկին վարչապետ, ներկայումս՝ Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիայի նախագահ Տիգրան Սարգսյանը։
2 օր առաջ որոշում ընդունվեց կրճատել մոտ 800 ծառայողական մեքենա, որը լուրջ ծախս էր հարկատուների համար։ Սակայն խնայողության ռեժիմից շատ ավելի կարևոր է իրական տնտեսական աճը։ Իսկ իրական աճի համար անհրաժեշտ են համալիր լուծումներ ոչ միայն՝ տնտեսական, այլև՝ բոլոր հարթություններում (իրավական, քաղաքական և այլն)։
Տնտեսական ամբողջ շաբաթն անցավ մենաշնորհների ու կոռուպցիայի դեմ պայքարի, պետական ծախսերի կրճատման մասին խոսք ու զրույցով: Պատճառն այդ նույն թեմաներով վարչապետի հանրահայտ ելույթն էր: Հասարակական կյանքը մի կարճ պահ շեղվեց՝ դեպի ՀՀ նախագահի այցը Վիեննա:
Որևէ մեկը հիշո՞ւմ է մի դեպք, երբ Էթիկայի հանձնաժողովը՝ հայտարարագրերում առկա տվյալները վերլուծելով, շահերի բախման դեպք կամ այլ խախտումներ արձանագրի։ Այնպիսի տպավորություն է, որ վերլուծության գործառույթը տրված է մամուլին, իսկ պատկան մարմնի գործը կոնկրետ պաշտոնյային արդարացնելը կամ գործը մոռացության մատնելն է։
Ինչպես և կարելի է սպասել, ապրիլյան պատերազմի հետևանքով հայկական էլեկտրոնային լրատվամիջոցների այցելությունների թիվը կտրուկ աճել է։ Հատկապես ապրիլի առաջին շաբաթվա ընթացքում հասարակությունը կարդում էր գրեթե ամեն ինչ։ Անգամ ինտերնետից հեռու մարդիկ այցելում էին ամենատարբեր կայքեր՝ առաջին գծում տեղի ունեցող դեպքերին 1 րոպե առաջ տեղեկանալու համար։
Հարկային օրենսգիրքը, որի կարևորությունն ու արժեքն ամեն առիթով շեշտում են թե՛ հայրենի իշխանությունները, թե՛ միջազգային կառույցները, դեռ չընդունված՝ արդեն քննադատության է արժանանում մասնագետների կողմից։
Զենք-զինամթերքի արտադրության թեման ամենաքննարկվողն է վերջին մեկ ամսում: Բոլորն իրենց կարծիքը հայտնել են՝ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահից մինչև ԱԺ պատգամավորներ: Նույնիսկ այն պատգամավորները, ովքեր երբևէ առնչություն չեն ունեցել ռազմական գործի հետ:
Պանամական թղթերում մեր համեստ մասնակցությունը կարելի է 2 ձևով բացատրել։ Կա՛մ հայաստանյան «կորեյկոները» նախապատվությունը տալիս են ոչ թե՝ պանամական, այլ՝ ուրիշ օֆշորային գոտիներին, կա՛մ էլ այնքան են հմտացել օֆշորային սխեմաներում, որ կարողանում են հայկական որևէ հետք չթողնել։ Կա՛մ երրորդ տարբերակը՝ երկուսը միասին (ինչն ավելի հավանական է)։
Օֆշորների մասին խոսելիս՝ հիշենք, որ անցած տարվա սեպտեմբերի վերջին ՀՀ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը թույլ տվեց վաճառել «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերության 100 տոկոս բաժնետոմսերը «Լիորմանդ Հոլդինգզ Լիմիթեդ» ընկերությանը, որը նույնպես օֆշորային էր և գրանցված էր Կիպրոսում։
ՀՀ ՊԵԿ հարկային ծառայությունն օրերս հրապարակեց ՀՀ 1000 խոշորագույն հարկ վճարողների ցանկը՝ 2016 թվականի առաջին եռամսյակի արդյունքներով։ Տնտեսությամբ հետաքրքրվող ընթերցողները, թերևս, արդեն հասցրել են ծանոթանալ այդ ցանկին։ Այդուհանդերձ, մենք դրան կանդրադառնանք՝ ինչպես՝ խոշորագույն առանձին ընկերությունների տեսանկյունից, այնպես էլ՝ ընդհանուր օրինաչափությունների։
Դժվար է միանշանակ ասել, թե ինչու հենց այս պահին տնտեսական հիմնական խնդիրը դարձավ թուրքական ապրանքների մերժումը: Հարցը բարձրացնողները հավանաբար հույս ունեն, որ ապրիլյան պատերազմի հասարակական ընկալումը կօգնի իրենց: Բայց սա թուրքական ապրանքների դեմ հասարակական բոյկոտ կազմակերպելու առաջին փորձը չէ: Եթե հիշողությունս չի դավաճանում, առաջին փորձը եղել է 1998-2000թթ.:
Համաշխարհային բանկի (ՀԲ) Գործադիր տնօրենների խորհուրդն ապրիլի 26-ին հաստատեց 30 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ վարկը՝ «Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկական համակարգի ֆինանսական առողջացման արդյունքահենք ծրագրի» (ԱՀԾ) համար։
Ուղիղ 10 տարի առաջ՝ 2006 թվականի ապրիլի 25-ին, լուսաբանում էի մի ասուլիս, որը (ըստ նախապես հայտարարված հաղորդագրության) նվիրված պետք է լիներ սննդամթերքի անվտանգությանը։
«Հրազդան ցեմենտը» մի քանի տարի գործում էր «Միկա ցեմենտ» անվան տակ: Այն գործարար Միխայիլ Բաղդասարովի տնտեսության ամենահյութեղ մասնաբաժիններից էր: Բայց հենց «Միկա ցեմենտում» սկսված գործընթացներից պարզ դարձավ, որ սկսվել է գործարարի տնտեսական կայսրության «մայրամուտը»:
Փոխանցումների ակտիվությունը թուլացել է և գնալով թուլանում է։ Իհարկե, 3,5 մլրդ դրամն աշխարհասփյուռ հայության հնարավորությունների համեմատ չնչին գումար է։ Իսկ թե ինչու ավելի շատ չփոխանցվեց, այլ հարց է։ Համոզված ենք, որ, Աստված մի արասցե, լայնածավալ պատերազմական գործողությունների վերսկսման դեպքում հասարակությունը կմոբիլիզացնի ոչ միայն՝ մարդկային, այլ նաև՝ ֆինանսական ռեսուրսը։
Կրկին անդրադառնում ենք ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեի՝ մաքսային ծառայության կողմից հրապարակված արտաքին առևտրի ցուցանիշներին։ Այս անգամ կբացենք փակագծերը՝ ինչ են արտահանում Հայաստանից, ինչ ծավալով և ինչ արժեքով, և որ երկրներ։
Մի կողմից՝ սպառողական զամբյուղն էժանացել է, մյուս կողմից՝ աշխատավարձերն ու եկամուտները որոշ չափով աճել են։ Այնպես որ, ԱՎԾ-ի կողմից հրապարակվող աղքատության ցուցանիշը կնվազի, բայց մյուս կողմից՝ մտահոգությունները կավելանան ա՛յլ տեսանկյունից։ Չէ՞ որ գնանկումը վկայում է տնտեսության լճացման մասին։
ՀՀ առևտրային բանկերն արդեն հրապարակել են 2016 թվականի առաջին եռամսյակի իրենց միջանկյալ հաշվետվությունները, որտեղից երևում է, որ աճ կա գրեթե բոլոր ուղղություններով։ Բանկային համակարգով հետաքրքրվողների համար այսօր ամենակարևոր հարցն այն է, թե որ բանկերն են համապատասխանում ՀՀ Կենտրոնական բանկի նոր պահանջին։
Անցած տարվա վերջին՝ 2015 թվականի նոյեմբերին, ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակեց «Հայաստանի սոցիալական պատկերը և աղքատությունը, 2015» զեկույցը, որտեղ ներկայացված են 2014 թվականի աղքատության մակարդակին վերաբերող ցուցանիշներ։
2015-ին ՀՀ արտաքին առևտրի համար տխուր տարի է եղել։ Ու քանի որ սա Հայաստանի՝ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելու առաջին տարին էր, առաջիկայում կանդրադառնանք հատուկ ԵԱՏՄ երկրների հետ առևտրի մանրամասն տվյալներին։
Ամենախոշոր փոխանցում կատարողը «Գազպրոմ-Արմենիա» ՓԲԸ-ն է՝ 550 միլիոն դրամով, երկրորդ տեղում նույն «Գազպրոմ-Արմենիայի» կազմի մեջ մտնող «Տրանսգազ» ՍՊԸ-ն է՝ 57 մլն դրամ։ Թվով 6 հոգի փոխանցել են 1000-ական դրամ։ Շուրջ 40 հոգի՝ 5000 դրամ։ Շա՞տ է 2 միլիոն դոլարը, թե՞ քիչ։ Այս հարցին դժվար է պատասխանել ու երևի՝ պետք էլ չէ պատասխանել։
Համաշխարհային բանկը նախօրեին հրապարակեց իր նոր զեկույցը, որը վերաբերում է Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների տնտեսական վիճակին և հեռանկարներին։
Հասկանալի պատճառներով՝ մենք՝ հայաստանցիներս, չհասցրեցինք հետևել ապրիլի 3-ից միջազգային հիմնական տեղեկատվությանը: Խոսքը հրապարակված «Պանամայի ցուցակի» մասին է: Հետաքննող լրագրողների միջազգային կոնսորցիումը հրապարակել է իր օֆշորային գոտիներում կատարած իր ուսումնասիրությունները:
